§. Aqshning jahon davlatlari bilan diplomatik va harbiy sohada tashqi siyosati

Reja:
§. AQShning jahon davlatlari bilan diplomatik va harbiy sohada tashqi siyosati.
1.1. AQSHning Yevropa va Osiyo davlatlariga ta'siri
1.2.Jahon davlatlari bilan diplomatik aloqalari
§. AQSHning Sovuq urushdagi olib borgan harakatlari, SSSR bilan munosabatlari.
1.1 Dunyoning ikki qutbga bo'linib ketish natijalari.
1.2. Ronalad Reygan Gorbachev davrida AQSH va SSSR

Kirish. Mavzuning dolzarbligi. Yigirmanchi asrning so'nggi choragiga AQSh chigal vaziyatlar bilan kirib keldi. Richard Niksonning 1974-yilning 9-avgustidagi oziga implichment berishi, davlat apparatidagi xiyonatlar, sotqinliklar va shu kabilarda ko'rish mumkin edi.

Lekin AQSh ikkinchi jahon urushi tugagandan keyin yashqi siyosatda iqtisodiy va harbiy jihatdan dunyoning kuchli davlatiga aylangan edi. Dunyo oltin zaxirasining 65 foizi AQSH xazinalarida to'plandi. Dollar xalqaro savdo va iqtisodiy aloqalarda hukmron valutaga aylandi. Harbiy buyurtmalar AQSH sanoatining gurkirab rivojlanishini ta’minladi. Sanoat￾ning yillik o‘rtacha o‘sish sur’ati 15 foizni tashkil etdi.1947-yilda dunyo sanoat ishlab chiqarishining 54 foizi AQSH hissasiga to‘g‘ri keldi. Xalqaro savdoda yetakchi o'rinni egalladi. Flotining quvvati ham 5 baravar ortdi. AQSH dunyoning birinchi dengiz davlatiga aylandi.
Ichki siyosatda AQSH tashkil topgandan beri mavjud bo'lgan ikki partiyaviy tizim muqum o'rnashib olgan edi. Bu paryiyalarning ko'z qarashlari va olib boruvchi siyosati va ho'nalishlati ham tubdan farq qilgan. Bu partiyalari Konservatorlar va liberrallar partiyasi edi.
20 asrning so'nggi yigirma besh yilligida ham bu siyosat va voqealar davom etadi. Dunyo siyosatida ikki qutbli tizimning musobaqasi yana davom etadi. Ikki qutbli tizimdagi SSSR bilan olib borilgan sovuq munosabatlarda ko'rishimiz mumkin. ¹Sovet-amerika munosabatlarida katta o'zgarishlar yuz berdi. Birinchi marta AQSH prezidenti R. Nikson bilan SSSR rahbari L. Brejnev o'rtasida bir necha bor oliy darajadagi uchrashuv o‘tkazildi. Har ikki tomon tinch￾totuv yashash tamoyillariga amal qilishga kelishdilar. Natijada strategik qurollarni cheklash haqida muhim shartnomalar imzolandi¹(lafasov175 bet).Qurol poygasi va harbiy harajatlarga Aqsh juda ko'plab sarmoyalar kirgizadi.Uning harbiy sohadigi harajatlari 1987-yilda 220 milliard dollariga yetdi. Bu jahon hamjamiyatidagi hatbiy shu kungacha harbiy sohada ishlatilgan rekord darajadagi sarmoya edi. .Jahonda yetakchilik mavqeyini egallab olgan AQSH ikkita tamoyilning uyg‘unligiga asoslangan faol tashqi siyosat olib bordi. Birinchidan,AQSH kuch yordamida o‘zlariga ma’qul bo‘lmagan o‘zgarishlarga qar￾shilik qildi. Ikkin chidan, qarshilik qilish mumkin bo‘lmagan hollarda ularga moslashib, bu o‘zgarishlardan saboq olishga intildi.Jahonda o‘z gegemonligini o‘rnatishga uringan AQSH, yer yuzining barcha mintaqala rida xalqaro muno sabatlarga faol aralashdi. Ko‘p marta o‘z manfaatlarini ta’minlash uchun G‘arb demokra tiyasini himoya qilish bahonasida boshqa davlatlarga qarshi harbiy kuchdan foydalandiShuningdek Marshall rejasi asosida ko'plab davlatlar ichki siyosatiga kirib bordi. Bu asosan Uchinchi dunyo mamlakatlarining iqtisodiy jihatddan mablag' yetishmaslik davrda bundan ustominlik bilan foydalanildi. Jahonda NATO bilan birgalikda Yaqin sharqda olib borgan ishlari va davlat ixtiyorisiz ularning ishlariga aralashishi va ularni juda ko'p miqdordagi qarzga botirishlar ham ko'plab voqealar ko'zga tashlandi.²NATO qurolli kuchlari yordamida Yugoslaviya rahbariyati xalqaro huquqme’yorlarini tan olishga majbur etildi. Xalqaro terrorizm, narkomafiyaga qarshi kurashda, qashshoqlikda yashayotgan xalqlarga insonparvarlik yordami ko'rsatilishida AQSH faol ishtirok etib kelmoqda. XXI asr boshida AQSH rahbariyati xalqaro maydonda AQSH ning mutlaq yetakchi davlat bo‘Iib qolishini o‘zining asosiy maqsadi, deb e’lon qildi. Prezident J. Bush ma’muriyati R. Reygan ilgari surgan strategik mudofaa tashabbusini amalga oshirishga kirishdi². Bir so'z bilan aytganda bu davrdagi NATO faqat AQSH so'zi sozlar qilganini qilar edi. NATO orqali G'arbiy Yevropa davlatlari ham ko'p sohada AQSHga qaram boladi.
Mavzuning o'rganilganlik darajasi.

Mavzuning davriy chegarasi.Mavzuning davriy chegarisi 20 asrning so'nggi choragi ya'ni, 1975-2000 yillarni o'z ichiga oladi.

Kurs ishining maqsadi. AQSH davlatining 25 yil davomida tashqi siyosatda olib borgan ishlarini o'rganish,tahlil qilish va oz gikrimni bildirish.
Kurs ishining vazifalari. Kurs ishida belgilangan vazifalar mavjud bo'lib ular quydagilarni tashkil qiladi:
-AQSHning tashqi siyosati
-AQSHning harbiy va iqtisodiy sohadagi tashqi siyaosati
-Sovuq urush davrida olib borilgan ishlar
-NATO Marshall
-
-
Kurs ishining obyekti. Amerika Qo'shma shtatlari va Jahon
Kurs ishining tarkibi va tuzilishi.Kirish,4 ta paragrafni o’z ichiga olgan 2 ta bob, xulosa,foydalanilgan adabiyotlar,glossariy va ilovalardan iborat.

§. AQShning jahon davlatlari bilan diplomatik va harbiy sohada tashqi siyosati.

1.1 AQSHning Yevropa va Osiyo davlatlariga ta'siri
Amerika Qo'shma Shtatlari 1776-yil davlat mustaqilligini qabul qilgandan beri dunyo hamjamiyatida o'z o'rni va o'z mavqediga ega davlat bo'lib hisoblanadi. Ko'plab insonlar Amerika Qo'shma Shtatlarini hozirgi kunda dunyoning eng gegemon davlati deb biladilar. Bunga ko'plab faktlar va misollar keltirish mumkinki bu fikrlar kelib chiqqan. Ha kategoriyalrda ko'rish mumkin:
- Tashqi savdo aylanmasi eng yirik davlat.
-oltin zaxiralari bo'yicha birinchi o'rinda
-Neft va gaz bilan ham yaxshigina ta'minlangan
-Milliy valyuta qadrligi bo'yicha 2-o'rinda turadi(1-orinda YI ning evrosi)
-Eng katta armiyani saqlab turishga qodir mablag' mavjud
-Aholi soni va yer kattaligi bo'yicha 3-va 4- o'rinni band qilgan.
Mana shunday qudratli davlatga ham hozirgi kunda raqobatchi davlatlar mavjud. Xitoy,Rossiya,Hindiston,Yaponiya, Janubiyy Korea va boshqalari. Rossiya bilan munosabtlari SSSR tarqatilgandan keyin Boris Yelsin davrida ancha iligan. Bu yaxshi munosabatlari