 Biznes modellar nima va ularning qanday turlari mavjud

Amaliyot biznes modellar tavsifi
Elektron biznesning rivovlanishi jarayonida internetda faoliyat yurgizadigan kompaniyalar biznes-modellarining bir qancha turlari vujudga keldi va rivojlandi, shu jumladan, Freemium, Free-to-Play, Full-Crowdsourcing, Donation, Print-on-Demand, Video-on-Demand va boshqalar. Ular orasidagi farq monetizatsiya modellarida hamda narx belgilash strategiyalaridadir. Quyida ularning ba’zilarining ko’rsatgichlarini va ishlatilish imkoniyatlarini ko’rib chiqishga harakat qilamiz:
Freemiummodeli (Free – tekin, premium – yaxshilangan, mukammallashgan)–
ushbu model bo’yicha asosiy funktsional yoki demonstratsion versiya tekinga
taklif qilinadi, foydalanuvchi uchun kerakli bo‘lgan qo’shimcha imkoniyatlar esa
alohida to’lovga taqdim etiladi. Yoki boshqa variantdan ham foydalanish mumkin
– sun’iy ravishda yaratilgan kamchiliklardan qutulish uchun qandaydir miqdorda pul to’lash kerak bo‘ladi. Freemium modeli ko\pchilik komp’yuter o’yinlarida, mobil xizmatlarda va ilovalarda, onlayn-kouchingda va elektron ta’limda juda ommabop hisoblanadi. Misol sifatida Skype, Flickr, Fruit Ninja, Angry Birds, Angry Birds Space HD larni keltirish mumkin. Bu modelning kamchiligi foydaga chiqishning katta muddatliligidir, chunki statistika bo’yicha, bor-yo’g’i 0,5-1% gina foydalanuvchilar qo’shimcha funktsionallarni sotib olar ekanlar.
Free-to-Play modeli (free – tekin, play – o’ynash) – bu modelda barcha funktsional tekinga taqdim etiladi. O’yinnji bemalol tekinga o’ynash mumkin,
lekin o’yinga juda ham qiziqib ketsangiz, qo’shimcha funktsionallarni sotib
olishingiz mumkin. Misol sifatida Jetpack Joyride va Veselaya ferma komp’yuter o‘yinllarini keltirishimiz mumkin. Bu model hit-mahsulotlar uchun foydalanuvchilarning soni juda ko’p bo‘lganda foydali bo‘ladi, aks xolda u foyda
keltirmaydi.
Full-Crowdsourcing modeli (100% kraudsorsing) – endigina ommabop bo’lib
borayotgan bu model asosidagi mahsulot ko’ngillilar (kraudsorserlar) tomonidan
tekin kraudsorsing platformasida yaratiladi. Foydalanuvchilar nafaqat kontentni
yaratadilar, balki ular uning iste’molchilari bo’lib qolishlari ham mumkin.
Donation modeli (kraudfonding modeli) - qandayidr kraudfonding platformasida
biror bir loyihani moliyaviy qo’llab -quvvatlash uchun ishtirokchilarning o’z
ihtiyorlari bilan beriladigan moliyaviy mablag’larni yig’ish uchun foydalaniladi.
Bu modelni vaqticha va asosiy biznes-modelga qo’shimcha ravishda ishlatish
mumkin hamda u doimiy pul mablag’lari oqimini ta’minlab bera olmaydi.
Print-on-Demand va Video-on-Demand modellari – on demand – talab bo’yicha
deb nom olgan bu modellar internet tizimi paydo bo’lgandan so’ng, alohida
ahamiyatga ega bo’la boshladi. Masalan, biror bir kitobni unga qancha real zakaz
bo’lsa, shuncha chop qilish, raqamli ko’rinishdagi kitoblarni sotish, mul‘timediya
mahsulotlarini sotish, onlayn kinoteatrlarda tamoshabinlar uchun filmlar namoyish
qilish bularga misol bo’la oladi. Apple TV ham huddi shu model asosida ishlaydi.
Yuqoridagi modellarning barchasida reklamadan olinadigan daromad qo’shimcha model sifatida hizmat qilishi mumkin.