* Iqtisodiy samaradorlik

Android operatsion tizimi nima?
Android operatsion tizimi bu Google (GOOGL) tomonidan ishlab chiqilgan va asosan sensorli qurilmalar, uyali telefonlar va planshetlar uchun ishlab chiqarilgan mobil operatsion tizimdir. Uning dizayni foydalanuvchilarga mobil qurilmalarni intuitiv ravishda boshqarishga imkon beradi, barmoq harakatlari yordamida chimchish, surish va tegish kabi umumiy harakatlarni aks ettiradi. Shuningdek, Google televizorlar, avtomobillar va qo'l soatlarida Android dasturlaridan foydalanadi, ularning har biri noyob foydalanuvchi interfeysi bilan jihozlangan.
Kalitlarni qabul qilish

• 
  Android operatsion tizimi barcha sensorli qurilmalar, planshetlar va uyali telefonlarda foydalanish uchun Google (GOOGL) tomonidan ishlab chiqilgan.
  
• 
  Ushbu operatsion tizim birinchi marta 2005 yilda Google tomonidan sotib olinmasdan oldin Silikon vodiysida joylashgan Android, Inc. dasturiy kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan.
  
• 
  Android manba kodi mobil qurilmalarda ochiq standartlarni ilgari surishga yordam beradigan ochiq manbali formatda chiqarilgan bo'lsa-da, u telefon apparatlarida sotilganda ham xususiy dastur bilan ta'minlangan.
  

Android operatsion tizimini tushunish
Android operatsion tizimi Google tomonidan 2005 yilda sotib olinmasidan oldin birinchi bo'lib Silikon vodiysida joylashgan Android, Inc. dasturiy kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan. Investorlar va elektronika sohasi tahlilchilari Google'ning ushbu sotib olingan paytdan beri mobil bozorga kirish niyatlarini shubha ostiga olishdi. Ammo har qanday holatda ham, ko'p o'tmay, Google 2007 yilda birinchi tijorat uchun mo'ljallangan Android-quvvatlaydigan qurilmaning sotilishini e'lon qildi, garchi ushbu mahsulot 2008 yilda bozorga kirib borgan bo'lsa ham.
Android – Linux yadrosida yaratilgan portativ (tizimli) operatsion tizim
boʻlib, Kommuniqatorlar, planshetli kompyuterlar, elekron kitoblar, raqamli
pleyerlar, qoʻl soatlari, netbuklar va smartbuklarda ishlatiladi. Google tomonidan
sotib olingan Android Inc. kompaniyasi tomonidan yaratilgan. Keyinchalik Google tizim rivojlanishi bilan shugʻullanadigan Open Handset Alliance (OHA) ittifoqini tuzdi. Android yordamida Java dasturlarni tuzish mumkin. Android Native Development Kit Sida va boshqa tillarda yoziladigan dasturlarni yaratadi. Android – mobil telefonlar uchun jahonda eng mashhur operatsion tizimi paydo bo‘lganligiga atigi besh yil bo‘lganligiga hatto ishonging ham kelmaydi. Quyida Android tizimi haqida batafsil ma’lumotlar berilgan. Android (yunoncha so‘z bo‘lib, ikki bo‘g‘ini – “erkak” va “o‘xshash”) – “odamsifat robot” ma’nosini ifoda etadi. Balki mana shuning uchun Android operatsion tizimi logotipida robot tasvirlangandir. Android operatsion tizimining yaratilishi tarixi 2002-yillardan boshlangan. Mana shu davrda Google korporatsiyasi yaratuvchilari E. Rubinning dasturiy ishlanmalari to‘plami bilan qiziqib qoladilar. Dastlab mobil qurilmalar uchun yangi operatsion tizimni yaratish loyihasi bilan katta maxfiylik ostida TAndroid Inc. Kompaniyasi shug‘ullangan, ushbu kompaniyani keyinchalik Google sotib oladi. Android – Linux yadrosiga asoslangan kommuniqatorlar, planshetli kompyuterlar, elektron kitoblar, raqamli musiqa uskunalari, qo‘l soatlari, netbuklar va smartbuklar uchun portativ (tarmoqli) operatsion tizimdir. Dastlab, Android Inc. kompaniyasi tomonidan yaratila boshlangan, uni keyinchalik Google sotib olgan. Keyinchalik Google Open Handset Alliance (OHA) alyansini tashkil qildi, u hozirda ham platformani qo‘llab-quvvatlash va yanada rivojlantirish bilan shug‘ullanadi. Android Google tomonidan ishlab chiqilgan kutubxona orqali qurilmani boshqaruvchi Java-ilovasini yaratishga imkon beradi. Android Native Development Kit Si va boshqa tillarda yozilgan ilovalarni yaratadi. 2012-yilning uchinchi choragida sotilgan smartfonlarning 75 foizida Android operatsion tizimi o‘rnatilgan.2008-yil sentabr oyida birinchi versiyasi chiqarilgandan so‘ng tizimga bir necha yangiliklar kiritilishi sodir bo‘ldi. Ushbu yangiliklar odatda, aniqlangan xatolarni tuzatish va tizimga yangi funksiyani kiritish bilan bog‘liq bo‘ldi. Tizimning har bir versiyasi yangilik sifatida o‘zining kodli nomi bilan ataldi. Kod nomlari alifbo tartibida berildi. 2012-yil noyabr oyiga kelib, tizimning 14 ta versiyasi yaratildi. Bu versiyasi - 4.1 Jelly Bean («qo‘shimchasi bilan chaynash obaki») deb nomlandi. 2013-yil 31 oktabr kuni, tizimning navbatdagi yangi versiyasi yaratildi. Bu versiyasi - 4.4 KitKat deb nomlandi. 2014 yil 3 noyabrda tizimning 5.0 versiyasi yaratildi. Bu versiyasi – 5.0 Lollipop deb nomlandi. 2015 yil 28 mayda tizimning 6.0 versiyasi yaratildi. Bu versiyasi - 6.0 Marshmallow deb nomlandi. 2016 yil tizimning oxirgi versiyasi yaratilishi ko’zda tutilgan bo’lib, u 7.0 Nougat deb nomlanadi
Android operatsion tizimini Apple qurilmalariga – iPhone, iPod Touch va iPad larga Openiboot nomli maxsus dastur yordamida o‘rnatish muvaffaqiyatli tajribasi ham mavjud, u ushbu qurilmalarda turli operatsion tizimlarni, shu jumladan, Android operatsion tizimini ham ishga solish uchun mo‘ljallangan.
Android OTning afzalliklari
Ko’pchilik Androidning ko’p tarmoqli imkoniyatlari va yashirin funksiyalari borligini taxmin qilsalar kerak, lekin iste’molchi Androidning sirlaridan uni boshqarish jarayonida smartfon yoki planshetning qo’shimcha imkoniyatlaridan foydalanilgani kabi xabardor bo’lib, foydalana olmasliklari mumkin. Chunki mavjud muloqot oynalaridan foydalanishning qulayligini oshirish hamda qurilmadan estetik zavq olinishini ta’minlash maqsadida ayrim funksiyalar yashirin tarzda berilgan.
Android dasturining afzalliklari:
- Android operatsion tizimida ishlovchi mobil qurilmalar Gmail, Google
Docs, Maps va boshqa Google kompaniyasining xizmatlari bilan to‘liq ishlay oladi.
- Android market hozirgi kunda eng zo‘r dasturiy ta‘minot Web-saytlaridan
hisoblanadi va Android uchun juda ko‘p bepul dasturlar mavjud.
- Android kommunikatorlari yordamida xohlagan mobil aloqa operatorini tanlash imkoniyati mavjud.
- Android platformasi paydo bo‘lganiga uncha ko‘p vaqt bo‘lmagan bo‘lsa ham, u bir qancha imkoniyatlarni taqdim etadi va shunga yarasha Androidda ishlaydigan qurilmalarning narxi ham unchalik baland emas.
- Android bu to‘liqligicha ochiq operatsion tizim hisoblanadi.
- Android ko‘p jarayonli operatsion tizim, ya‘ni unda bir vaqtning o‘zida bir necha dasturlar ishlash imkoniyati mavjud.
- Android qurilmalarini hammasida virtual klaviatura mavjud. Ba‘zi Android qurilmalarida ham virtual, ham haqiqiy klaviatura mavjud bo‘ladi.
- Android operatsion tizimi faqatgina kommunikatorlarda emas, balki planshet kompyuterlar, netbuklar va boshqa gadjetlarda ham ishlay oladi. Androidning imkoniyatlari, asosan, yosh va o’rta yoshli foydalanuvchilarga mo’ljallangan. Usta foydalanuvchilarning menga bu kerak emas, bu qiziqarli emas degan fikrga borishlari noto’g’ri. Chunki qurilmalarning sirlarini anglangan sari yangi imkoniyatlari ochilib boraveradi. Kimki bu yo’lni bosib o’tgan bo’lsa oldinga qarab boraversin.
Xulosa o’rnida shuni aytish mumkinki, bugungi kunda Android operatsion tizimining ahamiyati beqiyosdir. Android operatsion tizimining qulayliklari shundan iboratki:
1. Kontaklar ro’yxatiga murojat qilish. Androidda telefon qo’ng’irog’ining qulaylik darajasi OC Symbianga nisbatan kamroq. Lekin bu masala ancha tez hal bo’lishi mumkin. Ko’p telefon qilinadigan obyektni ish stoliga chiqarib qo’yish kerak. Buni quyidagi tartibda bajaramiz.
a) Ish stolining bo’sh joyini yangi muloqot oynasi hosil bo’lgunigacha bosib turamiz.
b) “Добавить ярлык” ni bosamiz.
s) Keyin bizga nima kerakligini tanlab olamiz. So’ngra “Прямой набор номера”, “Персональное сообщение” ni tanlaymiz. “Прямой набор номера” tugmasi bosilganda to’g’ridan-to’g’ri kerakli obonentning raqami teriladi va qo’ng’iroq qilish mumkin. “Персональное сообщение”da esa –xat yozish imkoniyati tug’iladi.
Kontakt- tugmasini bosganda kerakli obonentga qo’ng’iroq yoki xat yozish mumkin bo’ladi.
2. Ovoz bilan raqam terish yoki mavjud ro’yhatdan izlash. Ish stolining birida
Androidning Google tugmasi o’rnatilgan. Klaviaturada esa mikrafon rasmchali tugmacha bor. Qidiruv haqida hamma narsa ayon. Mikrafon esa odam ovozini yozma ravishda aks etishi uchun ximat qiladi va ekranda tanlangan tilda aks etadi.
3. Android funksiyalariga tezda kirish. Buning uchun ekranning yuqori qismini bosgan holda qo’lni uzmay pastga qarab harakatlantirishning o’zi kifoya, shunda funksiya menyusi ochiladi. Wi-Fi, Bluetooth, ovoz funksiyasi yoki 3Gga ishlashni GPRS almashinuvini sozlanadi ya’ni, ayni funksiya rasmchasini bir marta bosish orqali u yoqiladi, ikkinchi marta bosish orqali esa, o’chiriladi. Xilma-xillik soni aniq mualliflik qurilmasi yoki jihoz turiga bog’liq.
4. Ish stolining miqdori. Android OSli jihozning foydalanuvchisi o’zi qancha ish stoli bo’lishini boshqara oladi. Bir nechta ish stoli yaratish uchun ish stolini bo’sh joyini menyu chiqgunga qadar uzluksiz bosib turamiz. So’ng ish stolining miqdorini aniqlash uchun “Настройки начального экрана” bo’limini tanlaymiz va “Допольнительные параметри”buyrug’ini beramiz. Ish stolining sonini o’zgartrishning yana boshqa usullari ham bor.
5. Ochilgan dasturlarni yopish. Ravshanki, agar foydalanuvchi ochilgan dasturdan to’g’ridan-to’g’ri chiqsa, uni yopmaydi balki olib qo’yadi. Bu foydalanish resurslari sistemasini dastur fon rejimida ishlagani uchun amalga oshiradi.
Foydalanuvchining o’zi ishni o’chirish uchun quyidagi harakatni amalga oshirishi mumkin. “настройки” ga kirib keyin “приложение” ni bosamiz so’ng “Управление приложений ” ga va keyin “Запушенные” keraksiz programmani yopamiz.
Принудительное завершение bu ishlarni bajarish yoqmayotgan bo’lsa shunchaki
TASK Killer bossangiz hammasi o’z-o’zidan yechiladi. Garchi bu sistema ancha vaqt yechilmagan programmalar bo’lsa ham yechish imkoniyatiga ega.
6. Ochilagan programmalar. Ro’yxatdagi ochilgan programmalarni ko’rish uchun “домой” tugmasini muddatli bosish kifoya.
7. Ish stoli. Agar foydalanuvchi bir necha ish stoli o’rnatgan bo’lsa va smartfonni ochgan paytda ko’z oldida aynan birini bo’lishini istasa, menyuning tahrirlash bo’limiga kirib asosiy ekranni tanlab qo’yadi. Shuningdek ish stoli “домой” tugmachasini bosishda paydo bo’ladi.
8. “Google” xizmatlari. Iste’molchi yangi kontakt yoki kalendarga yangi yozuv, sistema axborotlarini saqlashni so’rashi mumkin. Bunda qurilma “Google” akkauntini ochishni so’raydi. Bu qurilma internetga ulangan holda odatdagi vositalar yordamida amalga oshiriladi. Agar iste’molchi yangi kontakt yaratsa yoki kalendarga yangi yozuvni kiritsa, sistema ma’lumotni telefonda yoki Google akkauntiga saqlashni so’raydi. Yana bir android siri - bu internet trafikni boshqarishdir. Ko’pchilik dasturlar va Androidning yangilanish jarayonida ham qurilma internetga ulangan bo’lishi kerak.
Mobil operatsion tizim (mobile OS) — smartfonlar, planshetlar, PDA yoki boshqa mobil qurilmalar uchun operatsion tizim. Garchi noutbuklarni mobil qurilmalar deb tasniflash mumkin boʻlsa-da, odatda ularda ishlatiladigan operatsion tizimlar mobil hisoblanmaydi, chunki ular dastlab katta statsionar kompyuterlar uchun ishlab chiqilgan boʻlib, ular anʼanaviy ravishda maxsus „mobil“ funksiyalarga ehtiyoj sezmagan va ularga ehtiyoj sezmagan. Ushbu farq ikkala gibrid boʻlgan baʼzi yangi operatsion tizimlarda xiralashgan
Mobil operatsion tizimlar shaxsiy kompyuter operatsion tizimining funksionalligini mobil va qoʻlda ishlaydigan qurilmalar: sensorli ekran, uyali , Bluetooth , Wi-Fi , GPS-navigatsiya, kamera, videokamera, nutqni aniqlash, ovoz yozish moslamasi, musiqa pleyeri, NFC va infraqizil masofadan boshqarish moslamalari bilan birlashtiradi.
Portativ mobil aloqa vositalari (masalan, smartfonlar) ikkita operatsion tizimni oʻz ichiga oladi. Foydalanuvchilarning oʻzaro taʼsirlashishining asosiy dasturiy taʼminot platformasi radiotexnikaga xizmat koʻrsatuvchi ikkinchi darajali, real vaqtda real vaqtda ishlaydigan operatsion tizim bilan toʻldiriladi. Tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, bunday past darajadagi operatsion tizimlar mobil qurilmani boshqarishni oʻz zimmalariga olishlari mumkin boʻlgan zararli baza stantsiyalariga nisbatan zaifdir.^[1]
Mobil qurilmalar uchun zamonaviy operatsion tizimlar: Android, Kai OS, Lineage OS, Fire OS, Flyme OS, iOS, Sailfish OS, Tizen, Remix OS. Eskirgan, hozirda qoʻllab-quvvatlanmaydigan dasturiy platformalar: Windows 10 Mobile, Symbian, Windows Mobile , Palm OS, webOS, Maemo, MeeGo, LiMo, BlackBerry OS, Firefox OS, Ubuntu Touch, Bada OS va boshqalar.
Android tizimi
Android - operatsion tizim. U bepul, mobil qurilmaning texnik parametrlariga qo'yiladigan talablar minimaldir. Ushbu xususiyatlar ushbu platformaning asosiy smartfon ishlab chiqaruvchilari orasida eng mashhurlaridan biri bo'lgan. Ushbu OS sozlash juda oson. Bundan tashqari, doimiy rivojlanmoqda. Android uchun arizalar juda katta miqdorda, ular muntazam ravishda yaratilgan. Ularni yuklab oling va o'rnating, hech qanday qiyinchilik tug'dirmaydi. Biroq, ularning aksariyati to'lanadi. Yana bir nuance: dasturlar bitta uchun mo'ljallangan android versiyasiboshqasiga noto'g'ri ishlamasligi mumkin. Bu borada, sharoitlarda doimiy yangilanish Versiyalar ba'zi noqulayliklar tug'ilishi mumkin.
Tizim ko'p bosqichli rejimda ishlaydi - bu bir vaqtning o'zida ortiqcha va minus. Bitta faol oynadan boshqasiga o'tish mumkin, ammo agar siz yopishni unutib qo'ysangiz, batareya juda tez ishlatiladi.Ushbu tizimning katta afzalligi qurilmangizning xotirasini kengaytirish uchun Flash drayvlaridan foydalanish qobiliyatidir.Barqaror android ishi Bu maqtana olmaydi va tizim ochiq, ammo bu yanada himoyasiz degani juda yaxshi.

Android - keng tarqalgan qabul qilingan ochiq manbali loyiha. Google Android platformasini faol ravishda rivojlantirmoqda, biroq uning qismlarini Android qurilmalarini o'z qurilmalariga ishlatishni xohlaydigan apparat ishlab chiqaruvchilari va telefon tashuvchilariga bepul beradi. Google, faqatgina Google operatsion tizimining ilovalar qismini o'rnatgan bo'lsa ham, ishlab chiqaruvchilarni ayblaydi. Android-dan foydalanadigan ko'plab (lekin barchasi) asosiy qurilmalar ham xizmatning Google ilovalari qismini tanlashadi. Amazonning eng katta istisnolari. Kindle Fire planshetlari Android-dan foydalansalar-da, ular Google qismlarini ishlatishmaydi va Amazon alohida Android ilovalari do'konini saqlaydi. Telefondan tashqari:

Android telefonlarni va planshetlarni quvvatlaydi, biroq Samsung Samsung telefonlari bo'lmagan kameralar va hatto muzlatgich kabi elektron interfeyslarni sinab ko'rdi. Android TV Android-dan foydalanadigan o'yin / oqim platformasi. Parrot hatto raqamli foto ramkani va Android-ning vositasi bilan stereo tizimini ham ishlab chiqaradi. Ba'zi qurilmalar ochiq-oydin Android-ni Google ilovalarisiz sozlashi mumkin, shuning uchun siz uni ko'rganingizda Androidni aniqlay olmaysiz yoki bo'lmasligi mumkin.