awιspalι ma`nili so`zler ko`binese o`tkir,obrazlι bolιp keledi Sonlιqtan olar ko`rkem shιg`armalarda ken` qollanιladι.
Sinonim so`zler
Qurlιsι ha`r turli biraq ma`nileri bir birine jaqιn so`zlerge sinonim so`zler delinedi.
Batιr –ku`shli, sulιw-shιraylι, uzaq-alιs
O`z pikirmizdi ekinshi birewge anιq jetkeriw ushιn sinonim ayrιqsha a`hmiyetlke iye.Sebebi olarda birinin` ornιna ekinshisin qollanιwg`a boladι.Mιsalι:ku`shli jigit ;batιr jigit ;shιraylι qιz ;sulιw qιz u`lken jay na`ha`n jay.
Solay da geybir jag`daylarda biri ekinshinin` ornιna u`ylespey de g`aladι.Mιsalι;sιlιw; shιraylι;ko`rkem so`zleri o`z ara sinonim.Biraq sulιw qιz shιraylι qιz dep qollanιwg`a boladι.Al ko`rkem qιz dep qollanwg`a bolmaydι.
Jup so`zlerde birinshi jubayι ekinshisi menen ma`niles bolιp ta keledi.Mιsalι:tu`r-tu`si;sιn-sιmbatι;ag`ayin-tuwg`an ku`sh-quwat.Bunday jag`dayda olar birinin` ma`nisin ekinshisi tolιqtιrιp; pu`tin bir ma`nini an`latιp keledi.
Ma`nisles so`zler ekewden birneshege shekem bolιwι mu`mkin.Ko`p-mol ;batιr-er ju`rek;qaysar-qaytpas;adam-insan;mug`allim-oqιtιwshι; u`lken-na`ha`n-taynapir. Ma`nileri jaqιn so`zler jιynalιp bir uyanι quraydι.Olar sinopimlik qatar delinedi.Sinonimlik qatarda bir so`z tiykarg`ι so`z esaplanadι. Olar basqalarιna qarag`anda qosιmsha ma`nige iye emes. Mιsalι.sulιw-shιraylι; go`zzal-ko`rkem.
Sinonim –grektin` synonymos – bir atlι degen so`zinen kelip shιqqan
Awιzeki stilde,sonday-aq jazba stildin` ko`pshilik tarawlarιnda,a`sirese ko`rkem a`debiyatta sinonimler tildin` su`wretlew qurallarι sιpatιnda ken` qollanιladι.Bul arqalι ko`rkem su`wretlewdin` estetikalιq zawqι,ta`sir etiwshi xιzmeti iske asadι.Sonlιqtan jazιwshιlar,shayιrlar sinonimlerden jiyi paydalanadι.
Qaraqalpaq tilinin` sinonimikalarι
Sinonimika degende til iliminin` sinonimlerdi u`yretetug`ιn u`lken bir tarawιn tu`sinemiz. Bunda tildegi gu`lla`n sinonimlerdin` (so`z, morfema, sintaksislik qurallar) toparι u`yreniledi. Sinonimika bul stilistikanιn` tiykarι bolιp tabιladι.
Sinonim so`zi grektin` synonymia degen so`zinen alιnιp, bir atamalι degen ma`nini an`latadι. Sinonim so`zler sιrtqι tu`ri ha`m aytιlιwι jag`ιnan tu`rlishe bolιp keledi, al ulιwma an`latatug`ιn ma`nisi ha`m ma`nilik qatnasι jag`ιnan bir-birine ju`da` jaqιn boladι.
Do'stlaringiz bilan baham: |