‘ zbek isto n r espublik as1 o liy V a ‘rta m a X su s t a ’lim vаулri jg I n izo m iy nom idagj

I.  USLUBIY KO  RSATMALAR

"Hozirgi  o 'z b e k   adabiy  tili”  fani  bo‘yicha  talabalarning  mustaqil  ishlarini 

tashkil  etish,  nazorat qilish va baholash tartibi  0 ‘zbekiston Respublikasi  O liy v a  o ‘rta 

m axsus  ta ’lim  vazirligining  2009-  yil  14-  avgust  286-sonli  “T alabalar  m ustaqil 

ishlarini  tashkil  etish  to ‘g ‘risida”gi  buyrug‘iga  va  m azkur  buyruq  bilan  tasdiqlangan 

“T alabalar  m ustaqil  ishini  tashkil  etish  va  nazorat  qilish  b o 'y ich a  y o ‘riqnom a”siga 

m uvofiq ravishda olib boriladi.

T ajribadan  m a’lum ki,  talaba  m uayyan  fan  bo‘yicha  m ustaqil  ravishda 

shug‘ullangan,  o ‘z  ustida  tinim siz  ishlagan  taqdirdagina 

m azkur  fanni,  undagi 

bilim lar  sirasini  chuqur  o'zlashtiriib  olishi  m um kin.  D em ak,  m ustaqil  ta ’lim 

talabalarning 

bilimini,  k o ‘nikm asini  va  m alakalarini 

shakliantirish  jarayonining 

airalm as 

qism idir, 

u  talabalarning  m ustaqil  faoliyat  k o ‘rsatish  qobiliyatini 

rivojlantiradi,  ularda ilodiy ishlashga qiziqish u y g ‘otadi

Shuni  ham   ta ’kidlash  kerakki,  axborot  va  bilim lar  doirasi  tez  su r’atlar  bilan 

kengayib  borayotgan  hozirgi  shareitda  barcha  m a’lum otlam i  faqat  dars  paytida 

talabalarga  yetkazish  qiyin.  Shuning  uchun  talabalarning  m ustaqil  ta ’lim  olishlarini 

rejalashtirish,  tashkil  etish  va buning  uchun barcha zaruriy  shart-sharoitlarni  yaratish, 

dars  m ashg‘ulotlarida  talabalarni  o ‘qitish  bilan  birg a  ulam i  k o ‘proq  o ‘qishga 

o ‘rgatish,  bilim   olish  y o ‘llarini  k o ‘rsatish,  m ustaqil  ta ’lim  olish  uchun  y o ‘llanma 

berish oliy ta ’lim m uassasasining  asosiy vazifalaridan biri  hisoblanadi.

"Hozirgi  o ‘zbek  adabiy  tili" 

fanining  birinchi  bloki  (kirish,  fonetika, 

fonologiya, 

grafika, 

orfografiya 

va 

orfoepiya 

boMimiari) 

oquv 

rejasida 

belgilanganidek  birinchi kursning 2-sem estrida o ‘qitiIadi.  Fanning m azkur b o ‘limlari 

uchun jam i  86  soat ajratilgan, bu soatlam ing  ichki taqsim oti quyidagicha: ma'ruzalar-

18,:  am aliy  m ashg‘ulotlar  -  14,  laboratoriya  m ash g ‘ulotlari  -  16,  m ustaqil  ta ’lim- 

38soat.

T alabaning m ustaqil  ishi  "Hozirgi  o ‘zbek  adabiy tili"  fanini  o ‘zlashtirish uchun 

o ‘quv  rejasida  belgilangan  o ‘quv  ishlarining  tarkibiy  qismi  b o ‘lib,  u  m etodik  va 

axborot  resurslari  bilan  ta'm inlanadi  ham da  bajarilishi  reyting  tizimi  talablari  asosida 

nazorat qilinadi.

M ustaqil  t a ’lim ning  asosiy  m aqsadi  talabalarda  m uayyan  o ‘quv  ishlarini 

m ustaqil 

ravishda 

bajarish 

uchun 

zarur 

b o ‘lgan 

bilim  

va 

ko‘nikm alarni 

shakllantirishdir.  Bunga  erishish  y o ‘lida  bajariladigan  ishlar  o'qituvchi  va  talaba 

o ‘rtasida quyidagicha  taqsim lanishi  mumkin:

0 ‘qifuvchi:

-  mustaqil  ish  m avzularini  belgilaydi;

-  har  bir  m avzuga  aloqador  asosiy  va  q o ‘shim cha  adabiyotlar,  m anbalar 

ro ‘yxatini  tayyorlaydi  (ro ‘yxatga  darslik  va  o ‘quv  qoMlanmalari,  m etodik  q o ‘llanm a 

va  ko‘rsatm alar kiritiladi);

3

---

-  liar bir m avzu  bo'yicha topshiriq turlarini  ishlab chiqadi;

-  topshiriqlam ing bajarilishini  nazorat qilish tartibini  va kunlarini  belgilaydi;

-  nazorat jarayonida har bir talabaning tegishli  mavzularni  o ‘zlashtirganlik 

darajasini  baholab  boradi,  shu  asosda  ikkinchi  joriy  nazorat 

ballarini  chiqaradi 

(birinchi  joriy  nazorat  ballari  talabalarning  m a’ruzalar,  amaliy  va  laboratoriya 

m ashg'ulctlaridagi  ishtirokiga va javoblariga qarab chiqariladi  );

-  joriy,  oraliq va yakuniy nazorat uchun savolnom alarni, yozm a ish  va test 

variantlarini  oldindan  tayyorlab,  talabalarga  beradi,  shu  asosda  talabalarning  sem estr 

davom ida o ‘z  bilim larini  mustaqil  ravishda nazorat qilib borishlarini  ta ’minlaydi;

-  talabalam i  reyting jadvali  va baholash mezonlari  bilan  tanishtiradi;

-  sem estr oxirida m ustaqil  ish  natijalarini umum lashtiradi.

T alab a:

har  bir  mavzu  b o 'y ich a  ko'rsatilgan  adabiyotlarni  o 'q ib ,  o'zlashtirib, 

konspektlashtirib boradi;

-  mustaqil  ish  jarayonida  o ‘zi  aniqlagan  yangi  m anbalardan  -  ilmiy 

to ‘plam larda  e ’lon  qilingan  maqolalardan,  ilmiy  va  om m aviy  davriy  nashrlardan, 

internet  tarm og'idagi  tegishli  m a'lum otlardan,  u  yoki  bu  mavzu  bo‘yicha  avval 

bajarilgan  ishlardan  qo‘shim cha m anba sifatida  foydalanib turadi;

-  tekshirish  savollariga jav o b lar tayyorlaydi;

-  tayanch tushunchalar ustida ishlaydi;

-  o ‘qituvchidan tegishli  m aslahatlam i olib turadi;

-  joriy,  oraliq  va  yakuniy  nazorat  uchun  tuzilgan  savolnom alar,  yozm a  ish 

variantlari  va  test  topshiriqlari  ustida  tadrijiy  raqvishda  (semestr  davomida)  ishlab 

boradi,  shu  asosda o ‘z bilim ini  nazorat qilib turadi;

-  belgilangan  kunlarda o ‘qituvchi  nazoratidan o ‘tib turadi  va olgan ballarini 

jam lab  boradi.

E  s  I  a  t  ni  a: 

1)  talaba  uchun  fan  b o ‘yicha  mustaqil  ish  topshiriqlari  o'q u v  

m ashg'ulotini  bevosita  olib  boruvchi  o ‘qituvchi  tom onidan  tuziladi  ham da  kafedra 

m udiri  tomonidan  tasdiqlanadi;  2)  talabaning  mustaqil  ishini  nazorat  qilish  o'q u v  

m ashg'uiotlarini  olib  boradigan  o'qituvchi  tom onidan  am alga  oshiriladi;  3)  "Hozirgi 

o 'zb ek   adabiy  tili"  fani  bo 'y ich a  talabalarning  mustaqil  ishlari 

o 'quv  semestri 

davom ida  jo riy   nazorat  ballariga,  sem estr  yakunida  esa  umum iy  reyting  balliga 

qo'shiladi.