Қабылдаудың тұтастығы: кейде қабылдайтын затқа тұтастық мағына болмаса да оны есте қалдыруды жеңілдету үшін тұтастай бір затқа ұқсатып қабылдау. Мысалы: кеңістіктегі 3 нүктені (:.) біз 3 нүкте емес, 3 бұрыш деп қабылдаймыз. Тұтастай қабылдау адамның есте сақтауын жеңеді. Кейде өзімізге таныс, бұрынғы нәтижесінде кездесетін кейбір обьектілердің жеке болатын қабылдау, біз оған тұтастық мағына беріп, мазмұнын тұтастай есте қалдырамыз.
Қабылдаудың константтылығы дегеніміз- заттың көрінісі уақытша өзгерген кезде, оны өзгерген қалпында қабылдамай, бұрынғы өзінің қалпында қабылдауды ойлаймыз. Адамның көз құрылысы жағынан оптикалық приборға ұқсатады. Көз жанарының 2 жағы дөңес линза болып келеді. Көру түйсігіне сырттан әсер еткен бейне көзге түскенде, линзаның ролін, көздің торлы қабықшалары атқарады. Егер қабықшықтарын зат көз алдымыздан алыстаса, көз торындағы бейне кішірейеді. Мысалы: көшенің бас жағынан тұрып қарасақ, көшенің аяғына дейін, бағаналар кішірейе береді. Аспанда ұшып бара жатып, самалеттен қарасақ транспорт та үйлерде кішкентай болады. Бірақ та зат бейнелерін өзгертпелі, қабылдауда тұрақты болады. Мысалы: ақ қағазға әр түрлі жарық түсірген түсі өзгеріп тұрады. Тек көру анализаторы өзгерген күнде көрінеді.
Қабылдаудың таңдамалығы дегеніміз- толып жатқан обьектілер ішінен адам өзіні зейіні ауғанын ғана айтамыз. Мұндай жағдайда адам обьектінің өзінің көңіл аударған ерекше белгілерін қызықтыратынын, керек жақтарын ғана қабылдайды.
Қабылдаудың структуралығы дегеніміз- кейбір ұқсас заттарды біріктіріп, бір қалыпқа келіп, қабылдау немесе ұқсас заттарды бір ғана атау бойынша атап біріктіріп атауды айтамыз. Мысалы: ағаш, бірақ ұғымды қабылдаймыз, адам бір ақ ұғым.
Қабылдаудың иллюзиялығы дегеніміз- әр түрлі себептерге байланысты шындықтағы обьектілерді бұрмалап, теріс қабылдауды айтамыз. Иллюзиялық қабылдау 3 түрлі себептерге байланысты.
Адам зейінің оңға, солға теріс бағыттауына байланысты. Қателіктер кетеді. Мұндай жағдайда адам кеңістікте орналасу жағынан білмегендіктен қателесуі мүмкін
Ойлау негізінде қателер жіберуі мүмкін
Адамның көңіл-күй сезінуіне байланысты қателесуі мүмкін
Do'stlaringiz bilan baham: |