1-§. Электр ўтказувчанлик ҳақида умумий тушунчалар
-расм. О к с и д л а н и ш - қ а й т а -
Download 1.49 Mb. Pdf ko'rish
|
elektrokimyo
- Bu sahifa navigatsiya:
- [ я +Г (, 2 4 3 >
36-расм.
О к с и д л а н и ш - қ а й т а - р и л и ш з а н ж и р и н и н г с х е м а с и . (бу ерда Ох-модданинг ок- сидланган шакли, Red- унинг қайтарилган шакли). Ред-окс сисгемага туши- рилган индифферент (маса- лан, платина) электрод по- тенциали айни системанинг оксидланиш-қайтарилиш потенциали дейилади. Ред-окс электрод по- тенциалини ҳисоблашда Нернст-Петерс тенглама- сидан фойдаланилади. о 2 , 3 0 3 Л Г aor Er* « ^ tg — (1.241) п aKtJ аох—оксидланган модца фаоллиги (ёки концентрацияси), а ^ — қайтарилган модда фаоллиги, Е° —стандарт оксвдланиш- қайтарилиш потенциали (яъни а ^ а мол/л бўлган шарт билан олинган стандарт оксидланиш-қайтарилиш потенциа- ли). Агар оксидланиш-қайтарилиш жараёнида Н+ ва ОН' ион- лар иштирок этса, Нернст-Петерс тенгламаси бирмунча му- раккаб тус олади, чунки ред-окс потенциалининг қиймати эритмадаги рН қийматига ҳам боғлиқ бўлади. Масалан: МпО ; + 8 Я * +5e<*Mn2t + 4 Н гО система учун Нернст-Петерс тенгламаси қуйидаги шаклда ёзилади: Е - Е° | 2 , 3 0 3 R T 'ан+ п ‘MTv Ь р е д о к с - Ь (кд-окс + lg (1.242) а Мп 2 + Бу тенгламада сувнинг фаоллиги ёзилмаган, чунки эрит- малардаги оксидланиш-қайтарилиш реакцияларида сувнинг www.ziyouz.com kutubxonasi концентрацияси жуда кам ўзгаради, шунинг учун уни қийматига киритиш мумкин. Агар оксидланиш-қайтарилиш жараёнини умумий тарзда Ox+ne+mH+<-»Red шаклида ёзсак, ред-окс потенциали учун қуйидаги тенгла- мани оламиз: „ „о R T , [Qxl-[ я +Г (, 2 4 3 > еки _0 R T , [Ох 1 mRT ( ггл Е = £° + — ln ji— V ------ 1п(Я ) пҒ [Rerf] пҒ v ’ (1.244) Демак, ред-окс системанинг потенциали асосан оксид- ловчи ва қайтарувчи моддалар концентрациясига ва айниқ- са, эритмадаги рН га боғлиқ. 20-жадвалда баъзи ред-окс си- стемаларнинг потенциаллари қийматлари келтирилган. Системанинг ред-окс потенциали қанча катта бўлса, модданинг оксидланган шакли шунча кучли оксидловчи хоссага эга бўлади. Ред-окс потенциаллар жуда катта ил- мий ва амалий аҳамиятга эга. Чунончи, биринчи ред-окс потенциаллар қийматларидан фойдаланиб, оксидланиш- қайтарилиш реакцияси қайси йўнапишда боришини олдин- дан айта оламиз, чунки оксидланиш-қайтарилиш реакци- яси асосида тузилган галваник элементнинг электр юри- тувчи кучи билан реакциянинг изобар потенциали орасида қуйидаги боғланишлар мавжуд: AG° £ = -----Е = Еокс- Е рсд (1.245) пҒ Демак, реакциянинг йўналиши окс-ред потенциаллар орасидаги ай и р м ага боғлиқ. М асалан, M n 0 4‘ +5Fe2++8H+<->Mn2++5Fe3++4H20 реакциясини олайлик. Бу реакцияда иккита оксидланиш-қайтарилиш жуфтлар M n04' /M n2+/ ва Ғе3+/Ғ е2+ иштирок этади. Булардан биринчиси- оксидловчилик, иккинчиси-қайтарувчилик вазифасини бажаради. Бу жуфтларнинг стандарт оксидланиш потенци- аллари қуйидаги қийматларга эга: www.ziyouz.com kutubxonasi E°„nW/M„„-l,51 B; E«M, ;F,„-0 ,7 7 B Оксидловчи жуфтнинг стандарт электрод потенциали- дан қайтарувчи жуфтнинг стандарт электрод потенциали айириб ташланганда ҳосил бўлациган айирма мусбат қий- матга эга бўлса, берилган оксидланиш-қайтарилиш реакци- яси чапдан ўнгга томон (яъни тўгри йўналишда) кетади: E=l,51-0,77=+0,74 В Агар Е манфий қийматга эга бўлса, реакция тескари йўналишда боради. 20-жадвал Баъзи ред-окс системаларнинг 298 К даги стандарт окс-ред потенциаллари Download 1.49 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling