1-§. Электр ўтказувчанлик ҳақида умумий тушунчалар


Download 1.49 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/35
Sana18.02.2023
Hajmi1.49 Mb.
#1209960
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   35
Bog'liq
elektrokimyo

рН
 = ■ 
-Е-
■ 
+ 2,04
0,0577
18-§. Потенциомстрик титрлаш
Кислота ва иш қорларни нейтраллаш вақгида водород ва 
гидроксил ионларининг концентрацияси ўзгаради. Титрлаш 
учун индикатор сифатида водород электроддан фойдаланиш 
мумкин. Эквивалент нуқгада (яъни нейтралланиш нуқгаси- 
да) эритм анинг водород кўрсаткичи тез ўзгариб кетади. 
Ш унинг учун эквивалент нуқгада водород-каломел занжи- 
рининг элекгр юритувчи кучи тез ўзгариб кетадики, бундан 
фойдапаниб, титрлаш нинг охирини аниқлаш мумкин.
Галваник занж ирнинг электр юритувчи кучини ўлчаш 
асосида титрлаш нинг эквивалент нуқгасини аниқлаш по- 
тенциом етрик титрлаш дейилади.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Оддий индикаторлардан фойдаланиш мумкин бўлма- 
ган ҳолларда (масалан, рангли ёки лойқа эритмалар билан 
ишлаганда) ва тез тахлил қилишда потенциометрик усул 
катта аҳамиятга эга. Бунинг учун водород электрод маълум 
ҳажмдаги синаладиган эритмагатуширилади; эритма кало- 
мел электрод билан сифон орқали туташтирилади ёки тит- 
рланадиган эритмага водород электрод туширилади (39- 
расм). Сўнгра титрлашга ўтилиб, занжирнинг электр юри- 
тувчи кучи ўлчаб борилади; озгина реактив қўшилганда зан- 
жирнинг электр юритувчи кучи тез ўзгариб кетса, реактив 
қўшиш тўхтатилади. Эквивалент нуқгани топиш учун титр- 
лаш фафиги чизилади. Бунинг учун абсциссапар ўқига бю- 
реткадан туширилган реактив ҳажми (мл ҳисобида), орди- 
наталар ўқига ДЕ/ДУ нинг (ДЕ-занжир элекгр юритувчи ку- 
чининг ўзгариши, AV-қўшилаётган реактив ҳажмининг ўзга- 
риши) қиймати қўйилади (39-расмдаги график).
39-расм. Потенциометрик титрлаш асбоби ва унинг графиги.
Эквивалент нуқгани аниқпаш учун графикнинг тик чи- 
зиқли қисмидан абсциссалар ўқига перпендикуляр тушири- 
лади. Бу нуқга маълум ҳажмдаги кислотани нейтраллаш учун 
титрланган ишқордан қанча ҳажм кетганини кўрсатади.
Потенциометрик титрлаш усули билан нафақат кисло- 
та ва ишқорларни, балки ҳар хил туз ва бошқа моддапар- 
нинг миқдорини ҳам аниқпаш мумкин. Оксидловчи ва 
қайтарувчиларнинг миқдорларини аниқлашда потенциомет-
www.ziyouz.com kutubxonasi


рик титрлаш айниқса катга аҳамиятга эга. Оксидловчи қайта- 
рувчиларни титрлашда платина электролдан фойдаланиш 
мумкин. Агар платина электродни оксидловчи модда эритма- 
сига тушириб, эритмага қайтарувчи модца қўшсак, эквива- 
лент нуқга яқинида платина электроднинг потенциали жуда 
тез ортиб кетади. Масалан, икки валентли темир бирикмала- 
ри платина элекгрод иштирокида KMn04 эритмаси билан по- 
тенциометрик титрланса, потенциалнинг тез ортиши куза- 
тилади. Бу усулда марганец, уран, темир, титан, ванадий, 
висмут, мис, сурьма ва калай каби металларнинг миқцорини 
аниқласа бўлади. Оксидловчилар сифатида KMn04, КВЮ3, 
ЮО, эритмаларидан, қайтарувчилар сифатида эса KJ ва бо- 
шқа модцаларнинг эритмаларидан фойдаланилади. Бу усулда 
бир оксидловчи ёрдами билан аралаш ҳолдаги бир неча қай- 
тарувчидан ҳар қайсисининг микдорини ҳам топиш мумкин.

Download 1.49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling