1. Aholi soni va tarkibini statistik o’rganish

1-masala. Mamlakat aholisi soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan. Mamlakat aholisining o’rtacha yoshini va berilgan yillar bo’yicha dinamikasini aniqlang:

Yillar	Aholi soni	SHu jumladan.
		15yoshgacha	15-65yosh	65-80yosh	80 yoshdan katta
2006	117,06	26,03	82,51		2,22
2007	121,05		85,90	9,70	2,96
2008	123,61	20,41		12,45	3,72
2009	125,57	19,96	86,93		4,00

Masala yechimi






2-masala. Mamlakat aholisi soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan (ming kishi): yil boshidagi aholi soni 125 573, yil mobaynida 1221, tug’ilib 924 o’ldi. Mutloq mexanik qo’shimcha o’sish –50 ming kishi. Aholining tabiiy va mexanik xarakati ko’rsatkichlari aniqlansin:
Masala yechimi
1. Yiloxiridagi aholi soni:
ming kishi.
2. O’rtacha aholi soni:
ming kishi.
3. Tug’ilish koeffitsiyenti:
yoki 9,7 ‰
yoki 7,35 ‰

‰
‰
‰ - 2,35‰q-0,42‰
3-masala. Mamlakat aholisi soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan (ming kishi.): 1.01.2009 yil – 125032; 1.03 –125132; 1.08 – 125372. 1.10 – 125484; 1.01.2010 yil –125573. Yil mobaynida 1229 ming bola tug’ilib,877 ming kishi o’ldi.
Aniqlang:
1. O’rtacha aholi soni :
2. Tug’ilish,o’lish va tabiiy o’sish koefftsiyentlarini.
3. Mexanik o’sish koeffitsentini.
4. Aholining hayotiylik koeffitsentini.
Masala yechimi
1. ming kishi
2. ‰
3. ‰
4. ‰
5.
‰ q 4,5‰ – 2,8 ‰q1,5‰
4-masala. Quyidagi aholi soni to’g’risida berilgan shartli ma’lumotlar asosida va yoshlar bo’yicha yashash koeffitsiyentlari asosida, mehnatga layoqatli yoshgakiruvchi aholining kelgusi 3 yildangi soni aniqlansin:

YOsh, yil	SHartli yoshlar bo’yicha yashash koeffitsiyenti	Aholi soni, kishi
13	0,996148	5320
14	0,995800	5028
15	0,995560	4180

Masala yechimi: Aholining istiqboldagi soni quyidagicha aniqlanadi:
Birinchi yil uchun:



Ikkinchi yil uchun:


Uchinchi yil uchun:

Demak, mehnatga layoqatli yoshga kiruvchi aholi soni: birinchi yili – 4161, ikkinchi yili – 4985, uchinchi yili – 5254, jami – 14400 kishi.

Xulosa
Statistikaning eng muhim birlamchi vazifalaridan biri aholi sonini va uning mamlakat hududlari bo`yicha joylashishini o`rganishdan iborat. Har qanday punktdagi aholi soni yil davomida sezilarli darajada o`zgarib turishi sababli, har xil ko`rsatkichlarni hisoblash maqsadida statistikada aholining o`rtacha yillik soni aniqlanadi.
Aholining hozirgi va kelajakdagi soni,uning tarkibi,hududlar bo’yicha joylashuvi to’g’risida ma’lumotlar asosida makroiqtisodiy dasturlarini ishlab chiqishda, bandlik siyosatiniishlab chiqishda,pensiya ta’minoti tizimini shakllantirishda maktabgacha ta’lim tizimini rivojlantirishda muhim o’rin tutadi.
Aholi to’g’risida mintaqa daraasidagi ma’lumotlar uy joy fondini shakllantirishda,maktab va polikilinikalar qurishda,yo’lovchi transporti va oziq ovqat resurslari hamda migratsion masalalarini hal etishda muhimdir.
Korxona doirasida aholi to’g’risida ma’lumotlar muayan tovar va xizmatlarga bo’lgan talabni va taklif masalarini o’rganishda asqotadi.


Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   N.M.Soatov, X.Nabiev, D.Nabiev, G.N.Tillaxo’jaeva. Statistika. Darslik. – T.: TDIU, 2009. – 568 bet.
   
2. 
   X.Nabiyev, D.X.Nabiyev. Iqtisodiy statistika. Darslik. – T.: Aloqachi, 2009. 512 bet.
   
3. 
   Statistika: Uchebnik. / N.Umarov A. Abdullaev. R. Zulinova T-2009.
   
4. 
   Qishloq va suv xo’jaligi statistikasi. S. Ochilov. SH. Ergasheva T-2008
   
5. 
   Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi. A.X. Ayubjonov T-2004
   
6. 
   Makroiqtisodiy statistika YO. Abdullaev T-1998
   
7. 
   A.X.SHoalimov, SH.A.Tojiboyeva. Iqtisodiy taxlil nazariyasi.Toshkent “Iqtisodiyot” 2012y.
   
8. 
   SHodiyev va boshqalar. Statistika bo’yicha praktikum. Toshkent “Tafakkur bo’stoni” 2012y.
   
9. 
   A.X.Ayubjonov, B.X.Mamatqulov, S.N.Sayfullaev.”Statistika fanidan amaliy mashg’ulotlar o’tkazish uchun o’quv qo’llanma. Toshkent. “Iqtisodiyot-2012