1-amaliy mashgʻulot. Enhat pogʻonalaridagi iste’molini hisoblash va tahlil qilish

Modem aloqali ENHAT

• 
  Modem aloqali ENHATni qurishda har doim ham samarali ishlatilmaydigan AIJ hamda elektr energiyasi hisoblagichi atrofida sifatli raqamli telefon liniyasini bo‘lishi ko‘zda tutiladi.
  

• 
  GSM modemlarda ENHATni qurish juda qulay va bu sxemalar
  
• 
  Bunday sxema AIJ dan hisoblagichlar qanday masofada bo‘lishidan qat’iy nazar, elektr energiyasini hisobga olishning avtomatlashtirilgan tizimini yaratish imkoniyatini beradi.
  
• 
  “Altair Jr” DT hamda GSM modem o‘rnatilgan istalgan AIJ hisoblagichlaridan ma’lumotlarni olish imkonnini beradi. Shunday qilib, ma’lumotlarni korxona energetigining hamda yuqori pog‘onalardagi AIJlardan ma’lumotlarni olish va tahlil qilish imkoniyati yaratiladi.
  

O‘zbekiston energetika tizimida enhat ni o‘rganish.

Bugungi kunda elektr energiyasining har bir kilovatt-soati uning tannarxi va qabul qilsa bo‘ladigan rentabelligini hisobga olganda qancha tursa, bunga teng shuncha turishi kerak va iste’molchilar va bozor sub’ektlari tomonidan ularning ehtiyojlari va iqtisodiy imkoniyatlariga mos miqdorda sotib olinishi kerak. Bu holatni hayotga tatbiq etilishi uchun elektr energetika tizimi (EET) va har bir iste’molchida axborotlarni yig‘adigan, ishlov beradigan va mos ma’lumotlar omboriga uzatadigan tizimning o‘rnatilishi talab qilinadi. Shuning uchun ishlab chiqariladigan va ist’emol qilinadigan elektr energiyasini yangi hisobga olishning mohiyati energiyani hisobga olishning avtomatlashtirilgan tizimlariga, xususan elektr energiyani nazorat qilish va hisobga olish avtomatlashtirilgan tizimlari ENHAT da asoslanishi kerak.

Joriy etilgan elektr energiyasini bir fazali elektron hisoblagichlaridan foydalanish samaradorligini tahlil qilish uchun tadqiq qilinadigan iste’molchilarda 2-2,5 aniqlikdagi sinflardagi induksion hisoblagichlar bo‘lgan 2007-yilning noyabr oyiga taqqoslaganda 2008-yilning noyabridagi elektr energiya ist’emolining o‘zgarishi darajasi haqidagi axborotdan foydalanildi. Ta’kidlash zarurki, elektr tarmoq har bir korxonasida 2004-2008-yillar davrida ist’emol qilingan elektr energiyaning yillar bo‘yicha o‘rtacha qiymatlari aniqlangan.
Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, zamonaviy elektron hisoblagichlar joriy etilganidan keyin bir fazali tarmoqlarda elektr energiyaning o‘rtacha ist’emoli 25-30 % ga ortdi, bu maishiy va kichik quvvatdagi kuch iste’molchilarida ularning qo‘llanilishi samaradorligini ko‘rsatdi.
Shunday qilib, elektr energiyasini iste’molchilarga o‘rnatilgan hajmlarda sotishda ENHAT elementlarini o‘rnatish bo‘lgan zamonaviy hisobga olish asboblarini joriy etish hisobiga respublikada faqat 2005-2008 yillarda qo‘shimcha 3 mlrddan ortiq so‘m olishga erishildi.
Iste’molchilarda elektr energiya zamonaviy hisoblagichlarini o‘rnatish narxi ENHAT-masofadan so‘rov o‘tkazilib ishlatilishi va hisoblagichlarga ta’sir etish

1.5-rasm. ENHAT AAO‘T axborot tarmog‘ining tuzilmasi.