1-amaliy mashg’ulot mavzu: Ma’lumotlarni tiklash strategiyasini loyihalash bosqichlari. Ma’lumotlarni tiklash printsiplari

Oynali disklar 
Ma'lumotlarni saqlash ishonchliligini oshirishning eng oson usuli - ikkita 
qattiq diskni bitta tekshirgichga ulash va ularni OS vositalari yordamida aks 
ettirish. Bunday holda, bitta disk asosiy disk rolini o'ynaydi, ikkinchisi esa asosiy 
diskda yozilgan barcha ma'lumotlarni takrorlaydi. Agar birlamchi disk ishlamay 
qolsa, uning funktsiyalari avtomatik ravishda aks ettirilgan diskka o'tadi, natijada 
tizim favqulodda to'xtamasdan ishlashni davom ettiradi. 
Afsuski, aks ettirilgan disklar, tekshirgich yoki dasturiy ta'minot ishlamay 
qolsa, yordam bermaydi. Darhaqiqat, ushbu texnologiya sizga faqat bitta qattiq 
diskning oynali juftlikdan buzilishi kabi noqulayliklardan sug'urta qilishga yordam 
beradi. 
Agar aks ettirilgan drayvlarning har biri o'z boshqaruvchisiga ulangan bo'lsa, 
ishonchlilik kuchayadi. Endi tizim nafaqat bitta disk, balki bitta disk tekshirgichi 
ham ishlamay qolsa, ishlashni davom ettiradi. 
Microsoft Windows NT va Novell NetWare kabi operatsion tizimlar 
qo'shimcha qurilmalarga ehtiyoj sezmasdan dasturiy jihatdan aks ettirilgan 
disklarni yaratishga qodir. 
Keshdagi xatolar 
Kesh xotirasi ma'lumotlarni tezkor operativ xotirada vaqtincha saqlash orqali 
diskdan yozish va o'qish operatsiyalarini keskin tezlashtiradi, ehtimol siz bilasiz. 
Agar ma'lumotlar o'qish paytida keshlangan bo'lsa, u holda kesh buzilishi 
ma'lumotlar yo'qolishiga olib kelmaydi, chunki ular diskda o'zgarishsiz qoladi. 
Yozish paytida keshlashga kelsak, bu operatsiya xavfli bo'lishi mumkin. 
Yozishni keshlash ma'lumotlarning birinchi navbatda operativ xotiraga 
yozilishini, so'ngra imkoniyat tug'ilganda qattiq diskka yozilishini taxmin qiladi. 
Ma'lumotlarni diskka saqlaydigan dastur ma'lumotlar kesh xotirasida bo'lganda 
yozish jarayoni tugaganligini tasdiqlaydi. Bunday holda, ularning diskka haqiqiy 
yozilishi keyinroq sodir bo'ladi. Shunday qilib, agar "noo'rin" daqiqada kesh 

---

xotirasida nosozlik yuzaga kelsa, dastur (yoki OS) ma'lumotlar allaqachon diskka 
yozilgan deb hisoblaydi, aslida u bunday emas. Natijada, fayl tizimining muhim 
ichki tuzilmalari yo'q qilinishi mumkin. 
Operatsion tizimlar odatda kompyuterning asosiy xotirasida diskka yozilgan 
yoki o'qilgan ma'lumotlarni qo'shimcha keshlashni amalga oshiradi. Shuning 
uchun, xotira ishlamay qolishi, shuningdek to'satdan elektr quvvati uzilishi (va 
odatda shunday bo'ladi!) Fayl tizimining noto'g'ri ishlashiga olib kelishi mumkin. 
Shuning uchun kompyuterlarni va ayniqsa serverlarni uzluksiz quvvat manbalari 
bilan ta'minlash juda muhimdir. Bundan tashqari, bunday qurilmalar 
kompyuterning operatsion tizimini inson aralashuvisiz to'g'ri o'chirib qo'yishi 
kerak. Shundagina elektr ta'minotidagi uzilishlar ma'lumotlarning yo'qolishiga olib 
kelmaydi. 
Disklardagi elektron nosozliklar 
Bir nechta so'zlar disk qurilmalarining o'zida yuzaga keladigan nosozliklar 
bilan munosibdir. Disklarga qo'pol ishlov berish natijasida kelib chiqadigan 
mexanik shikastlanishlardan tashqari, 
elektron 
zanjirlarning 
nosozliklari 
muhrlangan disk qutisi tashqarisida ham, ichkarisida ham sodir bo'ladi. Bunday 
elektron sxemalarning ishdan chiqishi ma'lumotlar yo'qolishiga olib kelishi 
mumkin yoki bo'lmasligi mumkin. Bizning amaliyotimizda elektronikani 
almashtirgandan so'ng, uni boshqa diskka nusxalash orqali ma'lumotlarni to'liq 
tiklash mumkin bo'lgan holatlar bo'lgan. 
Disk tekshirgichini almashtirish 
Ba'zan 
ma'lumotlar 
tekshiruvi 
boshqa 
turdagi 
tekshirgich 
bilan 
almashtirilgandan so'ng yo'qoladi (bu muammo odatda SCSI tekshirgichlarida 
paydo bo'ladi). Ushbu holatlarda operatsion tizim shunchaki diskni o'rnatishni rad 
etadi. To'g'ri tekshirgich turini tanlash, odatda, bu muammoni osongina hal qilishi 
mumkin, ammo bu har doim ham shunday emas.