1. axborot tizimlarining asosiy vazifasi

boshdaruv tizimi 
sifatida belgilanadi. 
Boshqariladigan 
obyekt 
kirish 
oqimlarini 
(masalan, 
xom-ashyo, 
materiallar) chiqish mahsulotlariga (tayyor mahsulot) aylantirish bo‘yicha 
operatsiyalar yig‘indisini bajaradi. 
Boshqaruvchi qism oldiga qo‘yilgan maqsadga erishish jarayonida 
boshqariluvchi obyektni tashkil etish uchun zarur bo‘lgan operatsiyalar 
yig‘indisini bajaradi. 
Axborot konturi. Boshqaruvchi qism boshqariluvchi jarayonga muayyan 
ta’sir ko‘rsatadi. Boshqaruvchi qism boshqaruvni amalga oshirishi uchun unga 
boshqariladigan jarayonni boshqarish maqsadida aniq holatini qiyoslash talab 
etiladi, chunki shu bois boshqariladigan jarayon boshqaruvchi qismga ta’sir 
ko‘rsatadi. Ikkala qismning bir-biriga o‘zaro ta’siri axborotni uzatish shaklida 
amalga oshiriladi. Shu tariqa boshqaruv tizimida doimo yopiq axborot konturi 
mavjud bo‘ladi. 

29 
Boshqarish tizimining ishlashi. Boshqarish tizimining ishlashi axborot 

bazasida, oldiga qo‘yilgan maqsadga muvofiq holda boshqariladigan obyekt, 
uning kirish va chiqishlari holati bo‘yicha amalga oshiriladi. Obyektni 
boshqarish boshqaruvchi ta’sirni uzatish yo‘li bilan amalga oshiriladi . Tashqi 
muhit bilan aloqa tizimi strelka bilan ko‘rsatilgan . Boshqarishning asosiy 
tamoyili — teskari aloqa tamoyilidir (yopiq sikl bo‘yicha boshqarish). 
Boshqarish jarayoni muayyan maqsadga erishishga yo‘naltirilgan. Shundan 
kelib chiqib boshqarish jarayonini boshqariladigan obyektdagi jarayonga 
muvofiq keluvchi maqsad va hajm o‘rtasidagi farqni kamaytirishga intilish 
sifatida ko‘rib chiqish mumkin. 
Boshqarish tizimining ishlashi tasodifiy yoki muttasil ta’sirlar manbai 
bo‘lgan tashqi muhit bilan o‘zaro ta’sir sharoitlarida ro‘y beradi, ular boshqarish 
obyekti chiqishida ham, boshqaruv jarayoni kechishida ham kamchilik 
chiqarishi mumkin. Boshqarish jarayonida to‘g‘ri va teskari aloqa kanallari 
bo‘yicha tizimning boshqaruvchi va boshqariluvchi qismlari o‘rtasida axborot 
almashinuvi kechadi. Oldiga qo‘yilgan maqsadlarni bajarish uchun tizimning 
boshqaruvchi qismi boshqariluvchi obyektga axborot uzatishning to‘g‘ri kanali 
bo‘yicha boshqaruvchi ta’sirlar jo‘natadi. Teskari aloqa kanali bo‘yicha 
boshqariluvchi obyektdan boshqarish jarayoni holati va boshqaruvchi ta’sir 
bajarilishi natijalari haqida axborot kelib tushadi. 
Tizimning boshqaruvchi qismi kirishida keladigan axborot ta’sir ko‘rsatadi. 
U boshqarish obyektidan (masalan, xom-ashyo, materiallar keltirilganligi 
haqidagi ma’lumotlar) tashqaridan hamda ichkaridan olingan ma’lumotlarni 
o‘z ichiga oladi. 
Ko‘rilganlardan kelib chiqilsa, boshqarish mohiyatini boshqariluvchi 
obyektga boshqaruvchi ta’sir ko‘rinishida yetkaziluvchi qarorlar qabul qilish 
uchun barcha kelib tushuvchi axborotni tizimning boshqariluvchi qismida qayta 
ishlash, deb izohlash mumkin. 

30