1. B2B (Business to Business, " biznesdan-biznesga") sotuvchi ham, xaridor ham yuridik shaxslar yoki yakka tartibdagi tadbirkorlar bo’lishini taxmin qiladigan model

IT-texnologiyalarni rivojlanishi bilan ko’p segmentli o’zaro munosabatlarga asoslangan biznes modellarining yangi qatlami shakllanadi, masalan, iste’molchilar Internetdagi xizmat dasturi orqali bir-birlariga turli xil tovarlarni sotadigan C2C (iste’molchi iste’molchiga yoki tengdoshga teng) biznes modeli. Shuningdek, uning turli xil modifikatsiyalari paydo bo’ladi, masalan B2C2C, C2B2C, ular qiymat zanjirining turli bosqichlarida iste’molchilarni bir-biri bilan, iste’molchilar bilan biznesni birlashtiradi va ushbu zanjirning asosiy o’yinchilarining turli xil kombinatsiyalari yaratiladi. Ehtimol, elektron tijorat biznes modellari tasnifini yaratishga birinchi urinish Pol Timmers tomonidan qilingan.

1. B2B (Business to Business, “ biznesdan-biznesga”) – sotuvchi ham, xaridor ham yuridik shaxslar yoki yakka tartibdagi tadbirkorlar bo’lishini taxmin qiladigan model. Agar soddaroq qilib tushuntirilsa, kompaniyalar oddiy iste’molchi uchun emas, balki rasmiy kompaniyalar uchun ishlaydi.
AT.larda B2B modellarining klassik namunalari – tashkilotlar, veb-dizayn studiyalari va autsorsing xizmatlarini ko’rsatuvchi kompaniyalar uchun dasturiy ta’minot ishlab chiquvchilardir.
Amaliyotda B2B modelining muvaffaqiyatli namunasi – tashkilotlar uchun dasturiy ta’minot ishlab chiqaruvchi nemis kompaniyasi SAP SE hisoblanadi. Korxonaning ichki jarayonlarini boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimini ishlab chiqish bilan shug’ullanadi, xizmatlar turli mamlakatlarning huquqiy maydoniga moslashtiriladi. Dasturiy ta’minot yetkazib berish bilan bir qatorda, kompaniya o’z metodologiyasidan foydalangan holda uni amalga oshirish bo’yicha xizmatlarni taqdim etadi. Kompaniya mahsulotlari orasida – SAP Ariba Discovery – yetkazib beruvchilar va xaridorlarni qidirish uchun ochiq platforma; Qualtrics.dan Remote Work Pulse – bu tashkilotlarga o’z xodimlarining qanday ishlashini va masofadan turib ishlash paytida qanday yordamga muhtojligini tushunishga yordam beradigan mahsulot;
2. B2C (“Business to Customer “, “Iste’molchi uchun biznes”) – bu jismoniy shaxslar uchun savdoga ixtisoslashgan biznes turi.
Axborot texnologiyasida bunday modelga misollar ko’p, ulardan biri – Internet-do’konlar bo’lib, odamlar shaxsiy foydalanish uchun tovarlar, mobil ilovalar hamda o’yinlarni va hatto foydalanuvchi xizmatlarigacha sotib
Zen Mani (Rossiya) ilovasi foydalanuvchining byudjetini tahlil qiladi va unga mablag’ tejashga, qimmat hariddan tiyilishga va xarajatlarni optimallashtirishga yordam beradi.
3.B2G, biznes hukumatga, b2g marketing) – biznes va davlat o’rtasidagi munosabatlarning keng ma’nosida ushbu tushunchaga ko’rsatiladigan xizmatlar va (yoki) etkazib beriladigan tovarlar, muayyan kompaniya tomonidan davlatga taklif qilinadigan biznes echimlari kiradi. Davlat uchun biznes quyidagilarni o’z ichiga oladi (b2g), bir tomondan, murakkab ko’p bosqichli qarorlar qabul qilish tizimi, tender xaridlari tuzilmasi, kompleks moliyaviy sharoitlar va xaridlar sxemalari, ikkinchi tomondan, ma’muriy resursning katta ishtiroki va ta’siri, biznes va davlat o’rtasidagi munosabatlarning ko’lami va muntazamligi.
4. C2C (iste’molchidan iste’molchiga) yoki P2P (shaxsdan-shaxsga, “inson”)-ishtirokchilar tengligini anglatuvchi model. Odatda, bu jismoniy shaxslar o’rtasida tejash, foyda olish, jamiyatga qo’shilish uchun o’zaro ta’sir. Ushbu model, shuningdek, “shering iqtisodiyoti” deb ataladi — xarajatlar yarmiga bo’linadi. Ushbu modelning o’ziga xos xususiyati “uchinchi” tomonning ishtiroki. Bu – odamlar o’z mahsulotlarini va xizmatlarini muloqot qiladigan/joylashtiradigan sayt egasi.
5.C2B (yoki “iste’molchidan biznesga”)
Internet paydo bo’lishi bilan, qaroqchilik muammosi ham paydo bo’ldi: odamlar onlayn orqali bepul film tomosha qilishlari, musiqa albomini yoki kitoblarini yuklab olishlari mumkin. Boshqa tomondan, foydalanuvchilarning ongi yil sayin o’sib bormoqda – mahsulotlarni ilgari surish ya’ni targ’ib qilishning odatiy usullarini buzgan. C2B (yoki “iste’molchidan biznesga”) modeli paydo bo’ldi. Uning mohiyati shundaki, foydalanuvchilar kontent uchun pul to’lashga tayyor, ammo ular uchun buni mustaqil ravishda baholash juda muhimdir. Foydalanuvchi qiymat yaratadi va biznes uni o’ziga singdiradi. Ushbu model bilan kastdev chambarchas bog’liqdir, iste’molchingizning qoniqtirilmagan ehtiyojlarini o’rganayotganda, foydalanuvchi tajribasi nuqtai nazaridan o’ylashni o’rganing va faqat keyinchalik, buning hammasini hisobga olgan holda, mahsulot ishlab chiqariladi
6.C2G va G2C

C2G (yoki “iste’molchi va hukumat”) — fuqarolik jamiyati so’rovini hukumatga yetkazish, odamlarni davlat hujjatlariga kirish vositasi bilan ta’minlash, shuningdek, hokimiyat vakillari bilan bog’lanish imkoniyatlarini yaratish uchun ishlab chiqilgan model. Boshqa tomondan, G2C modeli (yoki “hukumat va iste’molchi”) orqali hukumat fuqarolarga jarimalar, ma’muriy huquqbuzarliklar, qonunchilikdagi o’zgarishlar haqida xabar berishi mumkin. Misol uchun, Belorusiyada ichki ishlar vazirligining veb-saytida ro’yxatdan o’tgan holda, siz yo’l harakati nazoratiga to’lanmagan jarimalar haqida bilib olishingiz, mamlakatdan chiqish cheklovlarini tekshirishingiz, shuningdek boshqa ma’lumotlarni topishingiz mumkin.