1. Baxtsiz hodisalarda birinchi yordam ko’rsatish. Jarohatlanganda va lat eganda birinchi yordam ko’rsatish

5. Zaharlanganda birinchi yordam
Ishlab chiqarish sharoitida zaharlanish organizmga zaharli gazlar suyuqliklar yoki changlarni kirishidan sodir bo’ladi. Uglyerod oksidi (is gazi) bilan zaharlanish isitish uskunalaridan noto’g’ri foydalanganda yuz beradi. Ichki yonuv dvigatellaridan chiqayotgan gaz tarkibida ham ugryerod oksidi ko’p miqdorda bo’ladi.
Uglyerod oksidi bilan zaharlanganda bosh og’rig’i, bosh aylanishi, kungil aynishi, hansirash, og’ir holatlarda esa yo’ldan chalg’ish va hushni yo’qotish mumkin. Zaharlanish alomati sezilganda shikastlangan kishini toza havoga olib chiqish, boshiga sovuq kompress bosish va nashatir spirtni hidlatishkerak. SHikastlangan kishi qayd qilmoqchi bo’lsa uni yoni bilan yotqizish lozim. Agar hushini yo’qotsa zudlik bilan vrachni chaqirish va u kelgunga qadar sun’iy nafas berishkerak.
Zaharli ximikatlar bilan zaharlanish alomati sezilganda shikastlangan kishiga zudlik bilan birinchi yordam berishkerak.
Har qanday zaharlanishda avvalo organizmga zaharlarni kirishini to’xtatish tadbirlarini ko’rishkerak. Agar zaharlanish xonada yuz byersa shikastlangan kishini toza havoga olib chiqish, zaharli ximikatlar bilan ifloslangan kiyimlarini echish zarur.
Agar zahar organizmga tomoq yo’llari orqali kirgan bo’lsa, shikastlangan kishiga bir necha stakan iliq suv yoki margansovkaning kuchsiz yeritmasidan ichirish, so’ng qayt qildirishkerak. Qayt qilgandan keyin, zaharni yo’qotish uchun jarohatlangan kishiga 2-3 osh qoshiq faollashtirilgan ko’mir qo’shilgan yarim stakan suv ichirish zarur.
Qayd qilingan tadbirlar, zahar turidan qat’iy nazar qo’llaniladi. Agar zahar turi aniq bo’lsa uning tarkibiga bog’liq ravishda, qo’shimcha tadbirlar qo’llaniladi. Buning natijasida oshqozonga kiritilgan modda zahar ta’sirini neytrallashtiradi.
Zaharli ximikatlar teriga tekkanda suv oqimi bilan yaxshilab sovunlab yuvish yoki zaharni teriga ishqalamasdan, artmasdan doka latta yordamida tushirish so’ng esa sovuq suv yoki kuchsiz ishqorli yeritma bilan yuvish talab etiladi.
Adabiyotlar

1. 
   А. Қ. Қудратов Меҳнат муҳофазаси. Тошкент- 1995.
   
2. 
   А. К. Кудратов. Охрана окружаюшей среди на предприятиях хлопкоочистительной и шелковой промишленности. «Укитувчи» Тошкент - 1995.
   
3. 
   Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғисида Ўзбекистон Республикаси қонуни. Тошкент, 6 май 1993 й.
   
4. 
   Меҳнат кодекси. Тошкент, 26 май 1996 й.
   
5. 
   Қудратов О. Ипакчилик саноатида меҳнат муҳофазаси. Тошкент «Ўзбекистон» 1995 й. 300 б.