1-bob. “Buxgalteriya hisobi” faniga kirish
Xo‘jalik subyektida buxgalteriya hisobini tashkil etish
Download 0.65 Mb. Pdf ko'rish
|
Buxgalteriya hisobi faninig predmeti va usullari.
- Bu sahifa navigatsiya:
- Buxgalteriya hisobi subyektining rahbarini huquq va majburiyatlari
|
1.6. Xo‘jalik subyektida buxgalteriya hisobini tashkil etish
Respublikamizdagi barcha mulkchilik shaklidagi korxona va tashkilotlarda buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish ishlari yangi tahrirdagi “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi O‘RQ-404-son Qonun bilan tartibga solinadi. % 25 Buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotni tartibga solish, buxgalteriya hisobi standartlarini ishlab chiqish va tasdiqlash 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining zimmasiga yuklatiladi. Buxgalteriya hisobini yuritish qoidalari buxgalteriya hisobi standartlari, shu jumladan kichik tadbirkorlik subyektlari uchun soddalashtirilgan buxgalteriya hisobini yuritish standard bilan belgilanadi. Banklar va boshqa kredit tashkilotlarining buxgalteriya hisobi hamda hisobotini tartibga solish 0 ‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi. Xo‘jalik subyektida hisob ishlarini tashkil etishga rahbar javobgar boMadi, bu esa unga ma’lum huquqlami bergan holda mas’uliyatlami yuklaydi. Buxgalteriya hisobi subycktining rahbari Huquqlari Hisob siyosati, ichki hisob va hisobot tizimi ishiab chiqilishini Ichki nazorat tartibini Buxgalteriya hisobi to‘liq va ishonchli yuritilishini Hisob hujjatlarining but saqlanishini Moliyaviy hisobotning tayyorlanishini Soliq hisobotining va boshqa moliyaviy hujjatlarning tayyorlanishini Hisob-kitoblar o‘z vaqtida amalga oshirilishini 1.3-rasm. Buxgalteriya hisobi subyektining rahbarini huquq va majburiyatlari Bosh buxgalter boshchiligida buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil etish yoki shartnoma asosida jalb qilingan buxgalter xizmatidan foydalanish Buxgalteriya hisobini yuritishni ixtisoslashtirilgan tashkilotga shartnoma asosida yuklash Buxgalteriya hisobini mustaqil yuritish Ta’minlashi shart 26 Bosh buxgalter yoki buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish vazifalarini amalga oshiruvchi boshqa mansabdor shaxs buxgalteriya hisobi xizmatining rahbari hisoblanadi. “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi qonunga asosan buxgalteriya hisobi xizmatining rahbari bevosita korxona rahbariga bo‘ysunadi. Uning xo‘jalik operatsiyalarini hujjatlar asosida rasmiylashtirish va ularni buxgalteriya hisobi xizmatiga taqdim etish bo‘yicha talablari korxonaning barcha xodimlari uchun majburiydir. Bosh buxgalter — mansabdor shaxs hisoblanadi, o‘z faoliyatida u qonun hujjatlari talablariga rioya qilishi lozim. Bosh buxgalteming huquq va majburiyatlari uning lavozim yo‘riqnomasida belgilanadi. “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi qonunning 12-moddasida bosh buxgalter va korxona rahbari o‘rtasida kelishmovchiliklar yuzaga kelgan holatdagi javobgarlik masalasi tartibga solindi. Bosh buxgalter qonuniy amalga oshirilganligiga shubha qilgan ayrim xo‘jalik operatsiyalariga oid hujjatlar rahbarning yozma farmoyishi bilan ijroga qabul qilinadi. Mazkur holatda bosh buxgalter bunday operatsiyalarning oqibatlari uchun javobgar boimaydi. Xizmatchilaming asosiy lavozimlari va ishchilar kasblari Klassifikatoriga5 muvofiq bosh buxgalter oliy ma’lumotga ega bo‘lishi lozim. Biroq ma’lumot darajasiga oid talablar qismida Klassifikator Prezident va Vazirlar Mahkamasining qarorlari bilan tashkil etilgan davlat tashkilotlarida, xo‘jalik boshqaruvi organlarida, shuningdek ustav kapitalida davlat ulushi 50%dan ortiq bo‘lgan tashkilotlarda qoilanilishi majburiy hisoblanadi. Boshqa xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun uning bu qismi tavsiyaviy tusiga ega. Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksda ma’muriy huquqbuzarliklar uchun sanksiyalar nazarda tutilgan. Agar bosh buxgalter jinoiy huquq normalarini buzgan bo‘lsa, unga nisbatan Jinoyat kodeksining tegishli moddasida nazarda tutilgan jazo qoilaniladi. Buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish tartibini buzish, - mansabdor shaxslarga eng kam ish haqining 5 baravaridan 10 5 O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 19.06.2015 yildagi 164-son qaroriga ilova. * 27 baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.6 Jarima - bu sanksiyadir. Bosh buxgalterni jazolash mumkin bo‘lgan huquqbuzarliklarning to‘liq ro‘yxatini keltirish ancha mushkuldir. Har bir muayyan holatda mehnat shartnomasi shartlariga, lavozim yo‘riqnomasiga va korxonaning boshqa lokal hujjatlariga muvofiq uning zimmasiga yuklangan lavozim majburiyatlari e’tiborga olinadi. Buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish tartibini birincha marta buzganlik uchun bosh buxgalterga eng kam ish haqining 5 baravaridan 10 baravarigacha, ma’muriy jazo chorasi qo‘llanilganidan keyin bir yil davomida takror sodir etilganda - eng kam ish haqining 10 baravaridan 20 baravarigacha miqdorda jarima solinadi.7 Download 0.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|