1-bob. “Buxgalteriya hisobi” faniga kirish

Haqqoniy 
va 
xolis 
taqdim 
— moliyaviy 
hisobotlar
foydalanuvchida xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy ahvoli, 
operatsiyalar natijalari, pul mablag‘lari harakati to‘grisida haqqoniy va 
xolis tasavvur yaratishi kerak.
Tugallanganlik -
moliyaviy 
hisobotlarning 
ishonchliligini 
ta’minlash maqsadida axborot yetarlicha to‘la hajmda taqdim etilishi 
kerak.
20

---

Izchillik - hisob siyosati bir davrdan ikkinchi davrga izchil 
odkazilib boradi, deb hisoblanadi. Foydalanuvchilar xo‘jalik yurituvchi 
subyektning moliyaviy ahvolidagi o‘zgartirish tamoyilini belgilash 
uchun har xil hisobot davrida ulaming moliyaviy hisobotlarini 
taqqoslash imkoniyatiga ega bodishlari kerak.
0 ‘z vaqtida taqdim etish - hisobot axborotining asossiz darajada 
kechiktirilishi bilan u o‘zining iqtisodiy ahamiyatini yo‘qotadi. 
Axborotni o‘z vaqtida taqdim etish uchun bitimning yoki boshqa 
voqeaning barcha jihatlari ma’lum bodgunga qadar hisobotga zarurat 
paydo boiishi mumkin, bu esa uning ishonchliligini buzadi. Boshqa 
tomondan, 
agar 
hisobot 
barcha jihatlar 
ma’lum 
bodgunicha 
kechiktirilsa, hatto eng ishonchli axborot ham foydalanuvchilarga katta 
foyda keltirmaydi, chunki ular ilgariroq qaror qabul qilishga majbur 
boMadilar. Ahamiyatlilik bilan ishonchlilik o‘rtasida mutanosiblikka 
erishish 
maqsadida 
iqtisodiy 
qarorlami 
qabul 
qilishda 
foydalanuvchilaming ehtiyojlarini qanday qilib eng yaxshi tarzda 
qondirish masalasini hal etish kerak.
1.5. Buxgalteriya hisobining funksiya va vazifalari
Buxgalteriya hisobining maqsadi foydalanuvchilarni o‘z vaqtida 
to‘liq hamda aniq moliyaviy va boshqa buxgalteriya axboroti bilan 
ta’minlashdir.
Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqqan holda, buxgalteriya hisobining 
asosiy vazifalari deb quyidagilarni belgilash mumkin:
- korxona, tashkilot va muassasalaming xo‘jalik faoliyatida sodir 
bodadigan jarayonlarni kuzatib borish;
- kuzatish natijasida olingan ma’lumotlarni miqdor ko‘rsat- 
kichlarda ifodalash;
- korxona, tashkilot va muassasalar xo‘jalik faoliyatida sodir 
boMadigan jarayonlami hujjatlarda aks ettirish;
- korxona, tashkilot va muassasalar xo‘jalik faoli^ati ustidan 
u/luksiz nazorat olib borish va unga ta’sir etish;
21

---

- buxgalteriya hisobi hisobvaraqlarida aktivlaming holati va 
harakati, mulkiy huquqlar hamda majburiyatlarning holati to‘glrisidagi 
to‘liq hamda aniq ma’lumotlarni shakllantirish;
- samarali 
boshqarish 
maqsadida 
buxgalteriya 
hisobi 
ma’lumotlarini umumlashtirish;
- moliyaviy, soliqqa doir va boshqa hisobotlami tuzishdan 
iboratdir.
Bu vazifalarning bajarilishi korxonalarda sodir bodayotgan 
xo‘jalik jarayoni va operatsiyalarini o‘z vaqtida, aniq va dastlabki 
hujjatlarga asoslangan holda buxgalteriya hisobida aks ettirish yo‘li 
bilan ta’minlanadi.
1.2-rasm. Buxgalteriya hisobining funksiyalari