1-bob. Ma`lumotlar bazasining asosiy tushunchalari

Nazorat savollari

1. 
   Ma‘lumotlar bazalarining ichki himoya vazifasini keltiring?
   
2. 
   SQL Server himoya vositasiga deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   GRANT privilege nima vazifani bajaradi? Misol keltiring.
   
4. 
   GRANT UPDATE uchun misollar yozing?
   
5. 
   GRANT REFERENCES uchun misol keltiring?
   

3. XML va ma'lumotlar bazalari

Web-texnologiyaning (Internet-texnologiya) Web-dizayn qismini o‘rganishni razmetkali til tasnifi bilan boshlaymiz. Maxsus til mavjud bo‘lib, bu til yordamida matnlar, grafik ma‘lumotlar Web- sahifa xujjatga joylashtiriladi va bu xujjatni barcha kompyuterda ko‘rish imkoniyati mavjeddir. Bunday maxsus tillar razmetkali tillar deb ataladi. Ularning asosiy vazifasi – Web-sahifaga “ma‘lumotlarni joylashtirish” va ular orasidagi aloqani (giperssilokalar) ta‘minlashdan iborat.
XML (eXtensible Markup Language).XML tili ham HTML tiliga o‘xshash til hisoblanadi. HTML dan farqli tomoni shundaki, XML da dasturchi o‘zining shaxsiy teglarini yaratadi va ular orasigama‘lumotlar joylashtiradi. XML-teglar harflar katta kichikligini farqlaydi.

XML tili

XML va HTML orasidagi oltin qoidani ifodalovchi til, XML (extensible Markup Language) — kengaytirilgan belgilashlar tilidir. Bu til SGML dan ajratib olingan to‘plam bo‘lib, web- programmistga o‘z teglarini yaratish imkonini beradi va ortiqcha murakkablikdan holi.
XML ni ishlab chiqish 1996 boshlandi. Bu ish bilan jamoat tashkiloti W3C( World Wide Web Consortium), shug‘ullanadi. Uning asosiy sayti : http://wvw.w3c.org/. XML
haqidagi ma‘lumotlar http://www.w3c.org/XMl./ sahifaga joylashtirilgan 1998 bu tashkilot XML 1.0. versiyasini chiqardi. XML tobora takomillashib bormoqda. Uning oxirgi versiyasi quyidagi adresda bo‘ladi: http://www.w3c.org/TR/rec-xml.

• 
  XML taraqqiyotining kelguvsidagi yo‘nalishlari:
  
• 
  XFragment
  
• 
  XML hujjatning alohida qismlariga ma‘no berishga urinish.
  
• 
  XML Schemas
  
• 
  XML alifbosi bo‘yicha, XML hujjatning mazmunini ifodalash urinish.
  
• 
  XML Query Language (XML zaproslar tili)
  

Hujjatda biror shartni qanoatlantiruvchi elementlarni izlashga urinish

• 
  Canonical XML
  
• 
  XML hujjatdagi elementning argumentlari oladigan qiymatlarni ko‘rsatishni standart algoritmi.
  
• 
  XML Signatures
  
• 
  XML hujjatda raqamli podpisni ifodalashni standart vositalari
  
• 
  XML o‘zini turli texnologiyalar uchun ishonchli, qat’iy asos ekanini ko‘rsatdi.
  
• 
  XML hujjatning strukturasi
  
• 
  XML da tayyor teglar yo‘q, balki o‘z teglarini yozish qoidalari mavjud.
  
• 
  Aniq teglar haqida gapirganda XML ni amalda qo‘llash nazarda tutiladi
  
• 
  XML qoidalarini amalda qo‘llab, ma‘lum teglar guruhi tuzilgan, ular Aniq sohada ishlatiladi:
  
• 
  XHTML — XML qoidalariga mos ravishda tuzilgan giperMatnni belgilash tili;
  
• 
  Math ML — matematik formulalarni yozish tili;
  
• 
  CML — ximik formulalarni yozish tili;
  
• 
  Vox ML — ovozlarni yozish tili;
  
• 
  WML —simsiz texnologiyada ishlatiladigan til.
  

XML hujjatni bezatishni va teglar yaratishni faqatgina umumiy qoidalarini beradi. Bu qoidalar ХМLning hususuyatida ko‘rsatiladi. Hujjat prolog keltirishdan boshlanadi.