1. Boshqaruv jarayoni va vazifalari Boshqaruvga jarayon sifatida qarash kerak. Boshqaruv jarayoni

rasm. Boshqaruv jarayonining chizmasi

Boshqaruvning bu umumiy vazifalari kommunikatsiyalar va qarorlar qabul qilishning bog'lovchi jarayonlari bilan birlashtirilganlar. Bu vazifalar o'rtasidagi o'zaro aloqa boshqaruvning har qanday jarayoni mazmunini ko'rsatib beruvchi doiraviy diagramma bilan taqdim etilishi mumkin. (4.1-rasm).

Diagrammadagi o'qlarning ko'rsatishicha, rejalantirishdan nazoratga faqat jarayonni tashkil qilish va ishlovchilarni undash bilan bog'liq ishlarni bajarish yo'li bilan harakatlanish mumkin. Diagrammaning markazida barcha qolganlarning muvofiqligi va o'zaro hamkorligini ta'minlovchi muvofiqlashtirish vazifasi turadi.
Boshqaruvning umumiy vazifalaridan har birini izchil ko'rib chiqamiz. Rejalashtirish boshqaruv jarayonining birinchi, g'oyatda muhim vazifasi bo'ladi. Agar rejaviy ko'rsatkichlar yetarlicha asoslanmagan bo'lsalar, tashkilot keyingi bosqichlarda qanchalik yaxshi ishlanmasin, natija past bo'ladi. Shuning uchun boshqaruvning sifati rejalashtirishning to'g'ri shakllantirilgan tamoyillariga bog'liqdir.
Rejalashtirish vazifasi quyidagi savollarga javob qaytarishga qaratilgan:

• 
  biz hozirgi vaqtda qayerda turibmiz? Menejerlar tashkilot haqiqatdan ham nimalarga erishishi mumkinligini aniqlash uchun, tashkilotning uning asosiy sohalari (moliya, xodimlar, marketing, ITTKI) dagi kuchli va zaif tomonlarini baholashlari kerak;
  
• 
  biz qaysi tomonga harakatlanishni xohlaymiz? Menejerlar tashkilotning atrof-muhitidagi imkoniyatlar va xavflarni baholab turib, tashkilotning maqsadl ari qanday bo'lishi kerakligini va ularga erishishga nimalar halaqit berishlari mumkinligini belgilashlari kerak;
  
• 
  buni biz qanday qilmoqchimiz? Menejerlar tashkilot a'zolari maqsadlarga erishmog'i uchun nimalar qilishlari kerakligini hal qiladilar.
  

Quyidagilar rejalashtirishning tamoyillariga qiradilar:
ob'yektlarni ularning muhumliklari bo'yicha ranjirovka qilinishi;

• 
  rejaning muvofiqligi;
  
• 
  rejaning ko'p variantliligi; ko'rsatkichlarning iqtisodiy asoslanishi;
  
• 
  strategik, taktik vajoriy rejalarning izchilligi;
  
• 
  rejalashtirishni avtomatlashtirilganligi;
  

•rejani tashqi muhitning parametrlari bilan moslashtirilganligi; rejaga bevosita tegishli bo'lgan shaxslarni rejalashtirish jarayonida ishtirok etishi.
Bularga rioya qilish asoslangan rejani ishlab chiqishning majburiy sharti bo'ladi.
"Rejalashtirish" vazifasi ko'pincha maqsadni mo'ljallashdan boshlanadi. Gap shundaki, agar tizimning maqsadlari berilmagan, tizimning mohiyati asoslanmagan bo'lsa, ularni belgilash, ya'ni maqsadni mo'ljallash eng muhim vazifa bo'ladi.