1. Buxgalteriya balansining mohiyati va tuziishi Buxgalteriya balanslarining turkumlanishi


«Spartak» firmasining 1.01.2020 y.ga balansi(ming sum)


Download 382.02 Kb.
bet2/2
Sana02.01.2022
Hajmi382.02 Kb.
#192105
1   2
Bog'liq
bhn-5

«Spartak» firmasining 1.01.2020 y.ga balansi(ming sum)


Aktiv

Hisobot davri boshiga

Hisobot davri oxiriga

Passsiv

Hisobot davri boshiga

Hisobot davri oxiriga

Asosiy vositalar

1900

2100

Ustav kapitali

2700

2700

Nomoddiy aktivlar

760

870

Qo’shilgan kapital

150

180

Xom ashyo va materiallar

245

293

Rezerv kapitali

657

690

Tugallanmagan ishlab chiqarish

760

980

Taqsimlanmagan foyda

241

284

Kelgusi davr xarajatlari

73

151

I bo’lim bo’yicha jami

X

495

Olinadigan veksellar

195

234

Bank kretidlari

378

425

Olinadigan schotlar

781

640

Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar

223

513

Boshqa debitorlar

188

215

To’lanadigan veksellar

381

298

Kassa

15

118

Ish xaqi bo’yicha qarzdorlik

185

191

Hisob-kitob schoti

283

599

Kelgusi davr daromadlari

285

324

Balans

5200

6100

Balans

5200

6100

Buxgalteriya balansining tuzilmasi

BALANS


Balans aktivi

(xo’jalik mablag’larining tarkibi,joylashishi va ishlatilishi bo’yicha)

Balans passivi

(xo’jalik mablag’larining manbalari va maqsadlari tayinlanishi bo’yicha)

Aktiv bo’limlari

Passiv bo’limlari

I. Uzoq muddatli aktivlar

II. Joriy aktivlar

I. O’z mablag’lari manbalari

II. Majburiyatlar

Balansdan tashqari scho’tlardagi qiymatliklar to’g’risida ma’lumotnoma

B A L A N S N I N G T U R L A R I



Buxgalteriya balansi

T U R K U M L A S H M E Z O N L A R I

Tuzish vaqti bo’yicha

Dastlabki balans

Joriy balans

Sanasiyalovchi balans

Tugatish balansi

Bo’linish balansi

Birlashtirish balansi

Tuzish manbasi bo’yicha

Inventar balans

Daftar balansi

Bosh balans



Axborotlar hajmi bo’yicha

Yakka balans

Yig’ma balans

Umumlashtirilgan (konsolidatsiyalangan) balans



Faoliyat turi bo’yicha

Asosiy faoliyat balansi

Asosiy bo’lmagan faoliyat balansi

Mulkchilik shakli bo’yicha

Davlat (unitar) korxona balansi

Xususiy mulkchilik korxonasi balansi

Aralash mulkchilik korxonasi balansi

Jamoat tashkilotlari balansi

Tozalik darajasi bo’yicha

Brutto balans

Netto balans

Xo’jalik muomalalari ta’sirida balansda ro’y beradigan o’zgarishlar va ularning tavsifi



Aktiv

Summa, m. so’m

Passiv

Summa, m. so’m

Asosiy vositalar

1312600

Ustav kapitali

1448960

Materiallar

24200

Hodimlar bilan mehnat haqi bo’yicha hisoblashuvlar

39890

Asosiy ishlab chiqarish

43850

Hisob kitob schoti

134400

Mol yetkazib beruvchi

26200

Balans

1515050

Balans

1515050

Aktiv

Summa, m. so’m

Passiv

Summa, m. so’m

Asosiy vositalar

1312600

Ustav kapitali

1448960

Materiallar(-8600,0)

15600

Xodimlar bilan mehnat haqi bo’yicha hisoblashuvlar

39890

Asosiy ishlab chiqarish (+8600,0)

52450

Hisob-kitob schoti

134400

Mol yetkazib beruvchi

26200

Balans

1515050

Balans

1515050

Birinchi tip balans o’zgarishining ya’ni faqat aktivdagi moddalar orasida sodir bo’lgan o’zgarishning matematik modelini tuzamiz

ΣА + а – а = ΣР

1-operatsiya. Qiymati 8600,0 ming so’mlik material ombordan asosiy ishlab chiqarishga berildi va sarflandi

2-operatsiya. Xodimlarga hisoblangan ish haqi summasidan 1450 ming so’m daromad solig’i ushlandi. Bu muomaladan so’ng hisoblandi.


Aktiv

Summa, m. so’m

Passiv

Summa, m. so’m

Asosiy vositalar

1312600

Ustav kapitali

1448960

Materiallar (-8600,0)

15600

Xodimlar bilan mehnat haqi bo’yicha hisoblashuvlar (-1450)

38440

Asosiy ishlab chiqarish

(+8600,0)

52450

Budjet bilan hisob-kitoblar(+1450)

1450

Hisob-kitob scho’ti

134400

Mol etkazib beruvchilar

26200

Balans

1515050

Balans

1515050

Ikkinchi tip o’zgarish, ya’ni faqat passivdagi moddalarda sodir bo’ladigan,o’zgarishlar matematik modelini tuzamiz

Σ А = Σ Р + р - р

3-operatsiya. Boshqa xo’jalikdan tekinga 39800,0ming so’mlik asosiy vosita qabul qilib olindi.Bu muomala natijasida


Aktiv

Summa, m. so’m

Passiv

Summa, m. so’m

Asosiy vositalar(+39800)

1352400

Ustav kapitali

1448960

Materiallar(-86000)

15600

Rezerv kapitali(+39800)

39800

Asosiy ishlab chiqarish (+86000)

52450

Xodimlar bilan mehnat haqi bo’yicha hisoblashuvlar

38440

Byudjet bilan hisob-kitoblar(+1450)



1450

Hisob-kitob schoti

134400

Mol yetkazib beruvchilar

26200

Balans

1554850

Balans

1554850

Uchinchi tip o’zgarish uchun ya’ni o’zgarish balansning aktividagi moddalarda ham, passividagi moddalarda ham ko’payish tomonga sodir bo’lganda quyidagicha matematik model tuziladi

Σ А + а = Σ Р + р

4-operatsiya. Mol yetkazib beruvchilar hisob-kitob schotidan 13900,0ming so’m qarz puli o’tkazildi


Aktiv

Summa, m. so’m

Passiv

Summa, m. so’m

Asosiy vositalar

1352400

Ustav kapitali

1448960

Materiallar(-86000)

15600

Rezerv kapitali (+39800)

39800

Asosiy ishlab chiqarish (+86000)

52450

Xodimlar bilan mehnat haqi bo’yicha hisoblashuvlar (-1450)

38440

Byudjet bilan hisob-kitoblar(-1450)

1450

Hisob-kitob schoti(-13900)

120500

Mol yetkazib beruvchilar

(-13900)

12300

Balans

1540950

Balans

1540950

To’rtinchi tip o’zgarish uchun ya’ni o’zgarish aktivdagi moddalarda ham,passivdagi moddalarda ham kamayish tomonga sodir bo’lganda matematik model quyidagicha tuziladi

Σ А – а = Σ Р – р

Xo’jalik yurituvchi sub’yekning mablag’lari

Xo’jalik yurituvchi sub’yekt mablag’larining manbalari

Aktiv

Passiv

Ko’payish

Kamayish

Kamayish

Ko’payish

I tip .

I tip.Aktiv modda



(aktivda ko’pa

kamayish)-balans



laridagi o’zgarish



yish va aktivda

jami o’zgarmaydi



II tip.

II tip.passiv modd



(passivdagi ko’pa

kamayish)-balans



alaridagi o’zgarish

yish va passivdagi

jami o’zgarmaydi



III tip.


o’zga

III tip

Aktiv va passiv modda

rishlar (aktiv va passiv


larida ko’payishga olib

bir xil summaga ko’pa



keluvchi

yadi




IV tip

IV tip. Aktiv va passiv

olib keluvchi o’zgarishlar

summaga


moddalarida kamayishiga

(aktiv va passiv bir xil

kamayadi







Xo’jalik mablag’larining balans tuzulishi va valyutasiga ta’siri


Xo’jalik muomalalari

Balans valyutasiga ta’sir ko’rsatadi

Balans valyutasiga ta’sir ko’rsatmaydi

Faqat aktiv scho’tlarda aks ettiriladi

(I tip)

Faqat passiv scho’tlarda aks ettiriladi

(II tip)

Aktiv scho’tlarda passiv scho’tlar bilan korrespondensiyada aks ettiriladi

Balans valyutasini kamaytiradi(IV tip)

Balans valyutasini ko’paytiradi (III tip)


Buxgateriya balansi- korxonalarning moliyaviy ahvolini o’rganish uchun axborot manbai ekanligi


1. Aktivdagi barcha bo’limlar summalari yig’indisi passivdagi barcha bo’limlar summalar yig’indisiga teng bo’lib, bu balansning mohiyati bilan izohlanadi.

2. Xususiy kapitalning hajmi uzoq muddatli aktivlar hajmidan ko’p bo’ladi.Bunday xulosa isbot talab qilmaydi.Chunki, xo’jalik yurituvchi sub’yektning asosiy faoliyati joriy aktivlarsiz mumkin emas deb qabul qilingan.

3.Uzoq muddatli aktivlar asosan o’z mablag’lari hisobidan shakllanishini e’tiborga olib, ularning miqdori xo’jalik yurituvchi sub’yekt normal faoliyat ko’rsatgan sharoitda, majburiyatlar (II bo’limi) summasidan ko’p bo’lishi mumkin.

4.Balansda barcha aktivlar va passivlar juda batafsil beriladi.Bu uning aktivi va passivi bo’yicha ayrim moddalari, natijada, ayrim mulklarni qoplash manbalari o’rtasida bog’liqlik o’rnatishiga imkon beradi.Masalan, uzoq muddatli va qisqa muddatli qo’yilmalarni qoplash manbalari bo’lib,maxsus mo’ljallangan har xil fondlar va rezerv kapitali hisoblanadi.
Download 382.02 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling