1. Din, dinshunoslik, din falsafasi, teologiya, teosofiya xudojo‘ylik

Din falsafasi- tafakkur shakllaridan bo‘lgan tushunchalar matn va maqsad mohiyatidan kelib chiqib, turlicha mazmun kasb etishi, keng va tor ma’nolarda qo‘llanilishi mumkin. “Din falsafasi” tushunchasi haqida ham shunday deyish mumkin. Xususan, keng ma’noda u din haqidagi falsafiy qarashlarni anglatadi. Bunday talqinda din falsafasi falsafa kabi qadimiy ildizlarga ega bo‘lib, asrlar davomida din, uning mohiyati, inson va jamiyat hayotidagi o‘rni haqida shakllangan xilma-xil falsafiy qarashlar, yondashuvlar va ta’limotlarni qamrab oladi. Tor ma’noda esa, din falsafasi falsafiy usullar va tushunchalar apparatini ishga solgan holda dinni o‘ziga xos ijtimoiy-madaniy hodisa sifatida o‘rganuvchi mustaqil fanni anglatadi.

• 
  Teologiya (yun. theos — xudo va ...logiya) — xudoning mohiyati va irodasi haqidagi diniy talimotlar majmui. Xudo shaxsan oʻzini vahiy orqali kishilarga maʼlum qiladi degan konsepsiyaga asoslanadi. Muqaddas kitoblar va muqaddaslashtirilgan yozuvlar teologiyaning asosiy manbalari qisoblanadi. Teologiya turli diniy oʻquv yurtlari — seminariyalar, akademiyalar, madrasalar va boshqalarda oʻqitiladi. Teologiya tushunchasi avvalo iudaizm va xristianlikka nisbatan qoʻllangan. Teologiya islomda ilohiyot, kalom atamalari bilan ham ataladi.
  
• 
  Teosofiya (qadimgi yunoncha "ilohiy donolik") - 19-asr oxirida AQShda rus muhojiri Yelena Blavatskiy tomonidan asos solingan va asosan oʻz asarlariga asoslangan diniy taʼlimot. Din o'quvchilari yangi diniy oqim va G'arb ezoterizmining okklyuziv qismining bir qismi sifatida tasniflanadi. U gnostitsizm va neoplatonizm kabi eski Yevropa falsafalariga hamda hinduizm va buddizm kabi Osiyo dinlariga tayanadi.
  

Blavatskiyning so'zlariga ko'ra, Teosofiya Ustozlar deb nomlanuvchi ruhiy ustalarning qadimiy va yashirin birodarligi mavjudligini o'rgatadi, ular butun dunyo bo'ylab joylashgan bo'lsa-da, Tibetda to'plangan. Teosoflar bu Ustozlar buyuk donolik va g'ayritabiiy kuchlarni ishlab chiqqan deb hisoblashadi va teosoflar ham Blavatskiy orqali o'z ta'limotlarini tarqatib, zamonaviy teosofik harakatni boshlaganlar deb hisoblashadi.