1. Dunyoqarash nima? Uning tarixiy turlari qanday?

---

1.Dunyoqarash nima? Uning tarixiy turlari qanday? 
J.
 Dunyoqarash — dunyoga va insonning undagi oʻrniga, kishilarning oʻz atrofidagi 
voqelikka va oʻz-oʻziga munosabatiga boʻlgan umumiy qarashlar tizimi, shuningdek, 
bu qarashlarga asoslangan odamlarning eʼtiqodlari, ideallari, bilish va faoliyat 
tamoyillari. 
D. insoniyatning tarixiy taraqqiyoti mobaynida rivojlanib borgan. Uning quyidagi 
shakllarini kursatish mumkin:
1. Mifologik yoki afsonalarga tayanuvchi dunyoqarash 
2. Diniy dunyoqarash
3. Turmush bilan bogʻlangan (kundalik) dunyoqarash 
4. Falsafiy dunyoqarash 
2.Zamonaviy dunyoning falsafiy va ilmiy manzarasi qanday? 
J. Biz dunyoning yangi, juda murakkab manzarasi shakllanish davrida yashayapmiz. 
Uning tafsilotlari haligacha o'rnatilmagan. Uning shakllanishi uchun koinotning 
tuzilishi va elementar zarralar, kvarklar va glyuonlar va boshqalar haqidagi 
zamonaviy bilimlardan foydalaniladi. Tirik materiyaning tabiati haqidagi eng 
murakkab biologik g'oyalar, ijtimoiy rivojlanish qonuniyatlari va inson aqlining 
tabiati haqidagi bilimlar ham qo'llaniladi. Ushbu rasm tafsilotlari o'rtasidagi 
bog'liqlik tabiat, jamiyat va tafakkurga singib ketadigan va bog'laydigan axborot 
jarayonlari tushunchasi orqali amalga oshiriladi. 
3.Falsafani fanga qisqartirish mumkinmi? 
J. Fan sifatida falsafa, avvalo, haqiqatga intiladi. U ob'ektiv va sub'ektiv 
o'zboshimchaliklarga bog'liq bo'lmagan bilimlarni ishlab chiqaradi, bizga maxsus 
real jarayonlar va munosabatlar haqida ma'lumot beradi. Ammo fan bilan 
o'xshashlik shu erda tugaydi. Falsafa oldida hech qanday fan hal qila olmaydigan 
va hal qila olmaydigan maxsus vazifalar turibdi. Falsafa olimlar, siyosatchilar, 
iqtisodchilar, o'qituvchilar va san'atkorlar uchun faqat o'z muammolarini hal 
qilsagina foydali bo'lishi mumkin. 
4. Yangi fikrlash nimani anglatadi? 
J.
Kreativ fikrlash – bu innovatsion (yangi, novator, 
original
, nostandart, noodatiy 
va hokazo…) va samarali (amaliy, natijaviy, tejamli, optimal va hokazo) 
yechimlarni topish, yangi bilimlarni egallash, tasavvurni ta’sirchan ifodalashga 
qaratilgan g‘oyalarni ishlab chiqish, baholash va takomillashtirish jarayonida 
samarali ishtirok etish qobiliyatidir. 
Kreativ fikrlash bizga muammolarni hal qilishda noodatiy yechim topishga yordam 
beradi.
. 

---

5.”Bipolyar’’ va “ko’p qutbli” tushunchalari nimani anglatadi? 
J. 
6.Falsafaga nima turtki yoki turtki(aylanishi) mumkin? 
J.
F. fani chuqur mafkuraviy inqirozga uchragan, kommunistik tuzumning 
xizmatkoriga aylantirilgan edi. Yozuvning arabcha grafikadan lotin grafikasiga, 
undan kirillcha grafikaga oʻtkazilishi milliy fan va F. taraqqiyotiga salbiy taʼsir 
koʻrsatdi. Naim Sayd, K. Yerzin, Hakim Neʼmat, R. Xolmurodov (Mallin) singari 
olimlar F. sohasida faoliyat koʻrsatdilar. Ikkinchi jahon urushi davrida Oʻzbekiston 
Fanlar akademiyasi tashkil etilishi ijtimoiy fanlar, xususan, F. fani taraqqiyotiga 
turtki berdi. 
7.Falsafada muammo va muammo nima? 
J.
. Ekologik inqiroz sharoitida insoniyat va Yerdagi hayotni saqlab qolish uchun 
mas'uliyat, sun'iy intellektni yaratishning texnik imkoniyatlari va aholining 
portlash xavfi chinakam kosmologik, umumbashariy falsafiy ahamiyatga ega. 
Bunday sharoitda sun'iy intellekt muammosi o'zining sof texnik, matematik yoki 
psixologik xususiyatini yo'qotadi. U o'ziga xos ilmiy muammo bo'lishni to'xtatadi 
va falsafiy muammoga aylanadi, chunki ong masalasi insonning o'ziga xos 
xususiyati sifatida koinotda avtonom mavjud bo'lishga qodir bo'lmagan insoniy 
aqlli tizimlarni yaratish imkoniyati masalasiga aylanadi. 
8.Falsafiy bilimlarning refleksif xususiyati nimadan iborat? 
J. Falsafiy bilimlar - dunyo haqidagi bilim, ilm-fan farqli o'laroq, aslida bir qismi 
haqida ma'lumot to'playdi. din farqli o'laroq, falsafa, mantiq asoslangan, lekin fan 
farqli o'laroq, falsafiy bilim tajriba o'rniga muzokara asoslangan.Xususiyatlari va 
falsafiy bilimlar tuzilishi qisqacha haqiqiy va to'g'ri, bir in'ikosi sifatida belgilangan 
bo'lishi mumkin. 
9.Falsafa va hayot munosabatlarini qanday tasavvur qilasiz? 
Falsafa hayotning ma‘nosi, o‘lim va umrboqiylik masalalarini kun tartibiga qo‘yish
 u  yoki bu harakat, voqea, hodisaga ―yaxshi‖, ―yomon‖, ―muhim‖, ―foyd
ali‖, ―foydasiz‖ kategoriyalari bilan baho  berish orqali– aksiologik (yunon.
axia - qadriyat) funksiyani bajaradi.
10. Butun dunyo- bu nima? 
Butun dunyo ulkan soat mexanizmi sifatida paydo bo'la boshladi, buyuk soatsoz - 
Xudo tomonidan yaratilgan va o'ralgan. Bu mexanistik g‘oyalarni R.Dekart (1596-
1650) falsafiy asoslab bergan. J. Lametri (1709 - 1851) va P. Kabanis (1757 - 1808), 
ularni insonga o'ta murakkab mashina deb hisoblagan.