1 Ekonometrik model qurilgandan so ng, uni quyidagi mezonlar yordamida

11-variant
1) Ekonometrik model qurilgandan so ng, uni quyidagi mezonlar yordamida
baholash lozim:
1. Approksimatsiya xatoligi.
2. Fisher mezoni.
3. Styudent mezoni.
4. Darbin-Uotson mezoni.
5. Ko'p omilli korrelyatsiya koeffitsiyenti.
6. Determinatsiya koeffitsiyenti.
Regressiya tenglamasini baholashda awalo bog'lanishning kuchini o'lchash muhim ahamiyatga ega. tafovutni approksimaktsiya xatoligi ifodalaydi:

Approksimatsiya xatoligi 5 foizgacha qabul qilinadi, aks holda iqtisodiy ко rsatkichlarni tekislash lozim.
Fisher mezoni bo'yicha regressiya tenglamasini mohiyatini, ya’ni real jarayonga mosligini tekshirish mumkin. Fisher mezoni quyidagi formula yordamida hisoblanadi:

Styudent mezonini qo'llanish sohasi va hisoblash metodikasi. Ekonometrik modellashtirishda Styudent mezoni ikki marta hisoblanadi:

1) Korrelyatsiya koeffitsiyentining ahamiyatlik darajasini tekshirish uchun;
2) Regressiya tenglamasi koeffitsiyentlarining ahamiyatlik darajasini tekshirish uchun.
Korrelyatsiya koeffitsiyentini ahamiyatlik darajasini Styudent mezoni bilan tekshirish uchun quyidagi tengsizlik bajarilish shart:

Bu tengsizlik o'rinli bo'Isa, korrelyatsiya koeffitsiyentini ahamiyatli deb | hisoblash mumkin. | Regressiya tenglamasi koeffitsiyentlarining ahamiyatlik darajasini tekshirish uchun, Styudent mezoni quyidagi formula yordamida hisoblanadi:

Har bir parametrga mos kelgan qiymatlari hisoblanadi va qabul qilingan ahamiyatli darajali α ga mos kelgan nazorat qiymati bilan taqqoslab ko'riladi. Mezonnmg nazorat qiymati Styudent taqsimotining jadvalidan aniqlanadi.
Agar biror parametr uchun bo'Isa, u holda bu parametr qabul qilingan daraja bilan ahamiyatli hisoblanadi. Ijtimoiy-iqtisodiy tadqiqotlarda ko'pincha ahamiyatlilik darajasi uchun 0,05 olinadi, ya’ni α =0,05.
Ko'rsatkichlarning ahamiyatli bo'lish ehtimoli teng.
Styudent taqsimotining jadvaliga ko ra ozodlik darajalarining soni (n — 2) ga teng.
Ekonometrik modellashtirishda elastiklik koeffitsiyentlarining qo'llanilishi.
Regressiya tenglamasini tahlil qilishda elastiklik koeffitsiyentlaridan foydalaniladi.
Bu koeffitsiyent (Э) omil belgining o'rtacha necha foiz o'zgarishini ifodalaydi;


Agar natijaviy va omil belgilarining qo'shimcha o'sish sur’atlari bir xilda bo`lsa, u holda elastiklik koeffitsiyenti birga teng bo'ladi (Э = 1).
Agar omil belgining qo'shimcha o'sish sur’ati natijaviy belgining qo'shimcha о`sish sur’atidan yuqori bo’Isa, u holda bu koeffitsiyent birdan kichik bo'ladi (Э < 1) va aksincha (Э > 1).
Faqat bog'lanishning darajali ifodasi uchun elastiklik koeffitsiyenti o`zgarmas mikdor bo’ladi, ya’ni
Vaqtli qatorlarni tahlilida Darbin-Uotson mezonini qo'llanishi. Dinamik qatorlarda avtokorrelyatsiya mavjudligini tekshirish uchun Darbin-Uotson mezoni hisoblanadi va quyidagi formula yordamida yoziladi.

Mezonning nazariy qiymatlari jadvalda keltirilgan. Agar dw ikkiga yaqin bo'Isa, dinamik qatorda avtokorrelyatsiya yo'q deb hisoblanadi: (d„ -» 2), agar dw= 0 yoki dw=4 bo'Isa, unda dinamik qatorda avtokorrelyatsiya mavjud deyiladi.


Determinatsiya koeffitsiyentining qiymati regressiya tenglamasiga kiritilgan omillar natijaviy ko'rsatkichning o'zgarishini qay darajada bog'liqligini ko'rsatadi.
2-masala


Quyidagi ma`lumotlar asosida talabning narxga nisbatan ekonometrik modelini tuzdik va quyidagicha k`orinishga ega
Qdi = 17,678-0.5041p
R² = 0,918
bu yerda a0=17.678
a1=-0.5041 ga teng bo`ldi .



Quyidagi ma`lumotlar asosida taklifng narxga nisbatan ekonometrik modelini tuzdik va quyidagicha k`orinishga ega
Qsi = – 4,6+0.8p
R² = 0,9552
bu yerda b0=-4.6
b1=0.8 ga teng bo`ldi

3.Muvozanat narx,muvozanat talab va taklif hajmi

Qd=Qs
17,678-0.5041p = 0,8p – 4,6
17.678+4.6=0.8p+0.5041p
22.278=1.3041p
P=17.083

4.Talab va taklifning muvozanat hajmi hisoblansin

Qdi = 17,678-0.5041*17.083=9.0664
Qsi = 0,8*17.083 – 4,6=9.0664
5.Talab va taklif elastiklik koeffitsentlari

E _Qdn =a1* -0.5041 *

E _Qsn =a1* 0.8 *