1. Elektrotexnika fani tarixining predmeti va strukturasi. Asosiy elektrik va energetik tushunchalar

Elektrotexnika fani, uning predmeti va strukturasi.

Elektrotexnika elektr energiyasidan foydalanib ishlovchi qurilma va mexanizmlarni ishlashini, xamda elektr energiyasini ishlab chiqarish va uni uzatish bilan bog’liq muammolarini o’rganuvchi texnikikaviy fandir. Elektrotexnika fani bevosita fizikaning elektr va magnetizm bo’limlarida o’rganilgan qonuniyatlarga asloslanadi. Bundan tashqari elektrotexnika fani tegishli matematik apparat va kimyoviy tushunchalarga xam asoslanadi. Elektrtoxnika fani quyidagi asosiy bo’limlarga bo’lib o’rganiladi:
1-o’zgarmas tok elektr zanjirlari;
2-bir fazali o’zgaruvchan tok zanjirlari;
3-uch fazali o’zgaruvchan tok zanjirlari;
4 -elektr mashinalari;
5-elektr yuritma asoslari;
6 -elektronika asoslari.
Ushbu bo’limlar fizika va matematika fanlari bilan uzviy bog’liqlikda o’rganiladi. Quyidagi sxemada elektrotexnikaning muxandislik tizimlaridagi asosiy qullanilish soxalari va ularning fizikaviy, matematik asoslari keltirilgan.
Elektrotexnika fani va uning predmeti bevosita kundalik turmushimizda biz foydalanayotgan elektr toki va elektr qurilmalari bilan bog’liq. SHu jixatdan olib qaraganda elektrotexnika fani ko’proq amaliy axamiyatga ega va uning asosiy qonuniyatlarini o’rganish kundalik turmushimiz uchun juda zarur. Fanni o’rganishda fizikaning elektr va megnetizm bo’limlariga tegishli qonuniyatlar fundamental asos bo’lib xizmat qiladi. Barcha elektrotexnik tushunchalar va qonuniyatlar ana shu fundamental tushunchalarning amaliy ifodasi sifatida namoyon bo’ladi. SHuning uchun xam elektrotexnika fanini o’rganishda fizikaning asosiy qonuniyatlari muxim va xal qiluvchi o’rin tutadi.
Elektrotexnika fani umumtexnikaviy fan sifatida barcha texnik oliy o’quv yurtlarida o’qitiladi. Elektrotexnika sohasidagi bilimlar muhandislik bilimlarining asoslaridan birini tashkil qiladi. CHunki bugungi kunda elektr energiyasisiz texnik taraqqiyotni va jamiyat xayotini tasavvur etish qiyin.
Zamonaviy texnika va texnologiyalar, avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish jarayonlari - bu ma’lum bir tizimga solingan elektrotexnik va elektron qurilmalarning majmuasidir.
Zamonaviy muxandis esa ana shu texnologik tizimlarning tuzilishini, ularning tashkiliy qismlarini va sanoatda keng ishlatiluvchi asosiy standart qurilmalarni bilishi zarur. Bu bilimlarsiz ishlab chiqarishni tashkil qilish, uni boshqarish, rivojlantirish, zamon talablari asosida takomillashtirish, texnik va iqtisodiy raqobatbardoshlikka erishish mumkin emas.
Elektrotexnika elektronika va elektr yuritmalar fanining vazifasi talabada yuqorida keltirilgan tizimlarning asoslari xaqidagi bilimlarini shakllanishiga asos solishdir. Natijada, bo’lg’usi muhandisning texnik sohada mustaqil ijodiy izlanishini taminlashga zamin yaratiladi.
2. Asosiy elektrik va energetik tushunchalar