1. Engel qonuni nima Engel qonunini tushunish Engel egri chizig'I 4

oʻzaro suhbatlarimizda adabiy taʼsir masalasi xususida ham koʻp fikrlashardik: “umuman, rus adabiyoti orqali angladik qandaydir sheʼriyatni, – degandi rauf parfi. – nimagadir miyamga urildi rus adabiyoti. biz beixtiyor, oʻzimiz bilmagan holda, sharq odami, boshqa adabiyot boʻlmagani uchun, bu adabiyot bilan shugʻullandik. (shoʻro saltanati davrida, bogʻchadan boshlab, maktab, bilim yurtlari, oliy taʼlim tizimigacha – barcha bosqichlarda rus xalqi tarixi, adabiyoti va madaniyatini oʻqitish, ong-shuurlarga singdirish davlat siyosati miqyoslarda olib borilar edi. – r. n.) boshqa adabiyot ham yoʻq edi-da, bizga tiqishtirilganda. boshqa tillarni oʻqitish ham cheklangan edi-da. shu bois, boshqa adabiyotlarni bilmaymiz, tushunmaymiz, anglamaymiz”, degandi rauf parfi maktab tahsili yillarini eslab.

oʻzaro suhbatlarimizda adabiy taʼsir masalasi xususida ham koʻp fikrlashardik: “umuman, rus adabiyoti orqali angladik qandaydir sheʼriyatni, – degandi rauf parfi. – nimagadir miyamga urildi rus adabiyoti. biz beixtiyor, oʻzimiz bilmagan holda, sharq odami, boshqa adabiyot boʻlmagani uchun, bu adabiyot bilan shugʻullandik. (shoʻro saltanati davrida, bogʻchadan boshlab, maktab, bilim yurtlari, oliy taʼlim tizimigacha – barcha bosqichlarda rus xalqi tarixi, adabiyoti va madaniyatini oʻqitish, ong-shuurlarga singdirish davlat siyosati miqyoslarda olib borilar edi. – r. n.) boshqa adabiyot ham yoʻq edi-da, bizga tiqishtirilganda. boshqa tillarni oʻqitish ham cheklangan edi-da. shu bois, boshqa adabiyotlarni bilmaymiz, tushunmaymiz, anglamaymiz”, degandi rauf parfi maktab tahsili yillarini eslab.

“u adabiyot sharqdan kelib chiqqan maʼnaviyat ekanligini aniq bilganimiz bois, ruhimizga mos keldi. inson ruhi uchun… inson, masalan, chanqaganda suv ichadi-ku. xuddi suv ichgandek biron narsa olish uchun emas. ulugʻ insonlardan ruhlandim. ruhlandimu cheksiz hayratlarga tushdim, yigʻladim. faryod qildim. beqiyos badiiyati qoshida men oʻzimni unutdim. (bu oʻrinda, pushkin, lermontov, blok, yesenin, beliy, balmont, bryusov singari soʻz sanʼatkorlarini nazarda tutayotir – r. n.) men ham bir yozuvchi ekanligimni unutdim. oʻsha oʻqiyotgan paytimda, butunlay boshqa odamga aylandim. ularga juda chuqur, mahobatli hayrat ichimda oʻsib-ulgʻaydi. bular, shaksiz, ularning menga taʼsiri maʼnosida. men nimaiki yozgan boʻlsam, ichki gʻalayon-tugʻyon ehtiyoji va daʼvati bilan yozganman”, degan edi rauf parfi.