1 farmatsevtik bioetikaning tarixi va zamonaviy xolati 1-topshiriq. Mavzu yuzasidan Insert jadvalini to‘ldiring

1 FARMATSEVTIK BIOETIKANING TARIXI VA ZAMONAVIY XOLATI
1-topshiriq.Mavzu yuzasidan Insert jadvalini to‘ldiring.

“Insеrt usuli”

Matnni belgilash tizimi

5. 
   - men bilgan narsani tasdiqlaydi.
   

(Q) – yangi ma'lumot.
(-) – men bilgan narsaga zid.

(?) – meni o’ylantirdi. Bu borada menga qo’shimcha ma'lumot zarur.

Insert jadvali

Tushunchalar			V	Q	-	?
	Tibbiy etika		+
Global etika				+
	Ekoetika		+
Biznes etikasi				+
	Farmatsevtik bioetika
deontologiya			+
	Odob-axloq		+
Inson manfaatlari			+
	Bioetikaning			+
	muammolari
Evtanaziya			+
	Nyurnberg jarayoni			+
Xelsinki deklaratsiyasi				+
	Tokio deklaratsiyasi			+

2-Topshiriq. «Esse» usuli bo’yicha 5 daqiqa davomida mavzuga oid tushunchalarni ishchi daftaringizga yozing.
ESSE

Axloq- insonning xulq-atvorini va odamlar oʼrtasidagi munosabatlarni tartibga soluvchi dastlabki mexanizmlardan biridir.

Аxloq alohida fan – etika oʼrganadigan sohani tashkil etadi. Mazkur fanga buyuk yunon faylasufi Аristotel (Аrastu) asos solgan. Odamlar jamoasida ijtimoiy munosabatlar murakkablashib borishi natijasida u yoki bu axloq normalari, qoidalarini insonning kundalik hayotidagi real sohalarga tatbiqan muayyanlashtirish ehtiyoji tugʼildi. Shu tariqa etika sohasida amaliy tadqiqotlar paydo boʼla boshladi, amaliy etikaning turli yoʼnalishlari: siyosiy etika, jurnalist etikasi, biznes etikasi va h.k. shakllandi. Etikaning eski muammolarini yangidan tadqiq qilish, hayot (uning paydo boʼlishi, uni quvvatlash va uzaytirish) va oʼlim bilan bogʼliq koʼpgina anʼanaviy muammolarni qayta koʼrishga qattiq ehtiyoj tugʼildi. Hozirgi zamon amaliy etikasi mana shu masalalar bilan shugʼullanadi.

Bugungi kunda amaliy etika kasalxonalar va dorixonalarga, biznes

va siyosat sohalariga kirib kelmoqda, tabiatga munosabat, hayvonlarning huquqlarini himoya qilish, ochlikka qarshi kurash muammolari bilan bevosita shugʼullanmoqda.

Etika aynan amaliy muammolar sohasida dolzarb ahamiyat kasb

etmoqda. Аsosiy sabablari – inson bilimlari texnologik imkoniyatlarining oʼsishida. Аmaliy etika, soʼzning keng maʼnosida, etika tushunchalari va nazariyalarini muayyan, murakkab va koʼpincha juda dramatik vaziyatlarga tatbiq etish demakdir. Unga kazuistika («casus» - tasodif soʼzidan), yaʼni cheksiz tasodiflar yoki pretsedentlarni koʼrib chiqish deb qarash ham mumkin. Аmmo unga yanada kengroq - chuqur falsafiy maʼnoga ega boʼlgan va inson haqida tubdan yangicha tasavvurlarni shakllantiradigan yangi yoʼnalish deb qarash uchun barcha asoslar mavjud. Аmaliy etika deganda, tor maʼnoda, amaliyot taʼsirida yuzaga kelgan va amaliy etikaning alohida turlari (siyosiy etika, ekoetika, bioetika, jurnalist etikasi va sh.k.) paydo boʼlishiga olib kelgan hodisa tushuniladi. Bioetika, klassik tibbiyot etikasidan farq qiluvchi yangi yoʼnalish sifatida, XX asrning ikkinchi yarmida paydo boʼldi va jadal rivojlana boshladi.

3-topshiriq.

1	Bioetika bu	Insoniyatning yashab qolishini ta’minlash va butun kishilik jamiyatining sog’ligini saqlash uchun tibbiyot etikassi bilan atrof muhit etikasi (ekoetika)ni jahon miqyosida birlashtiruvchi ko’prik
2	Insonga nisbatan ma’naviy munosabat masalalarni ko’rib chiqish	Inson manfaatlarini himoya qilish uning qadr qimmatini yuqori baholash
3	Inson yer yuzidagi barcha tirik mavjudotlar oldida ma’naviy burchli, barcha jonzotlar, hayvonlar va o’simliklarni asrab avaylashi lozim.	biotsentrizm
4	Inson yer yuzidagi barcha aqlli mavjudotlarni himoya qilishi	patotsentrizm
5	Farmatsevtik bioetika	tibbiyot etikasi, bioetika, atrof muhit etikasi normalari tizimini o‘z ichiga oladi
6	Insonning hayvonlarga munosabati etikasi	“Hamma narsa inson uchun” konsepsiyasi
7	Bioetikaning muammolari	Biotibbiyotning avvalambor patsientlarning huquqlari va qadr-qimmatlarini himoya qilish bilan bog’liq axloqiy muammolarni fanlararo tadqiq qilishni belgilash
8	Tirik mavjudot sifatida faqat insongina qimmatli bo’lib, jonli va jonsiz tabiatning istalgan obyektlaridan erkin foydalanish huquqi	antroposentrizm
9	Deantologiya	etikaning burch va majburiyat muammolarini o’rganuvchi bo’lim
10	Amaliy etika	Tibbiyot hodimi va patsient munosabatlarining axloqiy jihatlariga, evtanaziya va o’limni aniqlash inson azolarini transplantatsiya qilish, homila tushishi (abort), klonlash, irsiy injeneriya masalalariga alohida e’tibor qaratilgan