1. Fizik pog’ona

1.Fizik pog’ona. (Physical) -bu modelning pastki qatlami bo'lib, u ikkilik shaklda ifodalangan ma'lumotlarni bir qurilmadan (kompyuterdan) boshqasiga o'tkazish usulini belgilaydi. Bunday usullarni tuzishda turli tashkilotlar ishtirok etadi, jumladan: Elektr va elektron muhandislar instituti, Elektron sanoat alyansi, Yevropa telekommunikatsiya standartlari instituti va boshqalar. Ular elektr yoki optik signallarni simi yoki radio efirga uzatadilar va shunga mos ravishda raqamli signallarni kodlash usullariga muvofiq qabul qiladilar va ma'lumotlar bitlariga aylantiradilar.
Hublar, signallarni takrorlovchi va media konvertorlari ham shu pog’onada ishlaydi.
Fizik pog’ona funksiyalari tarmoqqa ulangan barcha qurilmalarda amalga oshiriladi. Kompyuter tomonida fizik pog’ona funksiyalari tarmoq adapteri yoki ketma-ket port orqali amalga oshiriladi. Jismoniy qatlam ikki tizim orasidagi fizik, elektr va mexanik interfeyslarni o'z ichiga oladi. Fizik pog’ona ma'lumotlar uzatish vositalarini tola, o'ralgan juftlik, koaksiyal kabel, yo'ldosh orqali ma'lumotlarni uzatish kanali va boshqalarni aniqlaydi. Fizik pog’ona bilan bog'liq bo'lgan tarmoq interfeyslarining standart turlari: V.35, RS-232, RS-485, RJ-11, RJ-45, AUI va BNC ulagichlari.
Ushbu pog’onadagi protokol steklarini ishlab chiqishda sinxronizatsiya va chiziqli kodlash muammolari hal qilinadi. Ushbu kodlash usullariga NRZ kodi, RZ kodi, MLT-3, PAM5, Manchester II kiradi.
Fizik pog’ona protokollari: IEEE 802.15 (Bluetooth), IRDA, EIA RS232, EIA-422, EIA-423, RS-449, RS-485, DSL, ISDN, SONET / SDH, 802.11 Wi-Fi, Etherloop, GSM Um radio interfeysi, ITU va ITU-T, TransferJet [uz], ARINC 818, G.hn/G.9960.

№	Pog’ana (layer)	Ma’lumot uzatish tu’ri	Vazifasi	Bu pog’anada qo’llaniladigan protokollar
7	Amaliy pog’ana (application)	Ma’lumot	Dastur bilan ishlash	HTTP,FTP,SMTP
6	Taqdim etish pog’anasi (presentation)	potok	Kengaytmalar va kodirovkalar bilan ishlash	ASCII, JPEG, EBCDIC
5	Seans (session)	seans	Seans aloqasini taminlash (yan’ni seansi ornatish, boshqarish va uzish)	RPC , PAP
4	Transport	Segment	Ma’lumotni tashish uchun aloqani ta’minlash	TCP,UDP, SCTP, DCCP
3	Tarmoq (network)	Paket	Yo’nalishni aniqlash va mantiqiy manzillar bilan ishlash	IPv4, IPv6 , IPsec, AppleTalk
2	Kanal (data link )	Kadr	Kadrlarni uzatish va fizik manzillar bilan ishlash	PPP, IEEE, 802.2 Ethernet , xDSl, ARP, L2TP
1	Fizik (physical)	Bit	Signal uzatish bilan ishlash	USB, vitaya para , koaksial va optic kabellar, radio tolqin protokollari

1-rasm. OSI modeli

OSI modeli etalon model bo'lib, bu faqat nazariy jihatdan mavjud. Hozirgi kunda bu model asosida TCP/IP stek protokollariga asoslangan holda tarmoq ishlaydi. TCP/IP ishlab chiqilishining yagona sababi OSI modelini soddalashtirish va qulay foydalanish hisoblanadi. TCP/IP stek protokollari tuzilishi:

№