1. Global iqtisodiy rivojlanish fanining predmeti Jahon iqtisodiyotini globallashuvi mohiyati, kelib chiqish sabablari, shart-sharoitlari va darajalari

Mavzu: “Global iqtisodiy rivojlanish” fanining predmeti va vazifalari
REJA
1. Global iqtisodiy rivojlanish fanining predmeti
2. Jahon iqtisodiyotini globallashuvi mohiyati, kelib chiqish sabablari, shart-sharoitlari va darajalari
1
2
1. Global iqtisodiy rivojlanish fanining predmeti
XALQARO IQTISODIY MUNOSABATLAR
UNI AMALGA OSHIRISH MEXANIZMI
Fanning predmeti

Milliy nazorat	Globallashuvning ta’siri
Aholining kambag’al qatlamlarining migratsiyasi Maorif Siyosat Davlat xarajatlari/soliqqa tortish Pul-kredit siyosati (Valyuta Ittifoqi chegarasidan tashqari) Infrastruktura rivojlanishi	Aholining boy qatlamlari va yuqori malakali kadrlarning migratsiyasi Axborotlar va dam olish dasturlarining tarqalishi Siyosiy g’oyalar Maksimal soliq stavkalarining o’rnatilishi, jahon obligatsiyalar bozoriga kirish huquqi Savdo siyosatini tartibga solish

Davlat funksiyalari va iqtisodiyotga globallashuvning ta’siri
3
Xalqaro valyuta-moliya va kredit munosabatlari
Xalqaro tovar va xizmatlar savdosi
Xalqaro kapital va xorijiy investitsiyalar harakati
Xalqaro ishchi kuchi migratsiyasi
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar (XIM)
Xalqaro iqtisodiy integratsiya
Xalqaro mehnat taqsimoti
Iqtisodiyotning rivojlanishini tartibga solinishida bir nechta muammo ko’rib chiqilmiz
Birinchidan, global bozorlarining, ayniqsa bir kunlik aylanishi 1 trillion dollarni tashqil etuvchi valyuta bozorining faoliyati. Bu faoliyat masalan, ishsizlik, inflyasiya darajasini tartibga solish bo’yicha davlat tomonidan o’tkazilayotgan mustakil milliy siyosatni o’rnatishga putur etkazadi.
Ikkinchidan, qisqa muddatli va uzoq muddatli kapital, yuqori malakaga ega mexnat resurslari kabi ishlab chiqarishning yuqori safarbarligini ko’rsatuvchi omillar davlat tomonidan ishlab chiqarishni joylashtirish, daromadning taqsimlanishi, soliq stavkalarini o’rnatishi va atrof muhitni muhofaza qilish va band qilish sohalari ustidan bo’lgan nazoratni ancha kamaytiradi.
Uchinchidan, davlatning jahon iztiroblari (inqiroz, shok) oldidagi zaifligi. Globallashuv to’g’risida so’z yuritilganda ko’pincha uni ahamiyatini orttirib yuborilishi moyilligi ko’zga tashlanadi. Siyosatda o’tkazilayotgan cheklanishlar davlatlar tomonidan o’z xoxishiga qarab o’rnatiladi. Valyuta kursini fiksatsiya qilish rejimini (EVS) tanlagan davlatlar valyuta siyosatining ayrim qurollarini qo’llashdan voz kechadi. Valyuta mustaqilligini tanlagan davlatlarning harakatlari ilgariga nisbatan ham o’zgarmagan. Lekin bu mustaqillik faqat inflyatsiyani yuqori darajasini o’rnatishni o’z ichiga oladi.
4
- Siyosiy va siyosiy-iqtisodiy muammolar (yadro urushining oldini olish, xalqaro hamjamiyatning barqaror rivojlanishi muammolari);
-Tabiiy-iqtisodiy rivojlanish bilan bog‘liq muammolar (yekologik, yenergetik, xom-ashyo, oziq-ovqat, jahon okeanlari muammolari);
- Ijtimoiy muammolar (demografik, millatlararo, madaniy, sog‘liqni saqlash muammolari);
- Aralash muammolar, ularning yuzaga kelishi va hal qilinmasligi insonlarning ommaviy qirilib ketishiga olib keladi (urushlar, hududiy munozaralar, jinoyatchilik, texnologik halokatlar, stixiyali qashshoqlik);