1. Хизматлар курсатиш соҳаларининг вужудга келиш тарихи Xizmat tizimi

13. Инсон капиталини ривожланишида А.Смит назарияси
Барча даврлар ва замонларда инсон ва унинг меҳнати жамият бойликларининг асосини ташкил этгандир. Ибтидоий жамоа тузумидан то бугунга қадар инсоният яратган барча моддий ва маънавий бойликлар инсоннинг жисмоний ва ақлий меҳнати, билими ва кўникмалари маҳсули ўлароқ майдонга келгани боис меҳнаткаш инсон ҳар доим ҳар қандай бойликларнинг яратувчиси бўлиб майдонга чиқади. Чунки инсон ўзининг уй-жой, озиқ-овқат, кийим-кечак ва бошқа ҳаёт учун зарурий нарсаларга бўлган эҳтиёжини қондириш учун меҳнат қилиши лозим. Бу билан у, бир томондан, ўзининг ишлаш салоҳиятини реализация қилади ва бошқа тарафдан жамият билан ўзаро ижтимоийиқтисодий муносабатларга киришади. Айнан инсоннинг меҳнат фаолиятининг маҳсули сифатида турли моддий ва маънавий бойликлар яратилади ҳамда улар нафақат ўша инсоннинг, балки бутун жамиятнинг эҳтиёжларини қоплашга ва айни вақтда у яшаган мамлакатнинг ижтимоийиқтисодий тараққиётига хизмат қилади. Шуниси диққатга сазоворки, меҳнат сўзи фақат инсоннинг ақлий ва жисмоний фаолияти турлари учунгина қўлланади.
14. Согликни саклаш хизматлар бозори
15. Тиббий сугарта
Tibbiy sug’urta - bu umumiy fondga muntazam ravishda birgalikda mablag’lar kiritish orqali sug’urta holati, shifokor bilan konsul tatsiya sabab yuzaga keluvchi yoki boshqa tibbiy harajatlarning bir qismini qoplaydigan inson salomatligi sug’urtasining turidir.
Tibbiy sug’urta nima va u qanday bo’ladi?
Tibbiy sug’urta yoki sog’liq sug’urtasi - tibbiy va jarrohlik xizmatlarining narxini qoplaydigan sug’urta turidir. U tibbiy yordam ko’rsatishni kafolatlaydi, shuningdek, sug’urta shartnomasida ko’rsatilgan hodisalar sodir bo’lgan taqdirda uning to’lanishini kafolatlaydi: odatda, bular sirasiga shoshilinch stomatologik va jarrohlik xizmatlari, shuningdek, shifokor konsul tatsiyalari kiradi.
Tibbiy sug’urta majburiy (OMS) va ixtiyoriy (DMS) bo’ladi.
Majburiy tibbiy sug’urta - bu sug’urta hodisasi yuz bergan taqdirda shaxsning bepul tibbiy yordam olishi uchun davlat tomonidan yaratilgan chora-tadbirlar tizimidir. Majburiy tibbiy sug’urta holatida sug’urtalovchining mablag’lari mavjudligidan qat'i nazar, sug’urtalangan shaxsning huquqlariga rioya etilishini davlat kafolatlaydi. Xarajatlarni qoplash uchun mablag’lar majburiy tibbiy sug’urta badallaridan olinadi, bu maqsadda davlat byudjeti mablag’lari sarflanmaydi.
Ixtiyoriy tibbiy sug’urta - bu shaxsiy sug’urta bo’lib, unda har bir shaxs qaysi kompaniyada sug’urtani rasmiylashtirishni va shartnomada qaysi xizmatlar ro’yxatini ko’rsatib o’tishni o’zi hal qiladi. Aksariyat mamlakatlarda sug’urta kompaniyalari cheklangan miqdordagi xizmatlarni o’z ichiga olgan standart polisni yoki individual polisni taklif qilishlari mumkin - u mijozning xohish-istaklari va sog’lig’i ko’rsatkichlarini hisobga olgan holda tuziladi. Sug’urta polisida ko’rsatilgan tibbiy xizmatlarning xarajatlari mijozning to’lovlari hisobidan qoplanadi. Aksariyat hollarda aholining kam ta'minlangan qatlamlari uchun ixtiyoriy tibbiy sug’urta imkoni mavjud emas va o’z fuqarolarining sog’lig’i haqida qayg’uradigan rivojlangan mamlakatlar sog’liqni saqlash tizimiga majburiy tibbiy sug’urtani joriy qiladi.