1. Inson resurslarining shakllanishi hususiyatlari. Inson resurslarining shakllanishiga ta’sir etuvchi omillar

Murabbiylik (ustozlik) – ishlab chiqarishga yangi qabul qilingan xodimni tarbiyalash va 
kasbiy tayyorlash shaklidir. Yangi xodimga tajribali, yosh jihatidan katta murabbiy (ustoz) birkitib 
qo’yilishi kerak. U yangi xodimga o’z tajribasini o’rgatishi bilan birga uning tashkilotda 
muvaffaqiyatli ishlab ketishi uchun mas’ul hisoblanadi. 
Murabbiy (ustoz) va yangi xodim o’rtasidagi munosabatlar (6.2-jadvaldagi eslatma) menejer 
va xodim o’rtasidagi munosabatlardan farqlanadi. Kompaniya va firmalarda murabbiylar jamoada 
hurmat-e’tibor qozongan, mehnatda yuqori natijalarga erishadigan, tashkilotchiilik va boshqaruv 
qobiliyatlari namoyon bo’lgan tajribsshi xodimlar orasidan tanlanadi. Odatda u ko’pi bilan ikki 
nafar yangi xodimga murabbiylik qiladi. 
Murabbiylik (ustoz)ning quyidagi xislatlari ayniqsa muhimdir: 
— boshqalarga tajriba va malakalarini oshirishda yordam ko’rsatishga intilish; 
— hamma tomonidan e’tirof etilgan boy tajriba; 
— shogirdining kuchli va ojiz tomonlarini aniqlab olish qobiliyati hamda kuchli tomonlarni 
yanada rivojgtntirish, ojiz tomonlarini kuchaytirish yuzasidan maslahatlar berish; 
— shogird (uning menejeri bilan ham) bilan o’zaro munosabatlarni yaxshi yo’lga qo’ya olish 
tajribasi; 
— mashqlar (trening) o’tkazish mahorati; 
— o’ziga bo’ysunuvchilar qiziqishlari, xohishlari va qobiliyatlarini yaxshi bilish; 
— o’ziga bo’ysunuvchilarga ishonch bildirish, ulardan xam xuddi shuni kutish. 
2-jadval 
Rahbar (murabbiy ustoz)ga eslatma 
 
Yangi xodim ishga kelgunga qadar: 
— xizmat vazifasiga oid yo’riqnoma tayyorlab qo’yilganligi, u amalda vaziyatga mosligiga 
ishonch hosil qilish; 
— yangi xodimning bo’lajak hamkasblaridan biri bilan norasmiy yordam ko’rsatib turishi 
haqida kelishib olish; 
— yangi xodim ish joyi tayyorligini tekshirib ko’rish; 
— barcha xodimlarni yangi xodim ishga kelishi to’g’risida barvaqt xabardor qilib qo’yish; 
— yangi xodimning birinchi ish kunida unga takdim etiladigan barcha axborot materiallarini 
tayyorlab qo’yish; 
— personal o’yicha xizmatga zarur ruxsatnomani tayyorlab quyishni ta’minlash, yangi xodim 
rasman ishga kirishadigan kuni arafasida unga qo’ng’iroq qilib, hamma narsa joyida ekanligiga 
ishonch hosil qilish. 
Birinchi kun 
Yangi xodimni unga bo’ysunadiganlar, hamkasblari va rahbarlar bilan tanishtirish. Yangi 
xodimning birinchi ish kuni belgilangai vaqtdan biroz kechroq boshlangani ma’qul. Bu holda 
hamma o’z ish joyida bo’ladi, zarur rasmiyatchiliklarni shoshilmasdan bajarish imkoniyati tug’iladi. 
Avval xodim ish uchun zarur asbob-uskunalarni oladi. So’ng uni ish joyiga olib borib, hamkasblari 
bilan tanishtiradilar. Shundan keyingina tashkilot bilan tanishtirishga kirishadilar. Yangi xodimga 
tashkilot to’g’risida quyidagi ma’lumotlarni yetkazish maqsadga muvofiqdir: