1. Java xossalari. Javas 1995 yilda Oracle Corporation


Download 136.43 Kb.
Pdf ko'rish
Sana03.02.2023
Hajmi136.43 Kb.
#1148897
Bog'liq
Java javoblari



1. Java xossalari. 
Javas 1995 yilda Oracle Corporation 
tomonidan sotib olingan Sun 
Microssystems Inc-da Jameysga Jeyms 
tomonidan Javas tomonidan ishlab 
chiqilgan. Bu oddiy dasturlash tili. Java 
dasturlashni yozish, kompilyatsiya qilish va 
disk raskadrovka qilishni osonlashtiradi. Bu 
qayta ishlatiladigan kod va modulli 
dasturlarni yaratishga yordam beradi. 
Java sinfga asoslangan, obʼyektga 
yoʻnaltirilgan dasturlash tili boʻlib, u iloji 
boricha kamroq amalga oshirishga bogʻliq 
boʻlishi uchun moʻljallangan. Java kodi 
jamlangan, Java-ni qoʻllab-quvvatlaydigan 
barcha platformalarda ishlay oladi. Java 
ilovalari har qanday Java virtual 
mashinasida ishlay oladigan bayt kodiga 
kompilyatsiya qilinadi. Java tilining 
sintaksisi c/c++ tiliga o'xshaydi. 
2. Java asosiy operatorlari. 
Operatorlar - o'zgaruvchilar va 
qiymatlar ustida amallarni 
bajaradigan 
belgilar. Masalan, +qo'shish uchun 
ishlatiladigan operator, ayni 
paytda *ko'paytirish uchun 
ishlatiladigan operator. 
Java-dagi operatorlarni 5 turga bo'lish 
mumkin: 
Arifmetik operatorlar 
Tayinlash operatorlari 
Aloqa operatorlari 
Mantiqiy operatorlar 
Birlik operatorlar 
Bitwise operatorlari. 
Arifmetik operatorlar o'zgaruvchilar 
va ma'lumotlar ustida arifmetik 
amallarni bajarish uchun ishlatiladi. 
Masalan, 
a + b; 
Bu erda +operator ikkita 
o'zgaruvchini qo'shish uchun 
ishlatiladi. 
3. Java ma’lumot turlari. 
Ma'lumotlar turlari Java kodini 
bajarish jarayonida o'zgaruvchilar, 
usullar va funktsiyalarda saqlanishi 
yoki tayinlanishi mumkin bo'lgan 
qiymatlarning tabiatini belgilaydi. 
Java-da asosan ikkita keng ma'lumot 
turi mavjud: 
--Sodda (primitive ): primitive 
ma'lumotlar turlari Java-da har 
qanday narsani kodlash uchun tez-tez 
ishlatiladigan asosiy ma'lumotlar 
turlaridir. Turlar boolean, char, bayt, 
short, int, long, float va double, 
--Sodda bo'lmagan (non primitive )- 
Primitiv bo'lmagan ma'lumotlar 
turlari sinflar, interfeyslar va 
massivlarni o'z ichiga oladi. 
4. O’zgaruvchilar. 
O’zgaruvchi – xotiradan ajratilgan, 
himoyalangan maydon nomidir.Oddiy qilib 
tushuntiradigan bo’lsak, o’zgaruvchi – 
ma’lum bir turdagi ma’lumotni o’zida 
saqlovchi va o’lchami chegaralangan idish.
Javada 3 ta o’zgaruvchilar turi mavjud: 
local variable 
instance variable 
static variable 
local variable – funksiya ichida e’lon 
qilinadi va bu o’zgaruvchilar lokal 
(mahalliy) o’zgaruvchilar deyiladi. 
instance variable – class ichida e’lon 
qilinadi 
static variable – static deb e’lon qilingan
o’zgaruvchi static o’zgaruvchi deyiladi. Bu 
local(mahalliy) bo’lishi mumkin emas.. 
5. Methodlar. 
Metodlar bizga bir necha marta 
takrorlanishi mumkin bo’lgan amallar 
ketma ketligini (algoritmni) faqat bir 
marta yozib, keyin ko’p marta 
ishlatishga imkon beradi. 
Metod e’lon qilinishi: 
turi nomi(patametrlar) { 
//qandaydir amallar ketma-ketligi 

Bu yerda turi deyilganda metod
qaytaradigan qiymatning ma’lumot 
turi. Bu tur javadagi istalgan primitive 
tur (byte, short, int, long, float, 
double) yoki obyekt bo’lishi mumkin. 
Agar metod hech qanday qiymat 
qaytarmasa uning turi void bo’lishi 
kerak. 
6. Takrorlash operatorlari. 
Kompyuter dasturlashda kod blokini 
takrorlash uchun sikllardan 
foydalaniladi. 
Java-da uch turdagi tsikllar mavjud: 
--For sikli 
--while tsikli
--do... while loop. 
Java fortsikli kod blokini ma'lum bir 
necha marta ishlatish uchun 
ishlatiladi. forLoop sintaksisi : 
for (initialExpression; testExpression; 
updateExpression). 
Bu yerda, 
initialExpression o'zgaruvchilarni ish
ga tushiradi va/yoki e'lon qiladi va 
faqat bir marta bajaradi. 
7. O’tish operatorlari. 
Shartsiz o’tish operatori programmangiz 
strukturasini buzishi mumkin. Bu 
programmani ishlatib bo’lmaydigan joylar 
bor bunga misol: shartsiz o’tish operatori 
orqali qism dasturga o’tib bo’lmaydi, 
sikllarga o’tib bo’lmidi va hokazo bularni 
o’z praktikangiz davomida o’rganib borasiz. 
Shartsiz o’tish operatorining umumiy 
ko’rinishi quyidagicha: 
Goto 
Goto operatoridan keyin boshqarilish 
 ga uzatiladi va programmaning 
bajarilishi shu yerdan davom etadi. 
Metkani nishon ham deb aytiladi bu 
davomida ‘:’ qo’yilgan identifikator. 
Misol uchun: metka: ; 
Metka har qanday operator oldidan 
ishlatilishi mumkin, shuningdek shart 
operatori oldidan ham. 
8. Massivlar. 
Massiv - bu o'xshash turdagi 
ma'lumotlar to'plami. 
Massiv bu — bir turdagi 
o’zgaruvchilarni o’zida saqlovchi 
biror nom bilan nomlangan o’lchami 
chegaralangan o’zgaruvchilari guruhi 
ya’ni oddiyoq qilib aytganda maxsus 
idishdir. 
Misol uchun, agar biz 100 kishining 
ismlarini saqlamoqchi bo'lsak, 100 ta 
nomni saqlashi mumkin bo'lgan qator 
tipidagi massivni yaratishimiz 
mumkin. 
String[] array = new String[100]; 
Bu yerda yuqoridagi massiv 100 dan 
ortiq nomni saqlay olmaydi. Java 
massividagi qiymatlar soni har doim 
o'zgarmasdir. 
9. Ma’lumotlarni bir turdan boshqa 
turga o’tkazish. 
Java har xil ma'lumotlar turlarini 
taqdim etadi, ehtimol boolean, char, 
int, unsigned int, signed int, float, 
double, long va hokazo kabi dinamik 
tillarni jami 7 turdagi ma'lumotlar 
bilan ta'minlaydi, bunda har bir 
ma'lumot turi xotirada saqlash 
vaqtida har xil joy egallaydi. Bir 
turdagi ma'lumotlarning qiymatini 
boshqasiga tayinlaganingizda, bu ikki 
tur bir-biriga mos kelmasligi 
mumkin. Agar ma'lumotlar turlari 
mos bo'lsa, Java avtomatik ravishda 
avtomatik turdagi konvertatsiya deb 
nomlanuvchi konvertatsiyani amalga 
oshiradi va agar bo'lmasa, ularni 
translatsiya qilish yoki aniq 
aylantirish kerak. Masalan, uzun 
o'zgaruvchiga int qiymatini belgilash. 
Byte→Short→Int→Long→Float→ 
Double 


10. Primitive type larning qobiq (Wrapper) 
klaslari. 
Primitive type Wrapper class 
byte ---- Byte 
short ---- Short 
int ---- Integer 
long ---- Long
float ---- Float 
double ---- Double 
char ---- Character 
boolean ---- Boolean 
11. OOP tushunchasi 
OOP qisqartmasi ob'ektga 
yo'naltirilgan dasturlashni anglatadi . 
Protsessual dasturlash - bu 
ma'lumotlar ustida operatsiyalarni 
bajaradigan protseduralar yoki 
usullarni yozish, ob'ektga 
yo'naltirilgan dasturlash esa 
ma'lumotlar va usullarni o'z ichiga 
olgan ob'ektlarni yaratishdir. 
Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash 
protsessual dasturlashdan bir qancha 
afzalliklarga ega: 
OOP tezroq va bajarilishi osonroq 
OOP dasturlar uchun aniq tuzilmani 
taqdim etadi 
OOP Java kodini DRY "O'zingizni 
takrorlamang" saqlashga yordam 
beradi va kodni saqlash, o'zgartirish 
va disk raskadrovka qilishni 
osonlashtiradi. 
OOP kamroq kod va qisqaroq ishlab 
chiqish vaqti bilan to'liq qayta 
foydalanish mumkin bo'lgan 
ilovalarni yaratish imkonini beradi. 
12. Object tushunchasi. 
Ob'ekt - bu sinfning namunasidir . 
Ob'ekt - bu qalam, noutbuk, mobil, 
karavot, klaviatura, sichqoncha, stul 
va boshqalar kabi haqiqiy dunyo 
ob'ektidir. 
Ob'ekt yangi kalit so'z orqali 
yaratiladi, masalan , 
Student s1=new Student(); 
Ob'ekt talabga ko'ra ko'p 
marta yaratiladi va yaratilganda 
xotirani ajratadi. 
Yangi kalit so'z, newInstance() usuli, 
clone() usuli, zavod usuli va seriyani 
yo'qotish kabi java'da ob'ekt 
yaratishning ko'plab usullari mavjud . 
13. Encapsulation. 
Inkapsulyatsiya ob'ektga yo'naltirilgan 
dasturlashning asosiy xususiyatlaridan 
biridir. Inkapsulyatsiya deganda bitta sinf 
ichidagi maydonlar va usullarni birlashtirish 
tushuniladi. 
Bu tashqi sinflarga sinfning maydonlari va 
usullariga kirish va o'zgartirishni oldini 
oladi. Bu ham ma'lumotlarni 
yashirishga yordam beradi . 
class Area { 
// fields to calculate area 
int length; 
int breadth; 
// constructor to initialize values 
Area(int length, int breadth) { 
this.length = length; 
this.breadth = breadth; 

// method to calculate area 
public void getArea() { 
int area = length * breadth; 
System.out.println("Area: " + area); 


14. O’zgaruvchi tushunchasi. 
O’zgaruvchi – xotiradan ajratilgan, 
himoyalangan maydon nomidir.Oddiy 
qilib tushuntiradigan bo’lsak, 
o’zgaruvchi – ma’lum bir turdagi 
ma’lumotni o’zida saqlovchi va 
o’lchami chegaralangan idish.
Javada 3 ta o’zgaruvchilar turi 
mavjud: 
local variable 
instance variable 
static variable 
local variable – funksiya ichida e’lon 
qilinadi va bu o’zgaruvchilar lokal 
(mahalliy) o’zgaruvchilar deyiladi. 
instance variable – class ichida e’lon 
qilinadi 
static variable – static deb e’lon 
qilingan o’zgaruvchi static 
o’zgaruvchi deyiladi. Bu 
local(mahalliy) bo’lishi mumkin 
emas.. 
15. Konstruktor tushunchasi. 
Java-dagi konstruktor - bu ob'ektlarni 
ishga tushirish uchun 
ishlatiladigan maxsus usul 
. Konstruktor sinf obyekti 
yaratilganda chaqiriladi. U ob'ekt 
atributlari uchun boshlang'ich 
qiymatlarni o'rnatish uchun 
ishlatilishi mumkin. 
Konstruktor klass nomidagi 
funskiyadir. Javada konstruktorlar 
obyektni ishga tushurish uchun 
maxsus usuldir. Java konstruktor 
obyekt yaratish vaqtida chaqiriladi 
Javada konstruktor yaratish qoidalari: 
--Konstruktor klass nomi bilan 
o'xshash bo'lishi kerak 
--Konstruktor noaniq ma'lumot turiga 
ega bo'lishi kerak 
--Konstruktorni ikkita turi mavjud: 
--Argumentsiz konstruktorlar 
--Parametrlik konstruktorlar. 
Konstruktordan obyektni dastlabki 
holatini bilish uchun foydalaniladi. 
16. OOP prinsiplari. 
Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash 
tamoyillari: 
1. 
Inkapsulyatsiya 
2. 
Meros olish 
3. 
Abstraktsiya 
4. 
Polimorfizm. 
Inkapsulyatsiya - bu kod va ma'lumotlarni 
bir birlikka o'rash jarayoni. 
Meros - bu bitta ob'ekt ota-ona ob'ektining 
barcha holatlari va xatti-harakatlariga ega 
bo'lgan mexanizm. 
Abstraktsiya - bu amalga oshirish 
tafsilotlarini yashirish va foydalanuvchiga 
faqat funksionallikni ko'rsatish jarayoni. 
Polimorfizm - ob'ektning ko'p shakllarni 
olish qobiliyati. 
17. Class tushunchasi. 
Sinf - bu ob'ektlar 
yaratiladigan chizma yoki shablon . 
Sinf - bu o'xshash ob'ektlar guruhi . 
Sinf mantiqiy ob'ektdir. 
Sinf class kalit so'zi yordamida e'lon 
qilinadi, masalan , 
class Student{} 
Sinf bir marta e'lon qilinadi va 
yaratilganda xotirani ajratmaydi . 
class kalit so'zi yordamida java'da 
sinfni aniqlashning faqat bitta usuli 
mavjud. 
18. Java dasturlash tili. 
Java dasturlash tili va platforma. 
Java yuqori darajali, mustahkam, 
xavfsiz va obyektga yo`naltirilgan til. 
Platforma: dastur bajarila oladigan 
ixtiyoriy apparat yoki dasturiy muhit 
platformadir. Javaning ham o`zini 
mahsus bajarilish muhiti – 
platformasi mavjud (JRE – Java 
Runtime Environment). 
Javadasturlash tili — eng yaxshi 
dasturlash tillaridan biri 
bo’libunda korporativ 
d ar aj ad ag i
mah su l o t l ar n i ( d as t u r l ar n i )
y ar at i s h m u m k i n .


19. Access modifikatorlari(private, default, 
protected, public). 
Access Modifiers sifatida ishlatiladigan php 
kalit so'zlar quyidagilardan iborat: 
public: sinf(class) a'zolarini ommaviy deb 
belgilaganimizda, keyin ular hamma joydan 
kirishga moyil bo'ladi, hattoki sinf 
sohasidan tashqarida ham. 
private: sinf(class) a'zolarini shaxsiy deb 
belgilaganimizda, ular faqatgina o'z sinfi 
ichidangina kirishga moyil bo'ladi. 
protected: Bu ham shaxsiy ga o'xshab 
ketadi bitta istisnodan tashqari ya;ni, 
protected deb belgilangan sinf a'zolari 
uning subclasslaridangina kirishga moyil 
bo'ladi.(Subclasslar haqida Inheritance bilan 
tanishganimizda ko'proq bilib olasiz). 
abstract: Bu kalit so'z faqat PHP classlar va 
uning a'zo funksiyalari uchun ishlatiladi. 
20. Java type casting. 
Java-da ikki turdagi kasting mavjud:
Kastingni kengaytirish (avtomatik 
ravishda) - kichikroq turni kattaroq 
turdagi o'lchamga aylantirish
byte-> short-> char-> -> int-> long-> 
float->double
Toraytirish Casting (qo'lda) - kattaroq 
turni kichikroq o'lchamdagi turga 
aylantirish
double-> float-> long-> -> int-> char-
> short->byte
Kengaytirilgan quyma
Kengaytirilgan quyma kichikroq 
o'lchamdagi turni kattaroq 
o'lchamdagi turga o'tkazishda 
avtomatik ravishda amalga oshiriladi:
Misol
public class Main { public static void 
main(String[] args) { int myInt = 9; 
double myDouble = myInt; // 
Automatic casting: int to double 
System.out.println(myInt); // Outputs 
9 System.out.println(myDouble); // 
Outputs 9.0 } } 
21. Polymorphism. 
Polimorfizm orqali bir jarayonni turli 
yo’llar bilan tashkillashtirishimiz 
mumkin. Polimorfizm so’zi 
yunoncha ikki so’zning birikmasidan 
tashkil topgan «poly» — Ko’p va 
«morphs» — formalar. Polimorfizm 
ham ko’p formalar degan ma’noni 
anglatadi. 
Javada polimorfizmni ikki turi 
mavjud: programma kompilyatsiya 
bo’layotgan vaqtda sodir bo’ladigan 
polimorfizm (compile time 
polymorphism, static polymorphism) 
va programma ishlab turgan vaqtda 
sodir bo’ladigan polimorfizm 
(runtime polymorphism, dynamic 
polymorphism). Javada polimorfizm 
funksiyalarni qayta yuklash 
(overload) va qayta yozish (override) 
bilan amalga oshiriladi. 
22. Overloading. 
Agar sinfda bir xil nomga ega bo'lgan, lekin 
parametrlari bo'yicha har xil bo'lgan bir 
nechta usullar mavjud bo'lsa, u method 
overloading deb nomlanadi . 
Java'da method overloadingning ikki yo'li 
mavjud: 
1. 
--Argumentlar sonini o'zgartirish orqali 
2. 
--Ma'lumotlar turini o'zgartirish orqali 
23. Javada abstraction. 
Abstraktsiya - bu amalga oshirish 
tafsilotlarini yashirish va 
foydalanuvchiga faqat funksionallikni 
ko'rsatish jarayoni. 
Kalit so'z abstractsinflar va usullarga 
qo'llanilishi 
mumkin. abstractva finalyoki statiche
ch qachon birga bo'lolmaydi. 
Mavhum sinf - bu kalit so'zni o'z 
ichiga olgan sinf abstract. 
Abstrakt sinflarni yaratib bo'lmaydi 
(mavhum sinflar ob'ektlarini yaratib 
bo'lmaydi). Ular konstruktorlar, statik 
usullar va yakuniy usullarga ega 
bo'lishi mumkin. 
Mavhum usul - bu kalit so'zni o'z 
ichiga olgan usul abstract. 
Mavhum usulda amalga oshirish yo'q 
(usul tanasi yo'q va nuqtali vergul 
bilan tugaydi). sifatida 
belgilanmasligi kerak private. 
24. Interface tushunchalari. 
Javada interfeyslar orqali to’liq 
abstraktsiyani tashkillashtirish 
mumkin. Interfeys tarkibida 
funksiyalarning faqat nomlari bo’lishi 
mumkin, ularning tanasi bo’lishi 
mumkin emas(Java 8 dan boshlab 
default funksiyalarga funksiyaning 
bajarilish qismi yozilishi qo’shildi). 
Shuningdek, Interfeys tarkibida 
ma’lumotlar bo’lishi ham mumkin. 
Interfeyslarda o’zgaruvchilar e’lon 
qilinmaydi unda faqat o’zgarmas 
qiymatlar – final qiymatlar e’lon 
qilinadi. 
25. Javada to’plamlar. 
To'plam interfeysi - bu to'plam doirasidagi 
barcha sinflar tomonidan amalga 
oshiriladigan interfeys. U har bir to'plamda 
bo'ladigan usullarni e'lon qiladi. Boshqacha 
qilib aytganda, Collection interfeysi to'plam 
ramkasi bog'liq bo'lgan poydevorni quradi, 
deb aytishimiz mumkin. 
Collection interfeysining ba'zi usullari 
Mantiqiy qo'shish (Object obj), Mantiqiy 
addAll (To'plam c), void clear() va 
boshqalar bo'lib, ular Collection 
interfeysining barcha kichik sinflari 
tomonidan amalga oshiriladi. 
26. Collection interface. 
Java- dagi Collection - bu ob'ektlar 
guruhini saqlash va boshqarish uchun 
arxitekturani ta'minlovchi ramka. 
Java Collections qidiruv, saralash, 
kiritish, manipulyatsiya va o'chirish 
kabi ma'lumotlar ustida bajaradigan 
barcha operatsiyalarni bajarishi 
mumkin. 
Interfeys CollectionJava to'plamlari 
ramkasining ildiz interfeysi 
hisoblanadi. 
Ushbu interfeysning bevosita amalga 
oshirilishi yo'q. ListBiroq, u , Setva 
kabi pastki interfeyslari orqali amalga 
oshiriladi Queue. 
Masalan, ArrayListsinf 
Listinterfeysning pastki interfeysi 
bo'lgan interfeysni amalga oshiradi 
Collection. 
27. List interface. 
Java-da Listinterfeys elementlarni 
ketma-ket saqlash va ularga kirish 
imkonini beruvchi tartiblangan 
to'plamdir. U Collectioninterfeysni 
kengaytiradi. 
Ro'yxatni amalga oshiradigan sinflar 
Interfeys bo'lgani Listuchun biz 
undan ob'ektlar yarata olmaymiz. 
Interfeys funksiyalaridan foydalanish 
uchun Listbiz quyidagi sinflardan 
foydalanishimiz mumkin: 
--ArrayList ; 
--Bog'langan ro'yxat ; 
--Vektor ; 
--Stak . 


28. Set interfeysi. 
To'plam o'ziga xoslik haqida qayg'uradi va 
u dublikatlarga ruxsat 
bermaydi. To'plamning interfeysi quyidagi 
xususiyatlarga ega: 
• 
To'plam ichidagi elementlar null emas 
• 
To'plamda ikkita element teng bo'lishi 
mumkin emas 
• 
Qo'shish tartibi to'plamda saqlanmaydi 
To'plamning ierarxiyasi quyidagicha: To'pla
m interfeysi ikki turga bo'linadi. Birinchi 
tur tartibsiz to'plamni o'z ichiga oladi, 
ya'ni xesh to'plami va bog'langan xesh 
to'plami , ikkinchi turda tartiblangan 
to'plam, navigatsiya to'plami va daraxtlar 
to'plami kabi tartiblangan to'plam mavjud. 
• 
HashSet - tartiblanmagan, tartiblanmagan 
to'plam. 
• 
LinkedHashSet - bu barcha elementlar 
bo'ylab ikki marta bog'langan 
ro'yxatni saqlaydigan HashSet-ning 
tartiblangan versiyasi . 
29. Map interfeysi. 
Java Map to'plamlari ramkasining 
interfeysi xarita ma'lumotlar 
strukturasining funksionalligini 
ta'minlaydi. 
Java-da elementlar kalit/qiymat 
juftlarida Map saqlanadi . Kalitlar 
alohida qiymatlar bilan bog'liq noyob 
qiymatlardir . 
Xaritada ikki nusxadagi kalitlar 
bo'lishi mumkin emas. Va har bir 
kalit bitta qiymat bilan bog'langan. 
Interfeys Map 3 xil to'plamni 
saqlaydi: 
--kalitlar to'plami 
--qiymatlar to'plami 
--kalit/qiymat assotsiatsiyalari 
to'plami (xaritalash). 
Interfeys bo'lgani Map uchun biz 
undan ob'ektlar yarata olmaymiz. 
Interfeys funksiyalaridan foydalanish 
uchun Map quyidagi sinflardan 
foydalanishimiz mumkin: 
--HashMap; 
--EnumMap ; 
--LinkedHashMap ; 
--WeakHashMap ; 
--TreeMap . 
30. Enum (Enumeration). 
Java-da enum (qisqacha sanab o'tish) 
doimiy qiymatlar to'plamiga ega 
bo'lgan turdir. enumEnumlarni e'lon 
qilish uchun kalit so'zdan 
foydalanamiz . 
Enum class 
enum Size{ 
SMALL, MEDIUM, LARGE, 
EXTRALARGE; 
public String getSize() { 
// this will refer to the object 
SMALL 
switch(this) { 
case SMALL: 
return "small"; 
case MEDIUM: 
return "medium"; 
case LARGE: 
return "large"; 
case EXTRALARGE: 
return "extra large"; 
default: 
return null; 


public static void main(String[] 
args) { 
// call getSize() 
// using the object SMALL 
System.out.println("The size of the 
pizza is " + Size.SMALL.getSize()); 


31. Java Time API. 
JDK 8 da taqdim etilgan Date-Time API'lari 
sana va vaqtning eng muhim jihatlarini 
modellashtiruvchi paketlar to'plamidir.
API spetsifikatsiyasi: 
java.time - Sana, vaqt, sana va vaqt 
birlashtirilgan, vaqt zonalari, lahzalar, 
davomiylik va soatlar uchun sinflar. 
java.time.chrono- ISO-8601 dan boshqa 
kalendar tizimlarini ifodalash uchun API. 
Bir nechta oldindan belgilangan 
xronologiyalar taqdim etilgan va siz 
o'zingizning xronologiyangizni ham 
belgilashingiz mumkin. 
java.time.format - Sana va vaqtni 
formatlash va tahlil qilish uchun sinflar. 
java.time.temporal - Kengaytirilgan API, 
birinchi navbatda ramka va kutubxona 
mualliflari uchun, sana va vaqt sinflari, 
so'rovlar va sozlashlar o'rtasida o'zaro 
hamkorlik qilish imkonini beradi. 
Maydonlar va birliklar ushbu paketda 
belgilangan. 
32. Istisnolar bilan ishlash (Exeption 
Handling). 
Istisno - bu dasturni bajarish 
jarayonida yuzaga keladigan 
kutilmagan hodisa. Bu dastur 
ko'rsatmalari oqimiga ta'sir qiladi, bu 
esa dasturning anormal tarzda 
tugashiga olib kelishi mumkin. 
Istisno ko'p sabablarga ko'ra yuzaga 
kelishi mumkin. Ulardan ba'zilari: 
--Foydalanuvchi kiritish noto‘g‘ri 
--Qurilma xatosi 
--Tarmoq ulanishining yo'qolishi 
--Jismoniy cheklovlar (disk xotirasi 
yo'q) 
--Kod xatolari 
--Mavjud bo'lmagan fayl ochilmoqda. 
Istisno ierarxiyasi ham ikkita filialga 
ega: RuntimeException va 
IOException. 
33. Fayllar bilan ishlash. 
Fayl - bu tegishli ma'lumotlarni 
saqlash uchun ishlatilishi mumkin 
bo'lgan nomlangan joy. Misol uchun, 
main.java Java dasturi haqida 
ma'lumotni o'z ichiga olgan Java 
faylidir. 
Katalog - bu fayllar va pastki 
kataloglar to'plami. Katalog ichidagi 
katalog pastki katalog deb nomlanadi. 
Paket klassi fayllar va kataloglar 
ustida turli operatsiyalarni bajarish 
uchun ishlatiladi File.java.io 
java.nioFayllar bilan ishlash uchun 
ishlatilishi mumkin bo'lgan boshqa 
paket mavjud . 


34. API bilan ishlash. 
API "Application Programming Interface" 
degan ma'noni anglatadi va u o'z ichiga 
olgan paketlar yordamida turli ilovalar 
o'rtasida aloqa o'rnatish imkonini beruvchi 
interfeysdir. Java API interfeyslar, sinflar 
va paketlar to'plamini o'z ichiga oladi. Bu 
bizga ilovalarimizni yaratish uchun 
paketlangan sinflar va interfeyslardan 
foydalanishga yordam beradi va qayta 
foydalanishni qo'llab-quvvatlaydi. Biz har 
qanday dasturni java-da yozganimizda, 
buning uchun Java API-dan foydalanamiz. 
Masalan, java yordamida bir nechta 
tranzaktsiyalarni amalga oshirish uchun 
istalgan ma'lumotlar bazasi serveriga 
ulanish uchun java-da JDBC API-dan 
foydalanamiz. 
35. Java paketi. 
Paket oddiygina o'zaro bog'liq turlarni 
(Java sinflari, interfeyslar, sanab 
o'tishlar va izohlar) guruhlaydigan 
konteynerdir. Masalan, asosiy Java-
da ResultSetinterfeys java.sqlpaketga 
tegishli. Paketda SQL so'rovi va 
ma'lumotlar bazasiga ulanish uchun 
zarur bo'lgan barcha tegishli turlar 
mavjud. 
Agar siz ResultSetkodingizda 
interfeysdan foydalanmoqchi 
bo'lsangiz, java.sql paketini import 
qiling (paketlarni import qilish 
maqolada keyinroq muhokama 
qilinadi). 
Yuqorida aytib o'tilganidek, paketlar 
faqat Java sinflari, interfeyslari va 
boshqalar uchun 
konteynerlardir. Ushbu paketlar sinf 
nomlari maydonini zahiraga olishga 
va qo'llab-quvvatlanadigan kodni 
yaratishga yordam beradi. 
36. Java merosi. 
Meros - OOP ning asosiy 
xususiyatlaridan biri bo'lib, u bizga 
mavjud sinfdan yangi sinf yaratish 
imkonini beradi. 
Yaratilgan yangi sinf pastki sinf (bola 
yoki hosila sinf) deb nomlanadi va 
bola sinf olingan joydan mavjud 
sinf yuqori sinf (ota yoki asosiy sinf) 
deb nomlanadi. 
Kalit so'z Java - extendsda merosni 
amalga oshirish uchun ishlatiladi.
. Masalan, 
class Animal { // methods and fields 
} // use of extends keyword // to 
perform inheritance class Dog 
extends Animal { // methods and 
fields of Animal // methods and fields 
of Dog } 
class Animal { 
// field and method of the parent 
class 
String name; 
public void eat() { 
System.out.println("I can eat"); 


1. Java xossalari. 
2. Java asosiy operatorlari. 
3. Java ma’lumot turlari. 
4. O’zgaruvchilar. 
5. Methodlar. 
6. Takrorlash operatorlari. 
7. O’tish operatorlari. 
8. Massivlar. 
9. Ma’lumotlarni bir turdan boshqa turga 
o’tkazish. 
10. Primitive type larning qobiq (Wrapper) 
klaslari. 
11. OOP tushunchasi. 
12. Object tushunchasi. 
13. Encapsulation. 
14. O’zgaruvchi tushunchasi. 
15. Konstruktor tushunchasi. 
16. OOP prinsiplari. 
17. Class tushunchasi. 
18. Java dasturlash tili. 
19. Access modifikatorlari(private, default, 
protected, public). 
20. Java type casting 
21. Polymorphism. 
22. Overloading. 
23. Javada abstraction. 
24. Interface tushunchalari. 
25. Javada to’plamlar. 
26. Collection interface. 
27. List interface. 
28. Set interfeysi. 
29. Map interfeysi. 
30. Enum (Enumeration). 
31. Java Time API. 
32. Istisnolar bilan ishlash (Exeption Handling). 
33. Fayllar bilan ishlash. 
34. API bilan ishlash. 
35. Java paketi 
36. Java merosi.

Download 136.43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling