1. Jazoir haqida umumiy ma'lumot Jazoir geografiyasi Jazoir aholisi

Jazoirning davlat tuzilishi va siyosiy tizimi
Jazoir Xalq Demokratik Respublikasidir. Konstitutsiya 1996 yilda o'zgartirilganidek 1989 yilda kuchga kiradi. Jazoir markazlashgan davlatdir, garchi mahalliy hukumatlar mahalliy ishlarni boshqarishda katta vakolatlarga ega.
Konstitutsiya maʼmuriy-hududiy boʻlinishning ikki pogʻonali tizimini oʻrnatadi: kommuna va viloyat (viloyat). Jazoir 48 viloyat va 1541 kommunaga boʻlingan.
Vilay (aholisi 700 mingdan ortiq): Chlef, Batna, Bejaia, Blida, Tlemcen, Tiaret, Tizi-Uzu, Djel-fa, Setif, Skikda, Konstantin, Medea, Msila, Oran va Katta Jazoir (maxsus maqom)
Yirik shaharlari: Jazoir, Oran, Konstantin, Annaba, Setif, Sidi Bel Abbes, Skikda.
Davlat hokimiyatining asosiy institutlari - prezident (yuqori ijro etuvchi hokimiyat), hukumat (ijro etuvchi hokimiyat), ikki palatali parlament (qonun chiqaruvchi hokimiyat) va sud - mustaqil davlat organi.
Prezident umumiy, toʻgʻridan-toʻgʻri va yashirin ovoz berish yoʻli bilan 5 yil muddatga saylanadi va bir marta qayta saylanishi mumkin. U bir vaqtning oʻzida Qurolli Kuchlar Oliy Qoʻmondoni, Mudofaa vaziri va Oliy Xavfsizlik Kengashi (maslahatchi organ) rahbari hisoblanadi.
Hukumat - prezidentga bo'ysunuvchi kollegial ijroiya organi. Prezident hukumat rahbarini tayinlaydi va vazirlarni tasdiqlaydi. 2002 yilda Ali Benflis hukumat rahbari etib tayinlandi.
Parlament ikki palatadan iborat: quyi palata - Milliy xalq assambleyasi (XDP) va yuqori - Millatlar Kengashi (SN). MXX aʼzolari umumiy, teng va toʻgʻridan-toʻgʻri saylov huquqi asosida yashirin ovoz berish yoʻli bilan saylanadi. Saylov huquqi 18 yoshdan boshlab beriladi. SN ning 2/3 qismi Kommunalar Xalq Assambleyalari (PJC) va Viloyatlar Xalq Assambleyalari (PSV) deputatlari orasidan ushbu mahalliy hokimiyatlarning deputatlari tomonidan yashirin ovoz berish yo'li bilan saylanadi. 1/3 qismi prezident tomonidan tayinlanadi.
MXX 5 yilga, SN 6 yilga saylanadi. CH ning tarkibi har 3 yilda 50% ga yangilanadi. MNK raisi - Karim Yunes. Vazirlar Kengashi Raisi - Abdulqodir Bensalax.
Kommunalar xalq yig‘inlari va Viloyatlar xalq yig‘inlari umumiy, to‘g‘ridan-to‘g‘ri, yashirin ovoz berish yo‘li bilan 5 yil muddatga saylanadi. Ularning asosiy vakolatlari milliy dasturlar doirasida mahalliy rivojlanish rejalarini qabul qilish va amalga oshirishdan iborat. MXX raisi ham kommunaning ijro etuvchi organi hisoblanadi. Viloyatlarda prezident tomonidan tayinlanadigan vali (gubernator) boshchiligidagi Ijroiya kengashi mavjud. Viloyat hududidagi barcha MXX raislari unga bo'ysunadi. Oxirgi parlament va mahalliy saylovlar 2002 yilda bo'lib o'tgan.
1989-yildan ko‘ppartiyaviylik to‘g‘risidagi qonun amalda. Sent bor. 60 partiya. Dunyoviy partiyalar: Milliy ozodlik fronti - FNO (1954 yilda tashkil etilgan), Sotsialistik kuchlar fronti - FSS (1963), Milliy demokratik uyushma - NDO (1997), Madaniyat va demokratiya assotsiatsiyasi - OKD (1989).
Huquqiy islomiy partiyalar: Milliy islohot uchun harakat - DPR (1999), Tinchlik uchun harakat jamiyati - DOM (1991), An-Nahda harakati (1990). Bu partiyalarning barchasi, muxolifatdagi FSS va OKDdan tashqari, parlament a'zolaridir.
Jamoat tashkilotlari: Jazoir mehnatkashlarining umumiy ittifoqi - VSAT (1956), faol ijtimoiy-siyosiy ish olib boradi, 5 million kishiga ega, Arab kasaba uyushmalari xalqaro konfederatsiyasi (ICAP) va Butun Afrika kasaba uyushmalari federatsiyasi aʼzosi. (WAFP); Jazoir ayollari milliy ittifoqi (NUW) (1962 yilda tuzilgan); Mujohidlarning milliy tashkiloti (Urush faxriylari) (NOM). Bir qator ijodiy uyushmalar va professional korporativ uyushmalar mavjud.
Ichki siyosatning asosiy yo'nalishi - fuqarolik roziligini izlash. Mamlakatda musulmon ekstremistlarining “murosib bo‘lmaydigan” qurolli tuzilmalari o‘z faoliyatini davom ettirmoqda. Jazoir ommaviy hodisa sifatida terrorizmga chek qo'yishga muvaffaq bo'ldi, biroq islomiylik hujumi tahdidi saqlanib qolmoqda. Islomiy terrorchilar qo'lida St. 150 ming kishi
Tashqi siyosatda Jazoir mustamlakachilik, irqchilikka qarshi chiqadi, Isroilning Yaqin Sharqdagi siyosatini qoralaydi. Afrika va Yaqin Sharqni yadrosiz zonalar deb e'lon qilish tarafdori sifatida 1995 yilda Yadro qurolini tarqatmaslik to'g'risidagi shartnomaga qo'shildi. 1970-yillarda - 1990-yillarda Arab Mag'ribi Ittifoqini (AMU) tashkil etish ishtirokchisi. Afrikadagi, xususan, Efiopiya va Eritreya o'rtasidagi bir qator mojarolarni hal qilishga hissa qo'shdi. 2000-yilda u mintaqada barqarorlikni saqlashga moʻljallangan NATOning Oʻrtayer dengizi tashabbusiga qoʻshildi. 2001 yilda Yevropa Ittifoqi bilan assotsiatsiya shartnomasini imzoladi.
Jazoir-Rossiya aloqalari 1990-yillarda pasaygan holda qayta tiklanmoqda. 2001 yilda Rossiya Federatsiyasi va Jazoir prezidentlari strategik sheriklik to'g'risidagi deklaratsiyani imzoladilar.
Qurolli kuchlar. Milliy xalq armiyasining (NPA) umumiy soni 124 ming kishini tashkil etadi. (2002). Zaxirada 150 ming kishi, harbiylashtirilgan tuzilmalar 181,2 ming kishi, shu jumladan. jandarmeriya 60 ming, xavfsizlik kuchlari 20 ming, Respublika gvardiyasi 1,2 ming, fuqaro mudofaasi qo'shinlari 100 ming kishi. Quruqlikdagi kuchlar soni 107 ming, dengiz floti 7 ming, havo kuchlari 10 ming kishi. U umumiy harbiy xizmat asosida tuziladi. Qo'ng'iroq bo'yicha xizmat muddati 18 oy. Chaqirilish yoshi 19-25 yosh.
Jazoir Rossiya Federatsiyasi bilan diplomatik aloqalarga ega (SSSR bilan 1962 yil martda oʻrnatilgan).