1. Jerdin’ payda boliw tariyxi haqqinda ilimiy ko’z-qaraslar. Jerdin’ du’zilis strukturasi


Download 1.28 Mb.
bet6/11
Sana05.01.2022
Hajmi1.28 Mb.
#218306
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Kudaybergenov U. Jer

Jerdin’ en’ suwiq qatlami bul Jer qabig’i. Jer qabig’I qalin’lig’i tu’rlishe. Misal ushin okeanlar tu’binde onin’ qalin’lig’I 5-7 km bolsa. Materik u’stinde 40-45 km ge ten’. Jer qabig’I bir tekis emes, ol o’z aldina plitalardan ibarat ham olar ha’miyshe ha’rekette boladi. Plitalardin’ ha’reket etiwi tektonika dep ataladi. Misal ushin en’ son’g’I u’lken plitalar jilisiwi na’tiyjesinde Hindstan plitasi Aziya plitasina kelip urildi ham na’tiyjede du’nyadag’i en’ u’lken taw sistemasi Gimalay payda boldi.

  • Jerdin’ en’ suwiq qatlami bul Jer qabig’i. Jer qabig’I qalin’lig’i tu’rlishe. Misal ushin okeanlar tu’binde onin’ qalin’lig’I 5-7 km bolsa. Materik u’stinde 40-45 km ge ten’. Jer qabig’I bir tekis emes, ol o’z aldina plitalardan ibarat ham olar ha’miyshe ha’rekette boladi. Plitalardin’ ha’reket etiwi tektonika dep ataladi. Misal ushin en’ son’g’I u’lken plitalar jilisiwi na’tiyjesinde Hindstan plitasi Aziya plitasina kelip urildi ham na’tiyjede du’nyadag’i en’ u’lken taw sistemasi Gimalay payda boldi.
  • Plitalar ajiralsa ne boladi , onday jag’day ko’binese okeanlar astinda ju’z beredi. Ol jerden issi magma atilip shig’adi. Eski qabip bolsa kontinental plita astina kirip ketedi bunday jerlerde batiqlar payda boladi. Du’nyadag’i okean tu’bindegi en’ shuqur batiq jeri Mariana bolip onin’ shuqirlig’I 11022 metrge ten’.
  • Sho’kken plitalar Mantiyada eriydi ham issi magma halinda joqarig’a ko’teriledi. Basim artiwi na’tiyjesinde tawlardin’ basi buni ko’tere almaydi onnan ku’l ham altingu’girt atilip shig’adi, sonday-aq lavalar da atiladi. Natiyjede Vulkanlar payda boladi.

Download 1.28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling