1. Jism yo’lining to’rtdan uch qismini х 1 = 60 km/soat tezlik bilan, yo’lning qolgan qismini esa х 2 = 80 km/soat tezlik bilan bosib o’tdi. Harakatning o’rtacha tezligini topin
Download 0.72 Mb. Pdf ko'rish
|
1-физика фанидан амалиёт учун масалалар
|
72Minoradan gorizontal yo’nalishda 15 m/s tezlik bilan tosh otilgan. Qancha vaqtdan so’ng tangensial va normal tezlanishlar tenglashadi? Havoning qarshiligi e’tiborga olinmasin. 73Nuqta radiusi 4 m bo’lgan aylana bo’ylab harakatlanmoqda. Uning harakat qonuni 2 2
t S (S - metrlarda, t -sekundlarda) bilan ifodalanadi. Vaqtning qanday momentida uning normal tezlanishi 9
a m/s
2 ga teng bo’ladi? 74Nuqtaning aylana bo’ylab harakati 2 2 10 t t S tenglama bilan berilgan. Harakat boshlanishidan 2s o’tgach nuqtaning normal tezlanishi 1 m/s 2 ga teng bo’lgan bo’lsa, aylananing radiusi topilsin. 75Nuqta radiusi 2 m bo’lgan aylana bo’ylab harakatlanmoqda. Harakat tenglamasi S = 2t 3
teng bo’ladi? 76Nuqtaning radiusi 4 m bo’lgan aylana bo’ylab harakati 2 2 10 t t S tenglama bilan berilgan. Nuqtaning 2 sekunddan keyingi normal va tangensial tezlanishlari topilsin. 77Jism radiusi 10 m bo’lgan aylana bo’ylab 4 2 2 4
t S qonun asosida aylanmoqda. Vaqtning qaysi momentida uning tangensial tezlanishi 44 m/s 2 ga teng bo’ladi? 78Moddiy nuqtaning radiusi R bo’lgan aylana bo’ylab harakat tenglamasi 3 2
0 8
t S ko’rinishga ega. Nuqtaning 3-sekunddagi normal va tangensial tezlanishlari topilsin. 79Minoradan gorizontal yo’nalishda 20 m/s tezlik bilan tosh otilgan. Harakat boshlanishidan 2s o’tgach toshning tezligi, normal va tangensial tezlanishlari aniqlansin. 80Gorizontga nisbatan burchak ostida 20m/s tezlik bilan tosh otilgan. Harakat boshlanishidan 2s o’tgach toshning tezligi, normal va tangensial tezlanishlari aniqlansin. 81Balandligi 49 m bo’lgan minoradan gorizontal yo’nalishda 5 m/s tezlik bilan jism otilgan. Tushish vaqtining yarimiga teng bo’lgan momentdagi nuqtada jismni tangensial va normal tezlanishlari aniqlansin. Minoradan qanday masofada u yerga tushadi? 82Tik, balandligi 24.5 m bo’lgan qoyadan gorizontal yo’nalishda biror boshlang‘ich tezlik bilan koptok otilgan. Koptok yerda qoya asosidan 30 m uzoqlikda joylashgan nishonga tegadi. Koptok qanday boshlang‘ich tezlik bilan otilgan va u nishonga tegib, qanday tezlikka ega bo’ladi? 83.5 m balandlikdan gorizontga nisbatan 30 o burchak ostida otilgan koptok yerga tushdi. Agar uning boshlang‘ich tezligi 22 m/s bo’lsa, koptokning oxirgi tezligini va uchish masofasini toping. 84Harakat boshnishidan 1.5 s o’tgach maxovik gardishida yotgan nuqtaning to’liq tezlanishi vektori maxovik radiusi bilan qanday burchakni tashkil etadi? Maxovikni burchakli tezlanishi 0.77 m/s 2 ga teng . 85Radiusi R = 20 sm bo’lgan disk 3
bt A tenglamaga asosan aylanadi bunda, A = 3 rad, V = -1 rad/s, S = 0.1 rad/s 3 . Vaqtning t = 10 s momenti uchun disk aylanasida yotgan nuqtalarni tangensial
, normal
va to’liq a tezlanishi aniqlansin. 86Nuqtaning aylana bo’ylab tekis tezlanuvchan harakati uchun t 2 /t
aniqlansin, agarda
5 2 1 n n a a bo’lsa, vaqt harakat boshlanish momentidan hisoblanadi. 87t = 6 s vaqt davomida radiusi R = 0.8 m aylana uzunligini yarmiga teng bo’lgan yo’lni bosib o’tdi. Shu vaqt ichidagi o’rtacha yo’l tezligi va o’rtacha tezlik vektorini moduli topilsin. 88.. Nuqtaning egri chiziq bo’ylab harakati 3 1
a x va t a y 2 tenglamalar bilan ifodalanadi. Bu yerda 1
= 1 m/s 2 va 2 a =2 m/s. Nuqtaning, harakat trayektoriyasinining tenglamasi, t=0.8 s vaqt momenti uchun uning tezligi va tezlanishi aniqlansin. 89Nuqtaning egri chiziq bo’ylab harakati 2 2t x va 4 t y tenglamalar bilan berilgan. Nuqta trayektoriyasini tenglamasi topilsin. 90Jism gorizontga nisbatan 30 o burchak ostida otilgan. Harakatning boshlang‘ich momentidagi normal va tangensial tezlanishlar topilsin. 91Gorizontga nisbatan 30 o burchak ostida quroldan chiqqan snarad t 1 = 10s va t 2
shu balandlik topilsin. 92Vaqtning qanday momentida gorizontal ravishda х o = 19.6 m/s boshlang‘ich tezlik bilan otilgan jismni tangensial tezlanishi normal tezlanishga teng bo’ladi? 93Poezd 36 km / soat tezlikda harakat qilmoda. Agar bug‘ berish to’xtatilsa, poezd tekis sekinlashuvchan harakat qilib, 20 sekunddan keyin to’xtaydi.1 poezdning manfiy tezlanishi topilsin. 2 to’xtash joyidan necha metr narida bug‘ berishni to’xtatish kerak? 94Balandligi H=25 m bo’lgan minoradan gorizontda =30
0 burchak ostida v 0
asosidan qancha uzoqlida erga tushadi? 3) u qanday tezlik bilan erga tushadi? 4) Toshning erga tushish nuqtasida uning traektoriyasi gorizont bilan burchak hosil qiladi? Havoning qarshiligi hisobga olinmasin. 95Yerning bir sutkalik aylanishi, 2) soatdagi soat strelkasining, 3)soatdagi minut strelkasining, 4)aylana orbita bo’ylab T=88 min aylanish davri bilan harakatlanayotgan Yer sun’iy yo’ldoshining burchak tezliklari va 5)agar sun’iy yo’ldoshning orbitasi Yer sirtidan 200 km balandlikka bo’lsa, uning chiziqli tezligi topilsin. 96Samolyotdagi yo’lovchiga Quyosh osmonda qo’zg‘alma) turgandek ko’rinishi uchun, samolyot ekvator bo’ylab sharqdan g‘arbga tomon qanday tezlik bilan harakatlanishi kerak? 97Tekis tezlanish bilan aylanayotgan g‘ildirak bosgidan N=10 marta aylangandan keyin
98Moddiy nuqta radiusi R=30sm bo’lgan aylana bo’yicha o’zgarmas E burchak tezlanish bilan harakatlanyapti. Agar t=4c vaqtda 3 marta aylansa va uchinchi aylanish oxirida normal tezlanish a n = 2,7 m/s bo’lsa, tangensidl tezlanish a
toping. 99Bir-biridan 1=0,5 m oraliqda ikki disk mahkamlangan o’q u=1600 ayl/min chastotaga mos burchak tezlik bilan aylanma harakat qilmoqda. Disk mahkamlangan o’q bo’ylab uchib boruvchi o’q ikki diskni teshib o’tadi va ikkinchi diskdagi teshik birinchisidagiga nisbatan (p=12° burchakka siljiydi. O’qning tezligi aniqlansin.. 100.Aylanma harakat qilayotgan g‘ildirak gardishidagi nuqtaning u 1 , chiziqli tezlik gardishidan o’qqa 5 sm yaqin bo’lgan nuqtasining u 2 chiziqli tezligidan 2,5 marta katta bo’lsa, g‘ildirakning radiusi topilsin. 101 Tekis tezlanish bilan aylanayotgan g‘ildirak harakat boshidan N=10 marta aylangandan keyin =20 rad/sek burchak tezlikka erishsa, uning burchak tezlanishi topilsin. 102Maxovik g‘ildirak harakat boshlanishidan t=l min o’tgach =720 ayl/min ga mos tezlikka erishadi. G‘idirakning burchak tezlanishi va bir minutdagi aylanish soni topilsin. Harakat tekis tezlanuvchan deb hisoblansin 103Tekis sekinlanuvchan aylanayotgan g‘ildirak tormozlanish natijasida 1 min davomida o’zining tezligini 300 ayl/min dan 180 ayl/min gacha kamaytiradi.G‘ildirakning burchak tezlanishi va bu minut ichidagi aylanishlarsoni topilsin. 104Ventilyator 900 ayl/min chastotaga mos tezlik bilan aylanadi. Ventilyator o’chirilgandan keyin u tekis sekinlanuvchan harakat qilib, to to’xtaguncha 75 marta aylangan. Ventilyator o’chirilgandan to to’xtaguncha qancha vaqt o’tgan? 105Val 180 ayl/min chastotaga mos o’zgarmas tezlik bilan aylanadi. Val tormozlangan vaqtdan boshlab son jihatdan 3 rad/sek 2 ga teng burchak tezlanish bilan tekis sekinlanuvchan aylanma harakat qiladi. 1) Val qancha vaqt o’tgach to’xtaydi? 2) To to’xtaguncha u necha marta aylanadi? 106Nuqta R=20 sm radiusli aylana bo’ylab o’zgarmas tangensial tezlanish a t =5 m/sek 2 bilan harakatlanadi. Harakat boshlangandan qancha vaqt o’tgach nuqtaning a n normal tezlanishi: 1) tangensial tezlanishiga teng, 2) tangensial tezlanishdan ikki marta katta bo’ladi? 107Nuqta R=10 sm radiusli aylana bo’ylab o’zgarmas tangensial tezlanish a t bilan
harakatlanadi. Agar harakat boshlangandan keyingi beshinchi marta aylanish oxirida nuqtaning tezligi u=79,2 sm/sek ga teng bo’lsa, nuqtaning a t tangensial tezlanishi topilsin. 108Nuqta R=10 sm radiusli aylana bo’ylab o’zgarmas tangensial tezlanish a t bilan
harakatlanadi. Agar harakat boshlangandan keyingi beshinchi marta aylanish oxirida nuqtaning tezligi u=10 sm/sek ga teng bo’lsa, harakat boshlangandan t=20 sek o’tgandan keyingi nuqtaning a n normal tezlanishi topilsin. 109Radiusi R=10 sm bo’lgan g‘ildirak 8=3,14 rad/sek 2 o’zgarmas burchak tezlanish bilan aylanadi. Harakat boshlanishidan keyingi birinchi sekundning oxirida gardishidagi nuqtalarning: 1)burchak tezligi, 2)chiziqli tezligi, 3) tangensial tezlanishi, 4) normal tezlanishi, 5) to’latezlanish, 6) to’la tezlanish bilan g‘ildirak radiusi orasidagi burchaktezlanishi topilsin. 110Harakat boshlanishidan 2 sek o’tgach tekis tezlanuvchan harakat qilayotgan g‘ildirak gardishidagi nuqtaning to’la tezlanish vektori shu nuqta chiziqli tezligining yo’nalishi bilan 60 0 burchak tashkil qilsa, g‘ildirakning burchak tezlanishi topilsin. 111.G‘ildirak o’zgarmas =2 rad/sek 2 burchak tezlanish bilan aylanadi. Harakat boshlanishidan 0,5 sek o’tgach g‘ildirakning to’la tezlanishi a=13,6 sm/sek 2 ga tengbo’lsa, uning radiusi topilsin. 112.ir xil 2 ta maxovik g‘ildirakka bir xil burchak tezlik =63 рад/c berildi va o’z holiga qo’yildi. Ishqalanish kuchi ta’sirida birinchi maxovik 1 min. dan so’ng to’htadi. Ikkinchi maxovik to’liq to’xtaguncha N=360 marta aylandi. Qaysi bir maxovikda tormozlovchi moment katta va necha marta? 113.Sandon ustida yotgan massasi m 1 = 300kg bo’lgan yomshoq temirni massasi m 2 = 8kg bo’lgan bolg‘a bilan ursak, urilishdagi F.I.K. topilsin. Temir bo’lagini deformasiyalash uchun ketgan energitani foydali ish va noelastik deb olinsin. 114.Massasi 5kg bo’lgan v 1 =1m/c tezlik bilan harakatlanayotgan shar massasi m 2 = 2 kg bo’lgan tinch holdagi sharcha urildi. Urilishdan so’ng sharlarning u 1 va
u 2 tezliklari topilsin. Urilish absolyut elastik v markaziy urilish deb olinsin. 115.Chuqurligi 600 m bo’lgan shahtadan massasi m 1 =3t bo’lgan (kut) ko’tarilmoqda. Agar trosning 1metri m=1,5 kg bo’lsa, kut er yuzasiga chiqarilganda qanday A ish bajariladi? Ko’taruvchi mehanizmning F.I.K
116.Massasi m bo’lgan shar devorda burchak ostida urildi va tezligini o’zgartirmay qaytdi. Agar shar tezligi v 1 , urilish vaqti t bo’lsa, urilish kuchi topilsin. 117.Massalari m bo’lgan bir xil 3 ta qayiq ketma-ket bir xil tezlikda o’zaro bog‘langan holda harakatlanmoqda. Agar o’rtadagi qayiqdan bir vaqtda oldingi va o’rtadagi qayiqqa m massali yuk V tezlik bilan yuk otilsa, qayiqlar tezligi qanday? 118.Prujina ustida qo’yilgan yuk uni X 0 = 1 mm qisdi. Agar shu yuk balandligi h=0,2 m masofadan v= 1m/s tezlik bilan tashlansa, prujinani qanchaga qisadi? 119.Bir xil uzunlikdagi qattiklik (jestkost’) koeffisientlari k 1 = 9,8 N/sm, k 2 = 19,6 N/sm bo’lgan ikkita prujinani o’zaro parallel ulab S=1 sm cho’zganda qanday ish bajariladi? Ketma-ket ulangandachi? 120.Massasi m 1 = 200 kg bo’lgan bo’lsa, sandon bilan birgalikda massasi m 2 =
2500 kg bo’lgan jism ustiga tushmoqda. Agar urilish vaqtida bolg‘a tezligi 2m/s bo’lsa, a) bolg‘aning urilish vaqtadagi kinetik energiyasi. b) fundamentning titrashi uchun energiya. g) bolg‘aning foydali ish koeffisienti xisoblansin. Urilish noelastik. 121.Diametr d=2mm bo’lgan jismda m =5kg yuk osilgan bo’lib, yuqorida a= 4,9 m/s
2 tezlanish bilan ko’tarilayotgan bo’lsa, simga ta’sir qiluvchi ni toping. 122.Uzunligi L=6m, ko’ndalang kesimining yuzi s=0,6 sm 2 bo’lgan po’lat starjenga m=200 kg massali yuk osilgan bo’lsa, u qancha L ga cho’ziladi? Po’lat uchun yung moduli E=200 Гпа ga teng. 123.Massasi m=200 kg bo’lgan avtomobilni a=0,6m/s 2 tezlanish bilan shafokka olib ketilayotganda trosning cho’zilishi L ni toping. Trosning bikrlik koeffisienti k=100 kN/m ga teng. 124.Metall sharcha h=1m balandlikdan po’lat taxtachaning ustiga tushib undan h 2
topilsin. 125.Balandligi 0,5m, og‘ma tomoni uzunligi 1m bo’lgan qiya tekislikka 3kg massali jism sirqalib tushmoqda. Jism qiya tekislikning asosida 2,45 m/s tezlik bilan etib keladi. 1) Jismning tekislikka ishqalanish koeffisientini. 2) Ishqalanishga ajralgan issiqlik miqdori topilsi. Jismning boshlanish tezligi 0 ga teng.
126.Massasi m=2t avtomobil har 100m yo’lda 4m balandlikka ega bo’lgan toqqa chiqmoqda. Ishqalanish koeffisienti 8% ga teng. Avtomobil dvigatelining: 1) 3 km yo’l yurganda bajargan ishi. 2)Shu yo’lni 4 min. da bosib o’tsa, quvvati topilsin. 127.Og‘irligi P 1 =2kg jism P 2 =1,5 kg og‘irlikdagi 2-jismga qarama-qarshi harakatlanib, u bilan elastik to’qnashdi. Jismlarning to’qnashishdan oldingi tezliklari mos ravishda V 1 =1m/s va V 2 =2m/s ga teng. Agar ishqalanish koeffisienti k=0,05 ga teng bo’lsa, to’qnashishdan so’ng bu jismlar qancha harakatlanadi? 128.Rezina shnurga osib qo’yilgan P=4,9N og‘irlikdagi yuk yuqoriga a=2m/s 2
tezlanish bilan ro’tarilayotgan bo’lsa, rezina shnurning uzayishi L ni toping. Rezina shnurning qattiqlik koeffisienti k=980N/m ga teng. 129.Temir simning uzilib ketishi uchun zarur bo’lgan kuchlanish = 320 МПа ga teng bo’lsa, vertikal holatga osilgan sim o’z og‘irligi ta’sirida uzilib ketish uchun uning uzunligi L eng kamida kancha bo’lishi kerak? Temirning zichligi =7800 kg/m 3 ga teng. 130.Massalari mos ravishda M=6 . 10 24 kg va m=7,3 . 10
22 kg bo’lgan Er bilan Oy markazlari orasidagi tortishish kuchi F ni toping. Gravitasion doimiysi G=6,6 . 10 - 11
m 3 /kg . S 2 131.Agar jism Yer sirtidan h=1600 km balandlikdan pastga erkin tushsa, V dastlabki t 1 =2 sek. vaqt ichida qancha m masofani bosib o’tadi? Erning radiusi 6400 km deb olinsin. 132.Yukni qo’zg‘almas blok orqali tekis ko’tarish uchun F 1 = 280N kuch, tekis tushush uchun esa F 2 =240N kuch kerak bo’lsa yukning og‘irligi P va blokdagi ishqalanish kuchi F ишк
ni toping. 133.Oqish burchagi =45
0 bo’lgan qiya tekislik bo’ylab yoqori tomon otilgan shayba t 1 vaqt o’tishi bilan to’xtaydi va pastga sirpanib tushadi. Tushish vaqti t 2
ko’tarilish vaqti. t 1 dan ikki marta katta bo’lsa (t 2 =2t
1 ), ishqalanish koeffisienti k ni toping. 134.Elektropoezd v=72km/soat tezlik bilan harakatlanganda uning motorlali N=1,2 МВт quvvatga erishadi. Uning morlari va uzatuvchi mexanizmlarining foydali ish koeffisienti =80% bo’lsa, motorning tortishish kuchi F т ni toping. 135.M=200 massali o’q v 1 = 400 m/s tezlik bilan qalinligi s=25 sm bo’lgan taxtachaga kirib, undan v 2 = 50m/s tezlik bilan uchib chiqdi. O’qning taxta ichidagi qarsgilik kuchi F q ni toping. 136.Bir uchi devorga sharnirli maxkamlanagn uzunligi AC=2m bo’lgan sterjenga o’girligi P=200N bo’lgan yuk osilgan. Bu sterjenning ikkinchi uchi uzunligi BC=2,5m b’lhan tros bilan tutib turiladi. Sterjenga va rtosga ta’sir qiluvchi F 1 va F
2 kuchlar topilsin. 137.Og‘rliklari R 1 =40N va P 2 =10n bo’lgan sharchalar sharchalar og‘rliklari markazlarining oralig‘ 1sm ga teng bop’lsa, sistemaning og‘irlik markazi birinchi shar markazidan qanday x masofada bo’ladi. 138.Uzunligi L=1,5m bo’lgan sterjenning ikkala uchiga bir xil yo’nalishda F 1 =20N va F 2 =30 N bo’lgan ikkita parallel kuch ko’yilgan. Teng ta’sir etuvchi kuch k kuchning kattaligi va bu kuchning qo’yilish nuqtasi har bir kuchdan qanday L
1 va L
2 masofada bo’lishini aniqlang. 139.Massasi 2kg bo’lgan jism h=1000km va chersizeikdan erning gravitasion maydoni ta’sirida erga tushganda qanday ish bajariladi? 140.Erdan vertikal holda V=5km/s tezlikda otilgan raketa qancha balandlikka ko’tariladi? 141.Erdan h=1000 km balandlikda erning gravitasion maydon kuchlangaligi G topilsin. Erning tushish tezlanishi va er radiusi k ma’lum. 142.Er markazidan qmasofada qo’yilgan jismga Er va Oy bir xil tortishish kuchi bilan ta’sir qiladi. Er massasi oy massasidan 81 marta katta. Oralaridagi masofa 60 er uzunligiga teng. 143.Massasi m=10 kg, rasiusi R=20sm bo’lgan shar og‘irlik markazidan o’tgan o’q atrofida Y=At+Bt 2 +Ct 3 tenglama asosida aylanmoqda. Agar A=5rad/sek, B=4rad/sek 2 ,C=1rad/sek 3 bo’lsa, qaysi qonunda asosan o’zgaradi? Kuch momenti t=10 c qanday qiymatga ega boladi.
uzunligining 25% ini tashkil qilganda, u sirg‘anib tusha boshlaydi. Arqonning stolga ishqalanish koeffitsiyenti nimaga teng?
og‘irligining 0,1 qismiga teng bo’lgan ishqalanish kuchi ta’sir qiladi. Agar avtomobil o’zgarmas tezlik bilan 1) qiyaligi har 25m yo’lda 1 m balandlikka ko’tariladigan toqqa chiqayotsa 2) xuddi shu qiyalikdagi tog‘dan tushayotgan bo’lsa, avtomobil motorining tortish kuchi topilsin.
tezlanish bilan chiqayotgan avtomobil motorining tortishish kuchi topilsin. Avtomobil og‘irligi 9,8-10 3 N va ishqalanish koeffitsiyenti 0,1 ga teng. 147.Jism gorizont bilan =45° burchak tashkil qilgan qiyatekislikdan sirg‘anib tushmoqda. Jism s=36,4 sm masofani o’tganda v=2 m/sek tezlikka erishadi. Jismning tekislikka ishqalanish koeffitsiyenti topilsin. 148. Yer sharining R radiusini, uning o’rtacha p zichligini va yer sirti yaqinidagi og‘irlik kuchining g tezlanishini bilgan holda tortishish doimiyligi hisoblansin.
Download 0.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|