1. konflikt tushunchasining mohiyati

Psixologiyada konfliktning funktsiyalari

Har qanday qarama-qarshilik ijobiy tomonga ega bo'lishi mumkin, ya'ni konstruktiv bo'lishi yoki salbiy oqibatlarga olib kelishi, ya'ni halokatli bo'lishi mumkin.
Sivilizatsiyalashgan ziddiyat jarayoni raqobat va hamkorlik doirasidagi o'zaro munosabatlarni saqlashga asoslanadi. Kurash tsivilizatsiya chegarasidan tashqariga qarama-qarshilikdan chiqishni anglatadi. Shuning uchun konfliktlarning funktsiyalari buzg'unchi va konstruktivga bo'linadi.
Psixologiyada konfliktlarning konstruktiv funktsiyalari:
Ijtimoiy o'zaro ta'sir sub'ektlari o'rtasidagi keskinlikni bartaraf etish;
Ulanish va kommunikativ-axborot;
Ijtimoiy o'zgarishlarni rag'batlantirish;
Ijtimoiy zaruriy uyg'unlikni tarbiyalashga ko'maklashish;
Qabul qilingan me'yorlar va oldingi qiymatlarni qayta baholash;
Muayyan tarkibiy bo'linma a'zolarining sodiqligini mustahkamlashga hissa qo'shish.
Psixologiyada konfliktning salbiy funktsiyalari:
Qoniqarsizlik, mehnat unumdorligining pasayishi, kadrlar almashinuvi ortishi;
Aloqa tizimining buzilishi, kelajakda hamkorlik darajasining pasayishi;
O'z jamoasiga sodiqlik va boshqa guruhlar bilan samarasiz raqobat;
Qarama-qarshi tomonni dushman sifatida ko'rsatish, maqsadlaringizni ijobiy, ikkinchi tomonning niyatini esa salbiy deb tushunish;
Qarama-qarshilikda tomonlarning o'zaro ta'sirini bartaraf etish;
Kommunikativ o'zaro ta'sirning kamayishi, o'zaro adovatning kuchayishi bilan nizo jarayoni ishtirokchilari o'rtasida dushmanlikning kuchayishi;
E'tiborning o'zgarishi: qarama-qarshilikda g'alaba qozonish muammoni hal qilishdan muhimroqdir;
Jamiyat yoki shaxsning ijtimoiy tajribasida muammolarni hal qilishning zo'ravonlik usullari mustahkamlanadi.
Konstruktiv va salbiy funktsiyalar o'rtasidagi chegara, ma'lum bir to'qnashuvning oqibatlarini baholash zarur bo'lganda, ko'pincha o'ziga xosligini yo'qotadi. Bundan tashqari, qarama-qarshiliklarning aksariyati ijobiy va halokatli funktsiyalarning bir vaqtning o'zida mavjudligi bilan tavsiflanadi.
Konflikt jarayonlari yuzaga kelish sohalari bo‘yicha quyidagilarga bo‘linadi: iqtisodiy, mafkuraviy, ijtimoiy, maishiy va oilaviy nizolar.
Oila psixologiyasi nizolarni bevosita qarama-qarshilik va qarama-qarshi tomonning shaxsiyati o'rtasidagi munosabat sifatida ko'rib chiqadi. Oilaviy qarama-qarshiliklarning o'ziga xos xususiyatlari sheriklarning odatiy ruhiy holatini stressli holatga, ya'ni shaxsning ruhiyatini buzadigan holatga aylantirish xavfida yotadi, bu ko'pincha bo'shliq va to'liq befarqlik holatiga olib keladi.

1