1-laboratoriya ishi matlab da radioavtomatika tizimlarining strukturalarini o‘zgartirishni tadqiq etish ishning maqsadi

2-laboratoriya ishi
DINAMIK SISTEMALARNING VAQT XARAKTERISTIKALARINI TADQIQ ETISH


Ishning maqsadi: o‘tish jarayoni xarakteristikalarini olish usullari va grafiklarini o‘zgartirish imkoniyatlari bilan tanishish; tipik dinamik zvenolar vaqt xarakteristikalarini tadqiq qilish.


Nazariy ma’lumotlar
Asosiy tipik kirish signallari:

• 
  birlik zinasimon signal (funksiya);
  
• 
  impulsli signal (funksiya);
  
• 
  garmonik signal (funksiya).
  

Tizim (zveno)larning birlik zinasimon ta’sirga bo‘lgan reaksiyasiga o‘tish jarayoni yoki o‘tish funksiyasi deyiladi va h(t) bilan belgilanadi.



2.1-rasm. Birlik zinasimon funksiya va tizimning o‘tish funksiyasi


; A=const;

t_o‘tk – o‘tish jarayoni davomiyligi – chiqish signali turg‘unlashgunga qadar bo‘lgan vaqt.
T=τ – vaqt doimiysi. Bunda, T = t· .
Tizim (zveno)larning birlik impulsli ta’sirga bo‘lgan reaksiyasi impulsli o‘tish jarayoni yoki vazn funksiyasi deyiladi va ω(t) bilan belgilandi.



2.2-rasm. Birlik impuls va tizimning impulsli o‘tish funksiyasi


O‘tish va impulsli o‘tish funksiyalari jarayonning vaqt xarakteristikalarini hosil qiladi – bu signal kattaligi o‘zgarishining vaqtga bog‘liqligidir.
Tizim (zveno) larning garmonik ta’sirga bo‘lgan reaksiyasi chastotaviy xarakteristika deyiladi.
O‘tish jarayoni quyidagicha bo‘lishi mumkin:

1. 
   Monoton;
   
2. 
   Aperiodik;
   
3. 
   Tebranuvchan.
   

2.3-rasm. O‘tish jarayoni

Zinasimon ta’sirda rostlanish sifati quyidagi parametrlar bo‘yicha aniqlanadi:

• 
  t_r – rostlanish vaqti yoki o‘tish jarayoni vaqti (ruxsat etilishi mumkin bo‘lgan xatolik hududi 2 ga o‘tgungacha bo‘lgan vaqt).
  

• 
  , qayta rostlash o‘rnatilgan qiymatdan o‘tish jarayoni grafigining maksimal og‘ishini xarakterlaydi; kichik va o‘rta quvvatli tizimlar uchun ruxsat qo‘yilgan qiymat ga teng, yuqori quvvatli sistemalar uchun ; odatda 17% dan ko‘p emas.
  

• 
  o‘sib borish vaqti t_o‘ – o‘rnatilgan qiymat bilan o‘tish jarayoni egri chizig‘i og‘ishining birinchi kesishish nuqtasi absissasi;
  
• 
  t_max – birinchi maksimum qiymatga erishish vaqti;
  
• 
  chastota va tebranish davri
  

• 
  so‘nish dekrementi o‘tish jarayonining so‘nish tezligini xarakterlaydi.
  

% .



2.4-rasm. Rostlanish sifatining parametrlarini aniqlashga oid
Tipik dinamik zveno deb, tartibi ikkidan yuqori bo‘lmagan differensial tenglamalar bilan ifodalanuvchi elementlar to‘plamiga aytiladi.

1. 
   Inersiyasiz (proporsional) zveno
   

y(t)=k ; ;
.

2. 
   Birinchi tartibli inersion zveno
   

; ;
h ;

T – vaqt doimiysi;
k – uzatish koeffitsiyenti.
3. Tebranuvchi zveno
; ;
0
;
bunda: , , ;
.

4. 
   Integrallovchi zveno
   

; ;
;

5. 
   Ideal differensiallovchi zveno
   

; ;
;
.

2.5-rasm. Yopiq tizimni hosil qilish

2.6-rasm. Simulink LTI-Viewer bo‘sh sahifasi

2.7-rasm. Input Point bloki va Output Point bloki o‘rnatilgan model

2.8-rasm. LTI Viewer sahifasi