1-laboratoriya ishi mavzu: Kombinatsion elementlarni o’rganish va ular asosida mantiqiy elementlarni loyixalashtirish Ishdan maqsad

YOKI-EMAS mantiqiy amali
YOKI-EMAS mantiqiy amali “YOKI” elemnti va bitta inkor invertori dan tashkil topgan. Kiruvchi x va y signallaridan xosil bo‘lgan chiqish signalini quyidagi ko‘rinishda yozish mumkin: . Bu erda amali x va y o‘zgaruvchilarning mantqiy qo‘shishdagi inkor amalidir. YOKI-Emas mantiqiy amalining sxematik ko‘rinishi quyidagicha tasvirlanadi:

YOKI-Emas mantiqiy amalining chinlik jadvali.

X	Y
0	0	1
0	1	0
1	0	0
1	1	0

Quyida berilgan mantiqiy masalani YOKI-EMAS bazis amali bo‘yicha mantiqiy sxemasini tuzing.

Berilgan masalani oldin chinlik jadvalini tuzib olamiz.

CHinlik jadvalidan chiquv natijalardan bir qiymatga ega bo‘lgan mulohazalarni olib ularni mantiqiy funksiyasini tuzamiz.

Xosil bo‘lgan oxirgi natijadan foydalanib uning mantiqiy sxemasini tuzamiz:

YOKI-EMAS mantiqiy amali yordamida tuzilgan mantiqiy sxema.
ISTISNO-YOKI mantiqiy element - bu modul 2 bo‘yicha qo‘shish amali (M2- mantiqiy elementi). Agar A va V mantiqiy fikrlarning fakatgina bittasi rost bo‘lsa ularning modul ikki bo‘yicha yig‘indisi rost bo‘ladi. Qolgan barcha hollarda modul 2 bo‘yicha qo‘shish yolg‘ondir.
Demak modul 2 bo‘yicha qo‘shish amali uchun quyidagi o‘tish jadvali o‘rinlidir:

Bu erda: A va V- kirish signallari, X- chiqish signali.
Modul 2 bo‘yicha qo‘shish amalini “M2”- “YOKI”- ni inkor qilish elementi bajaradi va u quyidagicha yoziladi. X=A+V


ISTISNO-YOKI mantiqiy elementining sxemtik ko‘rinishi quyidagicha tasvirlanadi.

ISTISNO-YOKI mantiqiy elementi bo‘yicha tayyorlangan 7486 mikrosxemasini ishini ko‘rib chiqamiz. 7486 mikrosxemasi 4 ta alohida va har biri 2 tadan kirishi bo‘lgan ISTISNO-YOKI mantiqiy elementidan tashkil topgan bo‘lib uning sxematik ko‘rinishi quyidagicha:

Bu to‘rtta ISTISNO-YOKI mantiqiy elementi bir biridan mustaqil holda ishlaydi. Agar mikrosxemadagi har bir elementlarning ikkita kirish qismidan birida kuchlanish kamaytirilsa 7486 mikrosxemasida yuqori kuchlanish yuzaga keladi. Bordiyu elementlarning ikkala kirishida ham kuchlanish kamaytirilsa unda chiqishda kuchlanish past darajada bo‘ladi.
7486 mikrosxemalarini unumli foylanish mumkin. Misol uchun uni komparatorlarda ishlatganimizda kirishda bir xil signallar berilsa chiqishda past darajadagi kuchlanish o‘rnatiladi, agarda turli xil signallarni berganimizda yuqori darajali kuchlanishni olishimiz mumkin bshladi.