1-laboratoriya jumisi Jumıs ataması: Traktor dóńgelekleri aralıg’ın eginler qatar arasina maslaw Jumıstın` maqseti
Download 0.63 Mb. Pdf ko'rish
|
05 ТваКХМФТС Лаборотория кк-2019
|
1 1-laboratoriya jumisi Jumıs ataması: Traktor dóńgelekleri aralıg’ın eginler qatar arasina maslaw Jumıstın` maqseti: Do`n`gelekli traktorlardın` do`n`gelekleri aralıg`ın (koleyası) eginler qatar arasına maslaw ta`rtibin u`yreniw. Kerekli a`sbap-u`skeneler: Do`n`gelekli traktor, ruletka, sızg`ısh. Biz belgili, suwg`arılatug`ın zonalarda awıl xojalıg`ı eginleri (paxta, ma`kke, kartoshka ha`m basqalar) qatarlap egiledi ha`m ta`rbiyalaw da`wirinde olardın` qatar arasına bir neshe ma`rtebe islew beriledi. O`simlikler qatar aralarına islew beriwde 3X2, 4X2 ha`m 4X4 sxemalı do`n`gelekli traktorlardan paydalanıladı. O`nip shıqqan
na`llerin ta`rbiyalaw da`wirinde olardın`
traktor do`n`gelekleri ta`repinen zyanlanıwın kemeytiriw maqsetinde o`simliklerdin` o`siw biyikligi ha`m rawajlanıw qa`siyetlerin esapqa alg`an halda traktordın` do`n`gelekleri aralıg`ın (V) agrotexnikalıq talaplarg`a tiykarlanıp retlew (1.1-su`wret) kerek boladı. 3X2 sxemalı do`n`gelekli traktorlarda artqı jeteklewshi do`n`gelekler, 4X2 ha`m 4X4 sxemalı traktorlarda bolsa aldıng`ı ha`m artqı do`n`gelekleri aralıg`ı retlenedi. 1.1-su`wret. Do`n`gelekli traktordın` o`tiwshen`lik ko`rsetkishleri: X-sırtqı qorg`aw polasası; F-ishki qorg`aw polasası; S-qatar arası; b-traktor shinasının` ken`ligi; V - traktor do`n`geleklerinin` aralıg`ı; h a -agrotexnikalıq aralıq. Bunda traktordın` pnevmatikalıq shinalarının` ken`ligi u`lken a`hmiyetke iye bolıp, topıraqtın` tıg`ızlanıwın kemeytiriw ushın ilajı barınsha ken` shinalardan paydalanıw maqsetke muwapıq esaplanadı. Biraq ken` shinalar o`simliklerdi qorg`aw zonasının` ken`ligin qısqartırıwı na`tiyjesinde olardın` zıyanlanıw da`rejesinin` asıwına alıp keledi. Agrotexnikalıq talaplar boyınsha agregatlar ha`r bir o`tkeninde o`simliklerdi zıyanlaw ha`m nabıt qılıw da`rejesi bir protsentten joqarı bolmaslıg`ın ta`miyinlew talap etiledi. Traktor shinaları o`simliklerdin` qorg`aw zonasın baspastan ha`reketleniwi ushın to`mendegi ten`sizlik orınlanıwı kerek: Y X b S + - f Bul jerde: X-sırtqı qorg`anıw zonasının` ken`ligi, mm; Y-ishki qorg`anıw zonasının` ken`ligi, mm; S-o`simlik qatar arasının` ken`ligi, mm; b-traktordın` artqı do`n`gelegi shinasının` ken`ligi, mm. Eger bul ten`sizlik qanaatlandırılmasa, traktorg`a basqa shina tan`lanadı ha`m onın` ken`ligi qayta anıqlanadı. Do`n`gelekli traktorlarda olardın` artqı do`n`geleklerinin` aralıg`ı to`mendegishe anıqlanadı: n S B арткы × = Bul jerde: S - o`simlik qatar arasının` ken`ligi, mm; 2 n – traktordın` artqı do`n`gelekleri aralıg`ıdag`ı o`simlik qatarları sanı. 4X2 yamasa 4X4 sxemalı traktorlarda aldıng`ı do`n`gelekleri aralıg`ı artqı do`n`gelekleri aralıg`ına salıstırg`anda ruxsat etiletug`ın ken`lik shegarası tabıladı: 2
- ± = bul jerde: ` artqı - artqı do`n`gelekleri shinasının` ken`ligi, mm; ` aldıng`ı - aldıng`ı do`n`gelekleri shinasının` ken`ligi, mm. Do`n`gelekleri aralıg`ı retlengennen keyin tan`lang`an sxema boyınsha qorg`aw zonasının` ken`ligi anıqlanadı: 2 )
( ) ( 2 ) ( ) 1 ( - - - + + - + = + = n S b B b B n S Y X H hy Qorg`aw zonasının` anıqlang`an o`lshemleri agrotexnikalıq talaplarg`a tuwrı keliwi shamalanadı ha`m og`an tiykarlanıp juwmaq beriledi.
1 . Studentler toparlarg`a bo`linip, olarg`a to`mendegi birlemshi mag`lıwmatlarg`a: egin tu`ri ______, qatarlar arasının` ken`ligi ______mm, qorg`aw zonasının` ken`ligi ________mm, traktor markası________, do`n`gelekleri sxeması______ karap ayrıqsha variantlar (1-keste) boyınsha jumıstı orınlaw tapsırıladı. 2. Laboratoriya jumısı awıl xojalıg`ı jumısların orınlaw ushın tayarlang`an do`n`gelekli traktor aldında o`tkeriledi. Onın` to`mendegi ko`rsetkishleri: markası__________, aldıng`ı ha`m artqı do`n`gelekleri aralıg`ı _______mm, shinalarının` ken`ligi_______mm, agrotexnikalıq aralıq________ mm o`lshep alınadı. 3. Tapsırmag`a muwapıq qabıl qılıng`an traktor shinası qorg`aw zonasın baspastan ha`reketleniwi sha`rti ( Y X b S + - f ) anıqlanadı. 4. Traktordın` artqı do`n`gelekleri aralıg`ı V ar anıqlanadı. 1-keste
1. Paxta 600 900-1200
200 2. Paxta 900 900-1200
300 3. Ma`kke 700 600-800
300 4. Kartoshka 700 400-500
400 5. 4X2 yamasa 4X4 sxemalı traktorlar ushın aldıng`ı do`n`gelekleri aralıg`ın V ald artqı
do`n`gelekleri aralıg`ına V art salıstırg`anda o`zgeriw ko`rsetkishleri tabıladı. 6. Do`n`gelekleri aralıg`ı retlengennen keyin tan`lang`an sxema boyınsha qorg`anıw zonasının` ken`ligi N qz esaplanadı. 7. Anıqlang`an ko`rsetkishler agrotexniklıq talapta ko`rsetilgen qorg`anıw zonasının` ken`ligine salıstırıladı ha`m juwmaq shıg`arıladı. Jumıs boyınsha esabatta: jumıstın` maqseti, kerekli a`sbaplar, berilgen tapsırmalar, jumıstı orınlaw ta`rtibi boyınsha esap-sanaq kitapları ha`m alıng`an mag`lıwmatlarg`a tiykarlanıp traktordın` ko`rinisi 1.1- su`wrette ko`rsetilgen ko`riniste sızıladı ha`m onın` o`lshemleri ko`rsetiledi.
1. O`simlikler qorg`aw zonasının` a`hmiyeti neden ibarat? 2. Ne ushın to`rt do`n`gelekli traktorlarda aldıng`ı do`n`gelekleri aralıgında retlew talap etiledi?
3. Ne ushın o`simlikler rawajlanıp barg`an sayın qorg`anıw zonasın ken` alıw talap etiledi? 3 2-laboratoriya jumisi Jumıs ataması: Pnevmatik shinalar jag’dayin topıraqilgishiniń jeliniw dárejesin anıqlaw Jumıstın` maqseti: Pnevmatikalıq shinalardın` topıraq tıg`ızlıg`ının` jayılıw da`rejesin anıqlaw ta`rtibin u’yreniw. Kerekli a`sbap-u`skeneler: Do`n`gelekli traktor, ruletka, lineyka, shtangentsirkul` – teren` o`lshegish (±0,1 anıqlıqta), arnawlı maslamalar. Bizge belgili, traktordın` jeteklewshi do`n`gelekleri shinalarının` topıraq betine ta`siri, yag`nıy jayılıwı onın` tayg`anawına wlken ta`sir ko`rsetedi. Eger olardın` jayılıw da`rejesi 80 % ten joqarı bolsa, bunday shinalardı traktordan sheship alıp, remontlawg`a jiberiw talap etiledi. Sebebi bunday jag`dayda jeteklewshi do`n`geleklerinin` tayg`anawı 20...28% ke artıwı na`tiyjesinde agregattın` is o`nimdarlıg`ı 10...12 % ke kemeyiwi, janılg`ı sarpı bolsa 6...8 % ke ko`beyiwi mwmkin. Pnevmatikalıq shinalardın` texnikalıq ko`rsetkishin anıqlaw ushın onın` protektori shan` ha`m ılaydan tazalanadı. Bunnan son` shinanın` ju`giriwshi beti (topıraqqa tiyip turatug`ın beti) ko`zden o`tkeriledi ha`m en` ko`p jayılg`an bo`limi anıqlanıp, o`lshewler o`tkeriletug`ın maydanshada (2.1-su`wret) por menen sızıp shıg`ıladı. 2.1-su`wret. Topırak tıg`ızlıg`ının` jayılıw da`rejesin anıqlaw: a ha`m g-o`lshep alınatug`ın orınları; b- shtangen-teren` o`lshegish penen o`lshew; v-maslama ja`rdeminde o`lshew: 1-shtangen- teren`o`lshegish; 2-topıraq ilgish; 3- maslama. Maydanshanın` eni V ju`giriw beti eninin` yarımınan ko`p bolmaslıg`ı, uzınlıg`ı A bolsa do`n`gelek radiusınan aspaslıg`ı kerek. Shtangen-teren`olshegish 1 yamasa maslama 3 ja`rdeminde protektor tiykarg`ı yamasa yarım protektorları ornatılg`an orınlarınan tısqarı en` ko`p jayılg`an orınları o`lshenedi. Topıraq ilgishtin` 2 biyikligi ju`giriw betinin` orayına jaqın jerinen o`lsheniwi kerek. Topıraq ilgishnin` jayılıw da`rejesi to`mendegi formula menen tabıladı: Bul jerde: S-topıraq ilgishinin` jayılıw da`rejesi, %;
Topıraq ilgishinin` jayılıw da`rejesi on` ha`m shep do`n`gelekleri shinaları ushın anıqlanıp, olardın` ayırması F anıqlanadı: Onın` jayılıw da`rejesi 80% ten, on` ha`m shep shinaları boyınsha ayırması 6% ten joqarı bolmaslıg`ı kerek. Anıqlang`an ko`rsetkishler jan`a shina ko`rsetkishlerine (1-keste) salıstırıladı ha`m juwmaq shıg`arıladı. Jumıstı orınlaw ta`rtibi: 1. Studentler toparlarg`a bo`linip, olarg`a ____________ markalı do`n`gelekli traktorda isti orınlaw tapsırıladı. 2. Laboratoriya jumısı tapsırmada ko`rsetilgan traktor aldında o`tkeriledi. Onın` to`mendegi ko`rsetkishleri: markası ________, aldıng`ı ha`m artqı do`n`gelekleri shinalarının` eni _______mm, topıraq ilgishinin` biyikligi __________ mm o`lshep alınadı. 3. Pnevmatik shinalardın` texnikalıq ko`rsetkishin anıqlaw ushın onın` protektori shan` ha`m ılaydan tazalanadı. 4. Shinanın` ju`giriwshi beti ko`zden o`tkeriledi ha`m en` ko`p jayılg`an bo`limi anıqlanıp, al o`lshewler o`tkeriletug`ın ornı por menen sızıp shıg`ıladı. 4 5. Topıraq ilgishinin` jayılıw da`rejesi 5 on` ha`m shep do`n`gelekleri shinaları ushın ayrıqsha anıqlanıp, olardın` ayırması F tabıladı. 6. Anıqlang`an ko`rsetkishleri jan`a shina ko`rsetkishlerine salıstırıladı ha`m juwmaq shıg`arıladı.
Jumıstın` maqseti, kerekli
a`sbaplar, berilgen
tapsırmalar, jumıstın` orınlanıw ta`rtibi ha`m alıng`an mag`lıwmatlarg`a tiykarlanıp shinanın` topıraq ilgishiinin` o`lshep alınatug`ın orınları 2.1-su`wrette ko`rsetilgen halda sızıladı ha`m anıqlang`an kemshilikler ha`m de olardı saplastırılg`anlıg`ı haqkında jukwmaq beriledi.
1. Shinanın` topıraq ilgishinin` wazıypası neden ibarat? 2. On` ha`m shep do`n`gelekleri shinaları topıraq ilgishlerinin` jayılıw da`rejesinin` ayırması 6 % ten asıp ketse qanday juwmaq shıg`arılıwı kerek? 3. Ne ushın shinanın` topıraq ilgishinin` jayılıw da`rejesi 80% ten joqarı bolsa onı almastırıw usınıs etiledi? 5 3-laboratoriya jumisi Jumıs ataması: Traktor shinjirlariniń tartiliwin tekseriw hám retlew Jumıstın` maqseti: Shınjırlı traktorlardın` gusenitsalarının` tartılıw da`rejesin anıqlaw ha`m retlew ta`rtibin u`yreniw. Kerekli a`sbaplar: Shınjırlı traktor, ruletka, lineyka. Traktor islep atırg`anda dvigatel` quwatının` bir bo`legi shınjırlı ju`ris bo`liminin` sharnirları ha`m jeteklewshi juldızshaları menen ilinisiw waqtında su`ykleniwi ushın sarplanadı. Bul jag`dayg`a shınjırdın` tartılıw da`rejesi wlken ta`sir ko`rsetedi. Eger shınjırdın` tartılıwı joqarı bolsa ha`rekettegi bo`limleri arasındag`ı su`ykeleniw artadı ha`m olardın` jayılıwı tezlesedi. Tartlıwı qemeyse shınjırdın` silkiniwinin` artıwı na`tiyjesinde qosımsha quwatlıq sarplanadı, ayrım jag`daylarda shınjır sekrip islewi baqlanadı. Jwris bo`liminin` jayılıwına tek shınjırdın` tartılıw da`rejesi ta`sir etip qalmastan ba`lki topıraqta u`lken ta`sir ko`rsetedi. Mısalı, qumlı topraqlarda detallardın` jayılıw da`rejesi sazlı topıraqlarg`a salıstırg`anda 2 ese joqarı boladı. Sonın` menen birge shınjırdın` detallarının` jayılıwı onın` adımının` (barmaqlar arasındag`ı aralıq) wzayıwına, bul bolsa o`z na`wbetinde jeteklewshi juldızshalarının` jayılıw da`rejesinin` artıwına alıp keledi. On` ha`m shep shınjırlarının` bir tegis emis jayılıwı traktordın` tuwrı sızıqlı ha`reketin buzadı, na`tiyjede traktorshı ko`birek sharshaydı, onın` is o`nimi to`menleydi. Shınjırlardın` jag`dayın anıqlawdan aldın olar shan` ha`m ılaydan tazalanadı ha`m tekseriw jumısları tegis (gorizontal), beti qattı maydanshada orınlanadı (3.1-su`wret).
a-DT-75M traktorı ushın; b-T-70S traktorı ushın; L-shınjır zvenolarının` uzınlıg`ı. Traktordın` astında turg`an on` ha`m shep shınjırlarınan DT-75M traktorı ushın 10 dana zveno (Z.1a-su`wret) ha`m T-70S traktorı ushın 5 dana zvenosının` (3.1.b-su`wret) uzınlıg`ı L o`lshep alınadı ha`m jan`a shınjırdın` uzınlıg`ına (DT-75M traktorı ushın L=1750-1760 mm; T-70S traktorı ushın L=920- 930 mm) salıstırıladı. Eger o`lshemleri ko`rsetilgen shegaralarda bolıp, biraq shınjırlar uzınlıg`ının` ayırması 10 mm den artıq bolsa, olardın` orınları almastıriladı. Shınjırlardın` tartılıwı to`mendegishe anıklanadı. Traktor beti tegis bolg`an qattı maydanshag`a qoyıladı ha`m shınjırlarının` barmaqları katoklar u`stine kelgen jag`dayda (3.2a-su`wret) ornatıladı.
6 1-bekkemlewshi gayka; 2-retlewshi gayka; 3-gilt. Joqarg`ı eki katoktın` u`stindegi shınjır zvenolarının` topıraq ilgishleri u`stine reyka (3.2a- su`wret) qoyıladı ha`m og`an salıstırg`anda shınjırdın` asılg`an bo`limine shekem bolg`an aralıq sızg`ısh (lineyka) ja`rdeminde anıqlanadı. Bul aralıq 40-50 mm qurawı kerek. Eger bul aralıq joqarıdag`ı ko`rsetkishten kem yamasa ko`p bolsa, shınjırdın` tartılıwı retlenedi. Bunın` ushın bekkemlewshi gayka 1 (3.2b-su`wret) bosatıladı ha`m retlewshi gayka 2 ja`rdeminde shınjırdın` tartılıwı retlenedi. Jumıstı orınlaw ta`rtibi: 1. Studentler toparlarg`a bo`linip, olarg`a _______ markadag`ı shınjırlı traktorda jumıstı orınlaw tapsırıladı. 2. Laboratoriya jumısı tapsırmasında ko`rsetilgen traktor aldında o`tkeriledi. Traktor markası__________, shınjır tu`ri_________ ha`m basqa qosımsha mag`lıwmatlar jazıp alınadı. 3. Traktordın` shınjırlı ju`ris bo`limi shan`, ılaydan tazalanadı, son` onı beti tegis, qattı maydanshag`a qoyıp, shınjırlardın` barmaqları katoklar u`stine kelgen halda ornatıladı. 4. Shınjırlarının` tartılıw jag`dayı tekseriledi ha`m retlenedi. 5. Anıqlang`an kemshilikler ha`m olardın` saplastırılg`anlıg`ı haqqında juwmaq beriledi
ta`rtibi ha`m alıng`an mag`lıwmatlarg`a tiykarlanıp shınjırdın` o`lshemleri qoyılg`an orınları 3.1 ha`m 3.2a - su`wretlerde ko`rsetilgen halda sızıladı ha`m anıqlang`an kemshilikler ha`m de olardın` saplastırılg`anlıg`ı haqqında juwmaq beriledi. Qadag`alaw sorawları: 1. Traktordın` shınjırlarının` jayılıwı qanday keri aqıbetlerge alıp keliwi mu`mkin? 2. Qanday jag`dayda on` ha`m shep shınjırlarının` orınları almasıtırıladı? 3. Shınjırdın` qaysı jag`dayında onın` tartılıwı retlenedi? 7 4-laboratoriya jumisi Jumıs ataması: Dóńgelekli traktorlar rul hám tormoz mexanizmler jag’dayin tekseriw ha’m retlew Jumıstın` maqseti: Do`n`gelekli traktorlardın` basqarıw mexnizmleri jag`dayın tekseriw ha`m sazlaw ta`rtibin u`yreniw. Kerekli a`sbaplar: Do`n`gelekli traktor, ruletka, sızg`ısh, dinomametr-mu`yesh o`lshegish. Do`n`gelekli traktorlardın` tiykarg`ı basqarıw mexanizmlerine rul` mexanizmi ha`m diskli tormozlar kiredi. Bul mexanizmlerdin` ha`reketin o`zgeriwi traktorshının` iskerligine ha`m o`mirine keri ta`sir ko`rsetedi. Do`n`gelekli traktordın` rul` mexanizminin` jag`dayı to`mendegishe tekseriledi. Gidroku`sheytkishi bar bolg`an do`n`gelekli traktorlarda onın` dvigateli ju`rgizilip, aldıng`ı do`n`gelekleri traktordın` tuwri sızıqlı ha`reketleniw jag`dayına qoyıladı. Gidroku`sheytkishi joq traktorlarda dvigateldi ju`rgiziw sha`rt emes. Dinamometr - mu`yesh o`lshegishtin` qısqıshları 3 (4.1-su`wret) ja`rdeminde rul` kolonkasına bekkemlenedi. Ko`rsetkish nayzasının` 2 ushı dinomametr shkalasındag`ı "0" sanı qarsısına tuwrı jag`dayda jaylastırıladı. 4 .1-su`wret. Rul` kolonkasının` xolostoy bwrılıwın tekseriw: 1 ha`m 5 - shkalalar; 2-nayza-ko`rsetkish; 3- qısqısh; 4-tutqa. Bunnan son` dinamometrdin` tutqası 4 ten uslap rul` kolonkası 10 N ku`sh penen da`slep bir ta`repke, keyin ekinshi ta`repke qaray burıladı. Rul` kolonkasına beriletug`ın ku`shtin` mug`darı shkala 5, xolostoy ha`reketi bolsa shkala 1 menen qadag`alanadı ha`m olardın` ko`rsetkishleri o`lshenedi. Mısalı, eger rul` kolonkası 10 N ku`sh penen on` ta`repke burılg`anda ko`rsetkish nayza 10 0 mu`yeshke burılsa, shep ta`repke burılg`anda 15 0 tı ko`rsetse, onda xolostoy burılıw 10 0 +15 0 =25
0 tı quraydı. Texnikalıq sha`rtke ko`re rul` kolonkasının` xolostoy burılıwı 15 0 tan ha`m burıw ku`shi 50N nan joqarı bolmaslıg`ı kerek. Eger rul` kolonkasının` xolostoy burılıwı texnikalıq sha`rtten kem yamasa ko`p bolsa rul` mexanizmin sazlaw kerek boladı. Rul` mexanizmin sazlaw (MTZ-80 traktorı mısalında) to`mendegishe a`melge asırıladı. Bunın` ushın korpus 10 (4.2-rasm) ha`m qaqpaq 11 den may quyıw trubkaları sheship alınadı ha`m qaqpaq 11 ashıladı.
1-sektor;2-chervyak; 3-retlew vtulkası; 4-boltlar; 5-chervyak keyini; 6-reyka; 7-qıstırg`ısh; 8-vintler; 9-kolonka; 10-korpus; 11-kaqpaq; 12-bolt; 13-burıw valı. Son` gayka 13 qatırıladı ha`m sektor 1 menen reyka 6 tisleri arasındag`ı zazor tekseriledi. Eger zazor normadan (0,1...0,3 mm) ken` bolsa, onı kishireytiw ushın vintler 8 bosatıladı ha`m qaqpaq arasına qoyılg`an qıstırg`ıshlar 7 dan (prokladka) 1-2 danası alınadı, zazor ken`ligi kem bolsa qoyıladı ha`m boltlar qayta qatırıladı. Sheship alıng`an barlıq detallar ornına ornatılıp qatırıladı. Sazlaw son`ında bolt 12 burıw valı 13 ke tiygenshe qatırıladı, bunnan son` shen`berdin` 1/8…1/10 mug`darında artına buraladı ha`m bekkemlegish gayka menen qattı etip bekkemlenedi. Diskli tormozlardın` jag`dayın tekseriw ha`m sazlaw (MTZ-80 traktorı mısalında)
8 to`mendegishe orınlanadı. Tormozlardın` ha`reket uzatıw mexanizminin` tuwrı islewin tekseriw ushın on` ha`m shep pedalları izbe-iz 120 N ku`sh penen basıladı ha`m olardın` tolıq basılıw aralıg`ı sızg`ısh (lineyka) ja`rdeminde o`lshenedi. Bunda eki pedaldın` ju`riw aralıg`ı birdey bolıp, 70...90 mm qurawı kerek.
1-bekkemlewshi gayka; 2-retlew boltı; 3-tormoz pedalı; 4- fiksator.
Eger pedallardın` ju`ris aralıg`ı bir-birine tuwrı kelmese tartqıshtın` bekkemlewshi gaykası 1 (4.3-su`wret) bosatıladı ha`m retlew boltın 2 kerekli ta`repke burap onın` uzınlıg`ın wzaytırıw yamasa qısqartırıw menen pedaldın` tolıq basılıw jolının` uzınlıg`ı retlenedi. Bunnan son` bekkemlewshi gayka ja`rdeminde tartqısh bekkem etip qatırıladı. Sazlaw jumısları tamamlang`anan keyin tormozlardın` islewi traktordı ha`reketlendirip tekseriledi. Traktor 20 km/saat tezlik penen qurg`aq, tegis asfal`t yamasa beton jolda ha`reketlengende onın` tormozlanıw jolı 6 metrden aspaslıg`ı kerek. Transport traktorları bir neshe tirkemeler (traktor poezdlare) menen isletilgende onın` qurg`aq beton jolındag`ı ha`reketleniw tezligi 20 km/saat bolg`an waqtındag`ı tormozlanıw jolının` texnikalıq sha`rtleri 4.1-kestede ko`rsetilgen. 4.1-keste Tormozlanıw jolının` traktor ha`m tirkeme massasına baylanıslıg`ı Tormozlanıw jolı, m Traktor massası, (tonna) tirkemesiz bir tirkemeli eki tirkemeli 4 tonnag`a shekem 6,0 6,5
7,5 4 tonnadan joqarı 6,5 7,5
9,0 Jumıstı orınlaw ta`rtibi: 1. Studentler toparlarg`a bo`linip, olarg`a _________ markadag`ı do`n`gelekli traktorda jumıstı orınlaw tapsırıladı. 2. Laboratoriya jumısı tapsırmasında ko`rsetilgen traktor aldında o`tkeriledi. 3. Traktor qurg`aq tegis (gorizontal) qattı maydanshag`a qoyıladı. 4. Rul` kolonkasının` xolostoy burılıw mu`yeshi anıqlanadı. 5. Anıqlangan kemshilikler saplastırıladı. 6. Traktordın` tolıq tormozlanıw jolı anıqlanadı. 7. Anıqlang`an kemshilikler ha`m olardı saplastırılg`anlıg`ı haqkında juwmaq beriledi.
Jumıstın` maqseti, kerekli a`sbaplar, berilgen tapsırmalar, jumıstı orınlaw ta`rtibi ha`m de alıng`an mag`lıwmatlarg`a tiykarlanıp rul` ha`m tormoz mexanizmlerinin` o`lshew orınları 4.1 ha`m 4.3- su`wretlerde ko`rsetilgen halda sızıladı ha`m anıqlang`an kemshilikler ha`m de olardın` saplastırılganlıg`ı haqqında juwmaq keltiriledi.
1. Rul` kolonkasının` xolostoy burılıwının` a`hmiyetin tu`sindirin`? 2. Rul` kolonkasının` xolostoy burılıwı 15 gradustan ko`p yamasa kem bolsa qanday keri aqıbetlerge alıp keliwi mu`mkin? 3. Traktordın` tormozlanıw jolı qaysı tezlikte anıqlanadı? 4. Transport quralının` ju`k tasıwında tormozlanıw jolının` uzın bolıwı nelerege baylanıslı ekenligin aytıp berin`?
9 5-laboratoriya jumisi Jumıs ataması: Traktor aldıng’ı faralariniń jaqtılandiriw bag’darin tuwrı ornatiw Jumıstın` maqseti: Traktorlardın` aldıng`ı faralarının` jaqtılıq bag`darın tekseriw ha`m tuwrı ornatıw ta`rtibin u`yreniw. Kerekli a`sbaplar: Traktor, ruletka, sızg`ısh (lineyka). Awıl xojalıg`ı o`nimlerin jetistiriwde ko`plep jumıslar, mısalı, ju`klerdi tasıw, ulıwma jumıslar (jer su`riw, tırmalaw, chizellew ha`m basqalar) eki ha`m u`sh smenada orınlanadı. Bunda traktorlar keshki waqıtta islewine tuwrı keledi. Aynıqsa, transport qurallarınan paydalanıwda olardı islep shıg`arıwshı zavod ha`m firmalardın` ko`rsetpelerine tiykarlanıp jaqtılandırıwshı faraların arnawlı ko`rsetpe tiykarında sazlanbastan paydalanıw qadag`an etiledi. Traktor faraların sazlaw isleri tegis, beti qattı ha`m arnawlı maydanshalarda (5.1-su`wret) o`tkeriledi.
a)-ekrandı belgilew; b)-ekrandag`ı jaqtılıq daqları (barlıq traktorlar ushın) ; v)-MTZ-80 ha`m MTZ-100 traktorı faralarının` ekrandag`ı daqları: g)-maydansha satqın o`lshew maslaması; 1- ekran; 2-shiyshe trubka; 3- rezinalı trubka.
Maydansha aq ekran 1 (ha`klengen diywal bolıwı mu`mkin) ha`m maydan betinin` tegisligin anıqlawshı shiyshe 2 ha`m rezina 3 ten quralg`an maslama menen u`skenelengen bolıwı kerek. Ekranda ha`r bir traktor ushın islep shıg`arıwshı zavod ha`m firmalar ko`rsetpelerinde ko`rsetilgen halda sızılg`an formalar jaylastırılg`an bolıwı kerek. Eger bunday mag`lıwmatlar bolmasa, maydansha to`mendegi ko`riniste tayarlanadı. Faraların tuwrı sazlaw ushın traktor ekran 1 den 5...12 m aralıqta (traktordın` sırtqı o`lshemlerine qarap) gorizontal jag`dayda og`an salıstırg`anda perpendikulyar ko`rinisine qoyıladı. Ekrang`a qara boyaw menen h ba`lentlikte (5.1a-su`wret) gorizontal jag`dayda A-A ha`m traktordın` ha`reketleniw bag`darına salıstırg`anda k / 2 aralıqta vertikal jag`dayda on` ta`repke W-W ha`m shep ta`repke Ch-Ch sızıqları sızıladı.
Bul jerde: H- maydansha betinen fara orayına shekem bolg`an aralıq, mm; L- faralar orayınan ekrang`a shekem bolg`an aralıq, mm; L=5...12 m k- faralar orayları arasındag`ı aralıq, mm. Maydansha betindegi gorizontal tegisligi eki shiyshe ta`rizli trubkalar 2 ha`m olardı o`z-ara biriktiriwshi rezinalı trubka 3 ten du`zilgen ha`m ishine suw toltırılg`an maslama (5.1g-su`wret) menen tekseriledi. 10 Faralar jaqtılıg`ının` bag`darı to`mendegi ta`rtipte sazlanadı. Traktordın` aldıng`ı do`n`gelekleri u- u sızıg`ının` u`stne, onın` ko`sher sızıg`ı bolsa ekrang`a perpendikulyar jag`dayg`a qoyıladı. Traktordın` uzaqtı ha`m jaqındı ko`rsetiwshi faraları jag`ıladı. Uzaqtı ko`rsetiwshi faranın` shep ta`repi jaqtılıq o`tpeytug`ın material menen jabıladı. On` farası sonday etip sazlanadı (5.1b-su`wret) bunda ekrandag`ı jaqtılıq dag`ının` orayı U-U sızıg`ının` A-A sızıg`ı menen kesilisken ornına tuwrı tu`siwi kerek. Usı ta`rtipte on` fara jabılıp, shep farası sazlanadı ha`m faralar sazlang`an halında qatırıladı. MTZ-80 ha`m MTZ-100 traktorları faraların sazlaw ta`rtibi basqa traktorlardan basqasha bolıp, bunda islep shıg`arawshı zavodtın` ko`rsetpesine tiykarlanıp uzaqtı ko`rsetiwshi faraların emes al jaqındı ko`rsetiwshi faraları 5.1v-su`wrette ko`rsetilgendey etip sazlanadı. Jumıstı orınlaw ta`rtibi: 1. Studentler toparlarg`a bo`linip, olarg`a _________ markadag`ı traktorda jumıstı orınlaw tapsırıladı. 2. Laboratoriya jumısı tapsırmada ko`rsetilgen traktordın` aldında o`tkeriledi. Onın` to`mendegi ko`rsetkishleri: traktordın` markası _________, faraları orayları arasındag`ı aralıq ______mm, ornatıw ba`lentligi ________ mm o`lshep alınadı. 3. Traktordın` jarıtıw a`sbapları shan` ha`m pataslıqtan tozalanadi ha`m de arnawlı maydanshag`a keltiriledi. 4. Ekran traktor markası, jarıtıwshı faralarının` jaylasıw o`lshemlerine tuwrı halda tayarlanadı. 5. Jarıtıwshı faralarının` islewi ha`m jag`dayı tekserilip ko`riledi. 6. Tuwrı emes islep atırg`an faralar belgilengen ta`rtipte sazlanadı. 7. Anıqlang`an kemshilikler ha`m olardın` saplastırılg`anlıg`ı boyınsha juwmaq shıg`arıladı. Jumıs boyınsha esabatta: jumıstın` maqseti, kerekli a`sbaplar, berilgen tapsırmalar, jumıstı orınlaw ta`rtibi ha`m de alıng`an mag`lıwmatlarg`a tiykarlanıp faraların sazlaw maydanshasının` o`lshemleri qoyılg`an halda traktordın` markasına qarap 5.1a ha`m 5.1v-su`wretler ko`rinisinde sızıladı ha`m anıqlang`an kemshilikler, olardın` saplastırılg`anlıg`ı haqkında juwmaqlar beriledi. Qadag`alaw sorawları: 1. Ne ushın A-A sızıg`ı traktor farasının` orayına shekem bolg`an aralıqtan kishi etip alınadı? 2. Traktordın` sınaw maydanshasına tegis ornatılg`anlıg`ın anıqlawshı maslamanı isletiw ta`rtibin tu`sindirin`?
11 6-laboratoriya jumisi Jumis atamasi: Mineral tógin shashiwshi mug’darlag’ishiniń tógin shashiw normasin retlew Jumıstın` maqseti: Mineral to`gin beriw mug`darlag`ıshın sazlaw ha`m jumıstı bahalaw ta`rtibin wyreniw.
Kerekli a`sbaplar: Traktorg`a agregatlangan NRU-0,5 disk ta`rizli to`gin bergish; 20...30 kg danadar mineral to`ginler; ruletka; to`gin salıw ushın ıdıs; ta`rezi; sekundomer. Mineral to`gindi beriwde tiykarınan NRU-0,5 markalı disk ta`rizli shashqıshlardan paydalanıladı. Bul mashina to`gin shashıwshı disk 1 (6.1-su`wret), rıchag 2, bunker 3, koromislo 4, krivoship-shatun mexanizmi 5 ha`m reduktor 6 dan quralg`an.
1-shashıwshı disk; 2-rıchag; 3-bunker; 4-koromislo; 5-krivoship shatun mexanizmi; 6-reduktor; 7- shashıw plankası To`gin shashıwshı disk traktordın` quwat alıw valı ja`rdeminde aylanba ha`reketke keltiriledi. Shashılatug`ın to`gin mug`darı rıchag (2) arqalı shashıw zazorı ha`m de shashıw plankası (7) amplitudasın o`zgertiriw jolı menen sazlanadı. Diskke twsken to`gin onın` gwreksheleri ha`m oraydan qashıwshı kwsh ta`sirinde 10-12 m ken`likte jer betine shashıladı. Atızg`a shıg`arıwdan aldın to`gin shashqısh birlemshi sazlanıp, keyin atızda sınalg`anınan keyin, anıqlıq kiritiledi. Shashıwshı diskti gorizontal halatına keltirip qoyıwg`a itibar beriw kerek. Bul jag`day traktordın` ornatıw qwrılması ja`rdeminde orınlanadı. Disk jer betine salıstırg`anda 70-75 sm biyiklikte ornatılsa, jaqsı na`tiyjelerge erisiledi. Tapsırmada berilgen bir gektarg`a sebiw rejelestirilgen Q
mug`dardag`ı to`gindi ta`miyinlew ushın to`gin shashqıshtın` diskine bunkerden bir minutta tu`siwi lazım bolg`an to`gin mug`darı anıqlanadı. bul jerde: Q a -tapsırmada berilgen to`gin sebiw norması, kg/ga; V a -mashinın` qamraw ken`ligi, m; V a - mashinanın` ha`reketleniw tezligi, km/saat (keste). Bunnan keyin sınaw o`tkerilip, to`gin shashqıshtın` bul sazlanıwında bir minutta bunkerden to`giletug`ın to`gin mug`darı q ha`m q
menen salıstırıladı. q nı anıqlaw ushın to`gin shashıwshı diskler yamasa olardı ha`reketke keltiretug`ın shınshır sheship qoyıladı. Traktordın` quwat alıw valı (QAV) normal tezlikte bir minut dawamında ayladırılıp, toqtatıladı. Diskler astına qoyılg`an ıdısqa twsken to`gin mug`darı q ta`rezide tartılıp anıqlanadı. Eger q menen q T arasındag`ı ayrıma ±10% ten artıq bolsa, sazlaw qaytalanadı. Jumıstı orınlaw ta`rtibi: 1. Studentler toparlarg`a bo`linip, olarg`a berilgen to`gin sebiw norması Q M ________nın` twrli mug`darları ushın arnawlı variantlar boyınsha mug`darlag`ıshlardın` bir minuttag`ı is o`nimdarlıg`ı q nı anıqlaw ha`m sazlaw islerin orınlaw tapsırıladı. 2. Laboratoriya jumısı awıl xojalıg`ı jumısların orınlaw ushın tayarlang`an NRU-0,5 penen qurallang`an agregat aldında o`tkeriledi. Onın` to`mendegi ko`rsetkishleri: agregat quramı________, qamıraw ken`ligi ______ m, traktordın` texnologiyalıq tezliklerine tuwrı keletug`ın tezligi ______ km/saat jazıp alınadı. 3. Tapsırmag`a tiykarlanıp to`gin shashqıshtın` diskine bunkerden bir minutta twsiwi kerek bolg`an
12 to`gin mug`darı q tabıladı. 4. To`gin shashqıshtın` diskine bunkerden bir minutta twsken to`gin mug`darı q anıqlanadı ha`m talap etiletug`ın norma q T menen salıstırıladı. Alıng`an na`tiyjelerge ko`re juwmaq beriledi. Jumıs boyınsha esabatta: jumıstın` maqseti, kerekli a`sbaplar, berilgen tapsırmalar, jumıstı orınlaw ta`rtibi boyınsh anıqlang`an mag`lıwmatlar tiykarında 6.1-su`wrette ko`rsetilgen ko`riniste to`gin mug`darlag`ıshtın` ko`rinisi sızıladı ha`m de orınlang`an esabatlar ha`m alıng`an mag`lıwmatlarg`a tiykarlanıp juwmaq beriledi. Qadag`alaw sorawları: 1. Qanday maqsette to`gin shashqıshtın` isshi qamraw ken`ligin biliw kerek? 2. Bir gektar maydang`a sebiletug`ın to`gin mug`darı mashinanın` qanday ko`rsetkishlerine baylanıslı? 3. Bunker twbindegi to`giw tesigine to`gin wzliksiz twsip turıwı qalay ta`miyinlenedi? 4. To`gin shashqıshtın` isshi qamraw ken`ligi qanday faktorlarg`a baylanıslı boladı? 13 7-laboratoriya jumisi Jumıs ataması: Shigit seyalkası mug`darlag`ıshın egiw norması ha`m uyaları sanına sazlaw Jumıstın` maqseti: Shigit seyalkası tuqım mug`darlag`ıshın uyalar aralıg`ına sazlaw ha`m jumıstı bahalaw ta`rtibin u`yreniw. Kerekli a`sbaplar: SChX-4 seyalkası yamasa laboratoriya jumısına maslang`an seyalka maslaması, tuqımlıq shigit, paket (qaltasha), ta`rezi. Bizge belgili, bir gektar maydang`a egilgen shigit sanı, keyinshelik alınatug`ın g`awasha topları sanı, topları aralıg`ı tuwrı belgilense o`simlikler tez pa`t penen o`siwi, olardın` o`nimi joqarı ha`m sıpatlı bolıwın ilimpazlar ha`m qa`nigeler ta`repinen anıqlang`an. Sonın` menen birge egilgen shigittin` tiykarg`ı bo`leginen o`nip shıqqan g`awasha na`llerin jan`alawda, kul`tivatsiyalawda, haw-rayının`, zıyankesleri ha`m keselliklernin` keri ta`siri, swrim o`tkeriwde, qarıq ashıwda o`simliklerdin` zıyanlanıwı esabına birinshi o`nim terilgenge shekem bolg`an da`wir ishinde gektarına 10 - 15 mın` ha`m onnan da ko`birek g`awasha tu`bi nabıt boladı. Eger topıraqqa agrotexnikalıq talaplarg`a sa`ykes da`rejede islew berilmese, shigit topıraq jag`dayına tuwrı keletug`ın kerekli teren`likte ko`milmese, suwg`arıw sıpatsız orınlansa, gektarına 20-25 mın` tu`p g`awasha na`li ta`biyiy ra`wishte kemeyip ketedi. Sol sebepli, shigittin` rawajlanaıw da`rejesi ha`m de joqarıdag`ı jag`daylardı itibarg`a alıp, a`melde belgilengen na`l sanına salıstırg`anda 30% shekem artıq shigitti topıraqqa egetug`ın etip seyalkanı sazlaw kerek. SChX-4 markalı seyalka twksizlendirilgen shigitti to`rt qatarlı uyalap egiwge arnalg`an bolıp, onın` islew protsessi to`mendegishe a`melge asırıladı. Agregatlanıp atırg`an seyalka (9.1-su`wret) do`n`gelegi aylanıp, tisler sanı Z
bolg`an juldızsha 2 ha`m shınjır 3 arqalı Z
juldızshalar bloki 4 kiydirilgen jetekleniwshi val 5 ti aylandıradı. Val 5 tin` aylanba ha`reketi Z
ha`m Z 7 konus ta`rizli shesternyalar arqalı teleskopik val 7 ja`rdeminde mug`darlawshı apparatına uzatıladı. Val 7 ge tıg`ız ornatılg`an Z 8 shesternyası ha`m bloklar Z 9 - Z 10 arkalı Z n ha`m og`an bekkemlengen tuqım ajıratıwshı uyashalı disk 9 aylandıradı. Aylanıp atırg`an disk uyashalarına tu`sken shigit tuqım qutısı 8 twbindegi oyıq arqalı bo`listiriwshi disk 11 wstine taslanadı. Val 7 menen birgelikte aylanıp atırg`an bo`listiriwshi disk gu`reksheleri shigitlerdi toplap sochnik 12 nin` ishine tu`siredi. Seyalkanın` eki do`n`gelektin` ha`r biri jer menen ilinisiwi esabına aylanba ha`reket etip, ha`r biri ekewden egiw apparatın iske tu`siredi. Bir gektar maydang`a belgilengen mug`dardag`ı shigit egiw ushın uyalar sanı ha`r qıylı bolg`an ajıratıwshı disk ornatıw yamasa onın` aylanıw tezligin o`zgertiw kerek boladı. Ajıratıwshı disk (onın` menen birge bo`listiriwshi disk) tezligin o`zgertiriw ushın ha`reket berilisindegi shınjır 3 ti Z
lerdin` birge jalg`aw kerek. Biraq, disk tezligi ilajı bolsa, kemrek bolg`anı maqul, bolmasa, uyalarg`a shigit tu`sip u`lgermesligi mwmkin. Uyalar arası ha`m olarda ko`milgen shigittin` mug`darı gu`reksheler sanı ha`r qıylı bolg`an bo`listiriwshi disk ornatıw menen o`zgertiriledi. Mısalı ushın, ajıratıwshı diskte 12 uyasha bolsa, ol tolıq bir aylang`anında 12 dana shigit ajıratıp aladı. Sol waqıtta eki gu`reksheli bo`listiriwshi disk isletilse, ha`r bir uyaga 6 dana shigit, wsh gu`rekshe bolsa 4 dana, to`rt gu`rekshe bolsa 3 dana, 6 gu`rekshe bolsa 2 dana shigit taslanadı.
1-do`n`gelek; 2- Z 1 =45 juldızshası; 3-shınjırlı berilis; 4-almastırılatug`ın juldızshalar (Z 2 =12; Z
3 =16; Z
4 =18;
14 Z 5 =25) bloki; 5 - val; 6-konus ta`rizli shesternyalar (Z 6 =22; Z 7 =22); 7-teleskopik val; 8-tuqım qutısı; 9-uyashalı ajıratıwshı disk; 10 - shesternyalar blogi (Z 8 =12; Z 9 =24; Z
10 =12; Z
11 =24); 11-bo`listiriwshi disk; 12-sochnik; 13-sochnik sırg`anag`ıshı. To`mendegi 9.1-kestede 90 sm qatar aralıg`ına shigit egetug`ın seyalka menen bir uyag`a belgili mug`darg`a shekem shigitti egib, ha`r qıylı uyalar aralıg`ın payda etiw ushın shınjırlardı Z 2 ...Z 5 bloktag`ı juldızshag`a jalg`aw boyınsha usınıları keltirilgen.
30 3 4 Z 1 =45 Z 5 =25 30 4 3 Z 1 =45 Z 4 =18 20 3 4 Z 1 =45 Z 3 =16 20 4 3 Z 1 =45 Z 2 =12 15 3 4 Z 1 =45 Z 2 =12 Labоratoriya jumısında bir gektar jerge belgilengen N dana shigit tuqımın egiwdi ta`miyinlew ushın ha`reket berilsindegi Z 2 ,Z 3 ,Z 4 ,Z 5 juldızshalarının` qaysı birine shınjır jalg`aw kerkligin anıqlanadı. Eger qatarlar aralıg`ı V belgili bolsa (0,9 m), qatardın` bir metr uzınlıg`ına M dana shigit egiliwin ta`miyinlew kerek, yag`nıy: bul jerde: N - bir gektarg`a belgilengen tuqım norması, dona
Do`n`gelek bir aylang`anında to`mendegi dana shigit egiliwi kerek: bul jerde R - do`n`gelek radiusi, m.
Eger shigitti ajıratıp beretug`ın mug`darlawshı disktegi uyashalar sanı K bolsa, Q dana shigit ajıratıp u`lgeriwi ushın (do`n`gelek bir aylang`anında) mug`darlawshı disk a=2πQ/K mu`yeshine burılıp u`lgeriwi kerek. Mug`darlawshı disk ha`reketti bo`listiriwshi disktin` teleskopik valındag`ı berilis sanı i m =4 bolg`an shesternyalardan alıwın eske tu`sirip, apparatlarg`a do`n`gelekten ha`reket uzatatug`ın Z 2 , Z 3 , Z
4 , Z 5 juldızshalar kiydirilgen val β=i m α mu`yeshine burılıwı kerek. Bunın` ushın do`n`gelekten valg`a uzatıw sanı i H =β/2π ta`miyinleytug`ın juldızshanı ornatıw kerek boladı. Seyalka mug`darlag`ıshı ha`reket berilisin sozlawda juldızshalardın` berilisler sanı to`mendegilerden ibarat bolıp, bunın` ushın berilis shınjırı Z 2 =12 juldızshasına kiydirilse, a`melde, i a2 =3,75; Z
3 =16 g`a ornatılsa i a3 =2,31; Z
4 =18 ge qoyılsa i a4 =2,50 ha`m Z 5 =25 bolsa i a5 =1,8 berilis sanı ta`miyinlenedi. Esaplap tabılg`an i
g`a en` jaqın bolg`an i a nı beretug`ın juldızshag`a shınjır kiydiriledi ha`m usınıstın` tuwrılıg`ı tekseriledi.
1. Studentler toparlarg`a bo`linip, olarg`a bir gektar jerge egiletug`ın shigit sanı N_______ dana ushın kerekli i
berilis sanın anıqlaw ha`m berilis shınjırının` Z 2 ...Z 5 blokına tuwrı jalg`aw boyınsha usınıs beriw tapsırması beriledi. 2.
Laboratoriya jumısı
awıl xojalıg`ı jumısların orınlaw
ushın tayarlang`an SChX-4 seyalkası yamasa laboratoriya jumısına maslang`an seyalka maslaması aldında o`tkeriledi. Onın` to`mendegi ko`rsetkishleri: seyalka markası _______, qamıraw ken`ligi______m, qatarları arası_____m jazıp alınadı. 3. Seyalkanın`g texnologiyalıq protsessi sxeması (9.1-su`wret) sızıladı. 4. Do`n`gelek bir aylang`andag`ı tuqım sanı Q tabıladı. 5. Mug`darlawshı disktin` burılıw mu`yeshi α anıqlanadı. 6. Juldızshalar kiydirilgen valdın` burılıw mu`yeshi β tabıladı. 15 7. Do`n`gelekten valg`a uzatıw sanı i H nı ta`miyinleytug`ın juldızsha tan`lanadı. 8. Esaplap tabılg`an i
g`a en` jaqın bolg`an i a nı beretug`ın juldızshag`a shınjır kiydiriledi ha`m usınıstın` tuwrılıg`ı tekseriledi.
orınlaw ta`rtibi boyınsha anıqlang`an mag`lıwmatlarg`a tiykarlanıp 9.1-su`wrette ko`rsetilgen ko`riniste tuqım mug`darlag`ıshtın` ko`ringisi sızıladı ha`m de orınlang`an esapplar ha`m alıng`an na`tiyjeler boyınsha juwmaq beriledi. Qadag`alaw sorawları: 1. Bir uyag`a egiletug`ın shigit sanı qalay o`zgertiriledi? 2. Shigit egilgen uyalar aralıg`ı qalay o`zgertiriledi? 3. Bir gektar maydang`a egiletug`ın shigit sanı qalay belgilenedi? 4. Qanday jag`dayda seyalka do`n`geleginin` tayg`anaw da`rejesi artıp ketedi?
16 8-labоratoriya jumisi Jumıs ataması: Da`n seyalkası mug`darlag`ıshın da`n egiw normasına retlew Jumıstın` maqseti: Da`n seyalkası tuqım mug`darlag`ıshın da`n egiw normasına salıstırg`anda sazlaw ha`m jumıstı bahalaw ta`rtibin u`yreniw. Kerekli a`sbap-u`skeneler: DEM-3,6 da`n seyalkası yamasa laboratoriya jumısına maslang`an da`n seyalkası, tuqımlıq biyday, paket (qaltasha), ta`rezi. Masaqlı o`simlikler tuqımların egiwde SZ-3,6, SZT-3,6, DEM-3,6 markalı da`n seyalkalarınan paydalanıladı. Bul seyalkalardın` texnologiyalıq islew protsessleri 10.1-su`wrette ko`rsetilgen. Bunker 1 ge salıng`an tuqım onın` tu`bindegi zazor 2 arqalı shıg`ıp atırg`anda, aylanıp atırg`an katushka 3 ta`sirinde tuqım o`tkizgish 5 tin` ishine tu`sedi. Tuqım o`tkizgish bolsa soshnikke 6 g`a uzatadı. Soshnik 6 tuqımdı topıraqqa belgili teren`likke taslaydı ha`m onı qısman ko`mip ketedi. Tuqımdı tolıq ko`miw ushın tu`rli ko`rinistegi ko`mgish 7 ler xızmet etedi. Da`n seyalkalarına tiykarınan katushka ta`rizli mug`darlag`ıshlar ornatıladı. 10.1-su`wret. Da`n seyalkasının` texnologiyalıq islew protsessi: a- islew protsessi; b-katushka ta`rizli mug`darlag`ıshtın` du`zilisi: 1-bunker; 2-zazor; 3-katushka; 4-tu`bi; 5-tuqım o`tkizgish; 6-soshnik; 7-ko`mgish; 8-qaqpaq; 9-toplag`ısh; Bunker tu`bindegi tuqım shıg`atug`ın zazordın` u`lkenligin o`zgertiriw tuqımlıq da`n sırtının` tegisligi, forması, to`giliwshen`ligi ha`m iriligine maslanıp, tu`p 4 ti jıljıtıp qoyıw esabınan sazlanadı. Bunda to`giliwshen`ligi joqarı bolg`an tuqım bunkerden ta`rtipsiz to`gilip shıqpaslıg`ı yamasa sıpatsız bolg`an tuqım zazorg`a tıg`ılıp qalmaslıg`ı talap qılınadı. Katushkalardın` birdey mug`darda tuqım o`tkeriw da`rejesin anıqlaw to`mendegishe a`melge asırıladı: 1. Bir neshe katushkalar (K dana) belgilengen jag`dayg`a keltiriledi, yag`nıy, olardın` sırtı birdey ken`lik l u da ashıladı. 2/ Bunkerge tuqım salınıp, katushkanın` tuqım o`tetug`ın zazorları tuqım menen tolıq tolıwı ushın katushkalar 4...5 ma`rte aylandırıladı. 3. Tuqım o`tkizgishlerge qaltashalar kiydirilip, katushkalar 10 ma`retebe aylandırıladı. 4. Ha`r bir qaltashag`a tu`sken tuqımlar massası ta`rezide bo`lek o`lshenip, olardın` m 1 , m 2 , m 3 ... ler mug`darı jazıp alınadı. Bunnan son` qaltashalardag`ı da`nler qosılıp, ulıwma salmag`ı G tabıladı. 5. Tuqımdlardın` ulıwma salmag`ı qaltashalar sanı K g`a bo`linip, olardın` ortasha mug`darı m
anıqlanadı. 6. Ha`r bir katushkadan tu`sip atırg`an tuqım mug`darının` ortasha mug`darına salıstırg`andag`ı ayırması (F) tabıladı: Eger F>3% bolsa, mug`darlag`ıshlar qaytadan sazlanıp, F<3% shekem kemeyiwine erisiledi. 7. Seyalka do`n`geleginin` 10 ma`rtebe aylang`andag`ı egilgen maydan beti tabıladı: Bul jerde: D - seyalka do`n`geleginin` diametri, m. V – seyalkanın` qamıraw ken`ligi, m. 17 8. Seyalka do`n`geleginin` 10 ma`rtebe aylang`andag`ı egilgen tuqım mug`darı tabıladı: Bul jerde: N- seyalkadag`ı katushkalı mug`darlag`ıshlar sanı, dana. 9. Seyalka menen bir gektarg`a egiletug`ın tuqım mug`darı tabıladı: Anıqlang`an bir gektarg`a egiletug`ın tuqım mug`darı Q
talap etilgen norma Q t menen
salıstırıladı ha`m juwmaq shıg`arıladı. Jumıstı orınlaw ta`rtibi: 1. Studentler toparlarg`a bo`linip, olarg`a da`n egiw norması Q M ______nın` tu`rli mug`darları ushın tiyisli variantlar boyınsha Q
nı anıqlaw ha`m sazlawdı orınlaw tapsırıladı. 2. Laboratoriya jumısı awıl xojalıg`ı jumısların orınlaw ushın tayarlang`an DEM-3,6 markalı da`n seyalkası aldında o`tkeriledi. Onın` to`mendegi ko`rsetkishleri: agregat quramı _____, qamıraw ken`ligi ______m, traktordın` texnologiyalıq tezliklerine tuwrı keletug`ın tezligi ________ km/saat jazıp alınadı.
3. Seyalkanın` texnologiyalıq protsessi sxeması (10.1-rasm) sızıladı. 4. Laboratoriya jumısına maslang`an seyalka bunkerine tuqım salınadı. 5. Bunkerdin` tuqım salıng`an bo`limndegi katushkalardı aylandırıp, ha`r bir katushka bir ma`rte aylang`anında ajratılg`an tuqım mug`darları (m 1 , m
2 , ...) anıqlanadı. 6. m 1
2 , m
3 ... ler arasındag`ı ayırması F anıqlanadı. Eger F>3% bolıp shıqsa, tiyisli sazlanıwlardı orınlap, F<3% bolıwı ta`miyinlenedi. 7. Seyalka menen bir gektarg`a egiletug`ın tuqım mug`darı tabıladı. Anıqlang`an tuqım mug`darı talap etilgen norma menen salıstırıladı ha`m juwmaq shıg`arıladı.
orınlaw ta`rtibi boyınsha anıqlang`an mag`lıwmatlarg`a tiykarlanıp 10.1-su`wrette ko`rsetilgen tuqım mug`darlag`ısh sxeması sızıladı ha`m de orınlang`an esaplawlar ha`m alıng`an na`tiyjelerge tiykarlanıp juwmaq beriledi. Qadag`alaw sorawları: 1. Tuqımnın` to`giliwshen`ligin qanday maqsette itibarg`a alıw kerek? 2. Katushka ta`rizli mug`darlag`ısh qanday jag`dayda tuqımdı jaraqatlawı mu`mkin? 3. Qanday maqsette seyalkadag`ı ha`mme mug`darlag`ıshlar deyerli birdey tuqım ajıratıwına erisiwge boladı?
18 9-labоratoriya jumisi Jumıs ataması: Mashina detallarin teńsalmaqlılıqqa qoyiw Jumıstın` maqseti: 10-labоratoriya jumisi Jumıs ataması: Dvigatel klapan prujinalarindag’ı kemshiliklerdi anıqlaw hám tiklew usılların u’yreniw Jumıstın` maqseti: 19 11-labоratoriya jumisi Jumıs ataması: Gidrosistema agregati detallariniń kemshiliklerin anıqlaw hám sınaw protsesslerin u’yrenıw Jumıstın` maqseti: 1. DR-70 (KI-1097B) u`skenesinin` wazıypası ha`m du`zilisi; 2. Gidrosistemanın` germetikalıq jag`dayın tekseriwdi o`tkeriw; 3. Nasostı tekseriwdi o`tkeriw; 4. May bo`listiriwshini tekseriwdi o`tkeriw;
1. Traktorlar: DT-75, T-28X4M; 2. Drossel`-rasxodomer u`skenesi DR-70; 3. Shoferlıq instrumentler; 4. Toxometr; 3. Jumıstın` orınlanıw ta`rtibi DR-70 u`skenesinin` wazıypası ha`m du`zilisi DR-70 drossel`-rasxodomer u`skenesi traktor gidrosistemasındag`ı suyıqlıqlardın` (maydın`) sarplanıwın ha`m ondag`ı basımdı tekseriwge arnalg`an. U`skenelerdin` ja`rdeminde, nasoslardın` o`nimdarlıg`ın anıqlaydı, gidrosistema agregatlarındag`ı jumısshı suyıqlıqlardın` sırtqa tamıwın ha`m bo`listirgish klapanlarının` islewin tekseriw ha`m onı regulirovkalaw jumısları alıp barıladı.
-nasostın` 100 kg/sm 2 (l/min) basımda islegen waqıtta o`lshengen o`nimdarlıg`ı 70 - limba shkalasının` bo`liniwinin` ko`rsetkishi, (l/min) ……………..………… 5 -o`nimdarlıqtı, maydın` 50 ± 5 0 C temperaturadag`ı o`lshegendegi maksimal qa`telikler(pogreshnost)…………………………………………………................. ±2,5 %
-u`skenenin` to`giwge arnalg`an magistralındag`ı ruxsat etilgen basımının` shaması, (kg
2 /sm) …………………………………………………………………….. 5 -u`skene
ja`rdemindeo`lshewgemu`mkin bolg`an
maksimalbasım, (kg/sm
2 )………….
165 -futlyarsız, u`skenenin` gabarit o`lshemleri, (mm): uzınlıg`ı,eni,biyikligi 175x120x10
DR-70 drossel`-rasxodomer (1-su`wret) u`skenesi to`mendegi bo`limlerden korpus 1, sarplanıwdı ko`rsetiwshi limbalı ha`m shkalalı drossel` rukoyatka 6, demfer du`zilisi 10, 11, 12 ha`m monometrden 9 turadı. Korpustın` ishine uzınlıg`ı 10 mm, eni 1,8 mm bolg`an ha`m aqırı 4 mm diametrli tesik penen tamamlanatug`ın drossellewshi san`lag`ı bar gil`za ornalastırılg`an. Torets plunjeri 3,14 mm shagqa iye spiral` ta`rizinde islengen. Rukoyatkanı burag`anımızda, plunjer spiralı aldın gil`zadag`ı 4 mm diametrdegi tesikti bekitedi, al keyin gil`zadag`ı san`laqtı bir tegis jawıp baradı. Gil`zanın` kese kesimindegi san`laq maydanının` kishireyiwi menen monometrde o`lshenetug`ın u`skenenin` qısıp aparatug`ın kanalında maydın` basımı payda boladı. Sterjen 5 ja`rdeminde drossel` rukoyatkası 6, plunjer 3 ha`m limba 7 menen jalg`ang`an. Limbada 7, u`skene gil`zasının` kese kesimindegi san`laq arqalı o`tetug`ın maydın` mug`darın ko`rsetetug`ın shkala berilgen. Maydın` sarplanıw mug`darın o`lshew ushın rukoyatkanı mına jag`dayg`a qoyadı, yag`nıy monometr boyınsha basım 100 kg/sm bolıwı tiyis. Sol jag`dayda limbadag`ı strel`ka - ko`rsetkishtin` qarsısında u`skene arqalı ag`ıp o`tetug`ın maydın` mug`darına sa`ykes keletug`ın belgi turadı. Rukoyatkanı 6 aqırına shekem buraw arqalı drosseldin` o`tkeriw tesigin ashadı yamasa bekitedi. U`skenede maydın` sırtqa tamıwın saplastırıw ushın kerekli orıng`a alyumin prokladka yamasa nıg`ızlawshı kol`tso qoyıladı. O`lshew waqtında basımnın` birden o`zgeriwinen kelip shıqqan gidravlikalıq soqqıdan, monometrdin` buzılıwın saqlaw ushın demfer 11 xızmet etedi. U`skeneni jayg`astıratug`ın futlyar bar ha`m ol joqarı basımda isleytug`ın 2 shlanga, rtutlı
20 termometr ha`m ha`r qıylı o`lshemdegi shtutserler menen komplektlenedi. 3.15-su`wret. KI-1097 u`skenesi; Drossel`-rasxodomer DR-70. 1-korpus; 2-drossel`; 3-plunjer; 4-bekitiwshi vint; 5-sterjen; 6-drossel` rukoyatkası; 7-limba; 8-tayanısh gaykası; 9-monometr; 10-arnawlı gayka; 11-dempfer shaybası; 12-sheklewshi; 13-ko`rsetkish-strel`ka.
Birinshiden nasostın` o`nimdarlıg`ın tekseriw sha`rt ha`m bo`listiriwshide may ag`ıp turg`an orınnın` bar-joqlıg`ın anıqlaw kerek. Texnikalıq jaqtan islemeytug`ın nasostın` bo`listirgishinin` jumısın tekserip ko`riwge bolmaydı. Nasoslardın` texnikalıq jag`dayın tekseriw. Traktordag`ı nasostın` texnikalıq jag`dayın tekseriw ushın u`skeneni, nasostın` jumıs islew waqtında barlıq mayı, u`skene arqalı o`tip ha`m traktor gidrosistemasının` bagine quyılatug`ın etip, maydı qısıp aparatug`ın magistralg`a jalg`aw kerek (3.16-su`wret). U`skeneni, nasostın` qısıp aparatug`ın magistralına jalg`aw, u`skenege qosıp berilgen o`zgermeli shtutser ha`m shlangalar ja`rdeminde a`melge asırıladı. DT-75 traktorındag`ı gidrosistema nasosın tekseriwde qısıp aparatug`ın truboprovodtı, nasostan ha`m bo`listirgishten ajıratıp, onın` ornına nasostın` mu`yeshli muftasına serippeli gaykalı shtutserdi qatırıw kerek. 3.16-su`wret. KI-1097-I drossel`-rasxodomerin traktor gidrosistemasına jalg`aw sxeması a) nasostı tekseriw; b) bo`listiriwshini tekseriw; 1- KI-1097-I u`skenesi; 2-kirgiziwshi qısıp aparatug`ın shlanga; 3-shıg`arıwshı shlanga; 4-gidrosistema bagi; 5-bo`listiriwshi; 6-gidrosistema nasosı. T-28X4M traktorındag`ı nasosqa u`skeneni qatırıw ushın, bo`listirgishtin` bol`tın bosatıp ha`m onın` ornına NTZ leymalı o`zgermeli shtutserdi qatırıw kerek. U`skenenin` may to`giwshi
21 shtutserine shlanganı qatırg`anda onın` ekinshi jag`ın gidrosistema baginin` gorlovinasına (may quyatug`ın ornına) tu`sirip qoyıw kerek ha`m bul bakke tu`sirilgen shlanganın` ushı baktegi maydın` ishinde (ultanında) bolıwı tiyis. Dvigatel`di iske tu`sirmesten aldın u`skene magistrallarının` ashıq ekenligine iseniw kerek. Traktor dvigatelin, nasostın` maksimal may jetkerip beriw jag`dayında iske qosadı. Drossel` rukoyatkasın tawlaw arqalı nasostın` qısıp beriwshi magistralındag`ı basımdı 100 kg/sm jetkeredi, usının` menen korpusqa bekitilgen ko`rsetiwshi- strelkanın` drossel` shkalasındag`ı belgige sa`ykes kelgen jeri, tekserilip atırg`an nasostın` o`nimdarlıg`ın ko`rsetedi. Nasostın` o`nimdarlıg`ı, dvigatel`din` aylanısına ha`m maydın` temperaturasına baylanıslı, sonın` ushın onı dvigateldn`n` nominal aylanısında ha`m baktegi maydın` temperaturası 50 ± 5
0 C shamasında tekseriw sha`rt. Dvigatel`din` aylanısın VOM (quwat alıw valı) g`a taxometr jalg`aw arqalı baqlap barıladı. Eger T-28X4M traktorı nasosının` o`nimdarlıg`ın teksergen waqıtta onın` shaması 25 l/min tan to`men bolsa, onda ol nasostı traktordan alıp taslaw kerek.
Bo`listirgishtin` texnikalıq jag`dayın tekseriw ushın u`skeneni may qısıp shıg`arıwshı tsilindrdin` birewinin` may trubasına jalg`aw kerek (2-su`wret, b). Eger may qısıp shıg`arıwshı tsilindrdin` may trubasına irkiwshi qurılma qoyılg`an bolsa, onı alıw kerek. U`skenenin` kirgiziwshi shtutseri, bo`listirgishtin` joqarg`ı qaqpag`ına jaqın jaylasqan ha`m shtutserler menen baylanısqan, bo`listirgishtin` joqarg`ı do`n`gelek betindegi may o`tkizgishine tikkeley jalg`anıwı kerek. Bo`listirgishtin` korpusındag`ı shtutser ornının` tesiginde quyılma ta`rizinde «P» degen belgi bar. U`skenenin` to`giwshi shtutserin joqarı basımda isleytug`ın qısqa shlanga ha`m o`zgermeli shtutser ja`rdeminde, sol zolotniktin` ekinshi may o`tkizgishine jalg`aw kerek. U`skeneni jumısqa qosqannan keyin janılg`ı nasosının` basqarıw rıchagin maksimal jetkerip beriwge shekem ko`teriw, drossel` rukoyatkasın- «otkrıto» jag`dayına ha`m zolotniktin` rukoyatkasın- «pod`em» jag`dayına qosıw kerek. Drossel rukoyatkasın tawlaw arqalı u`skenedegi basımdı monometrdegi ko`rsetkish boyınsha 10 kg/sm etip belgileydi, sonın` menen u`skeneden ag`ıp o`tetug`ın maydın` sarplanıw-ın shkaladan tekseredi. O`tkiziwshi ha`m predoxranitel` klapanlardın` texnikalıq jaqtan saz jag`dayında barlıq may, nasostan tsilindrge tu`siwi kerek, yag`nıy u`skene arqalı o`tiwi kerek. Egerde maydın` sırtqa ag`ıwı 5 l/min bolsa (tsilindrlerdin` birewine qosılg`an u`skene arqalı ag`ıp o`tetug`ın nasostın` o`nimdarlıg`ı ha`m maydı jetkerip beriw arasındag`ı artıqmashılıq), onda bul bo`listirgishtin` texnikalıq jaqtan durıs isleytug`ınlıg`ın bildiredi. Zolotnikler avtomatının` islewin ta`miyinleytug`ın basımdı tekseriw. Bo`listiriwshinin` zolotnik avtomatları klapanlarının` iske qosılıwın ta`miyinlewshi basımın joqarıda jazılg`anday etip, yag`nıy may qısıp shıg`arıwshı tsilindrdin` may trubasına jalg`ang`an DR-70 drossel-rasxodomer, (1-su`wret) u`skenesi menen tekseredi. Sonın` menen janılg`ı nasosın basqaratug`ın rukoyatkanı, dvigatel` ortasha aylanısta isleytug`ın jag`dayg`a qoyıw kerek.
a) drossel` rukoyatkasın «otkrıto» jag`dayına qoyıw; b) zolotnik rukoyatkasın «po`dem» jag`dayına qoyıw; v) monometr strelkasın baqlaw arqalı ha`m u`skene rukoyatkasın tawlaw menen avtomattın` iske tu`siwine shekem basımdı ko`teriw. Avtomattın` iske qosılıwı menen monometr strel`kası mono-metr shkalasının` en` joqarı shkalasına jetedi keyin birden tu`sedi. Monometrde ko`rsetken basımnın` en` u`lken ma`nisi, avtomattın` iske qosılıwına kerek bolg`an basımnın` shamasına sa`ykes keledi. Avtomattın` iske qosılıwın 3-4 ma`rte tekserip ko`redi, keyin basımnın` orta-sha shamasın belgileydi. Bo`listiriwshini ha`r dayım iske qospastan aldın, ondag`ı monometrdin` rukoyatkasın «otkrıto» jag`dayına qoyıw kerek. Basqa zolotniklerdegi avtomattın` iske qosılıwın ta`miyinleytug`ın basımdı tekseriw, to`mendegishe ta`rtipte a`melge asırıladı: - zolotnik rukoyatkasın «po`dem» jag`dayında u`skene jalg`ang`an may o`tkizgishke ornalastırıw
22 kerek;
- tekserilip atırg`an zolotniktin` rukoyatkasın «po`dem» yamasa «otpuskanie» jag`dayına ornalastırıw kerek; - birinshi rukoyatkanı qol menen «po`dem» jag`dayında uslap turıp, zolotniktegi avtomat iske tu`skenge shekem qısıwshı magistraldag`ı basımdı u`skene droselli menen a`ste ko`teriw kerek. Tekserilip atırg`an zolotniktegi avtomattın` iske qosılıwg`a kerek bolg`an basımın tekseriw ushın, u`skene qosılıp turg`an zolotnik rukoyatkasın uslap turıw ha`m a`ste aqırınlıq penen onı buraw kerek. Tekserilip atırg`an zolotniktin` rukoyatkası qoldan jıljıp shıg`ıp ketken momentindegi avtomattı iske qosqan basımdı monometrden ko`riw kerek. Egerde tekserilip atırg`an zolotniktin` may o`tkizgishine tsilindr jalg`ang`an bolsa (aspa qurılısına mashina ildirilgen bolsa), onda avtomat iske qosılaman degenshe, tsilindrdin` ishinde porshendi en` aqırg`ı jag`dayg`a shekem jılıstırılıwı kerek. Aspalı mashinanın` jumıs organlarına zıyan tiygizbew ushın, tsilindrdin` jıljımalı tirewshi shtogin, mashinanı jerge tu`sirgen jag`dayda onın` jumıs organlarının` jerge tiymeytug`ınday etip uslap turatug`ın jag`dayg`a qoyıw kerek. Zolotnik avtomatının` iske tu`setug`ın basımın tekseriw, joqarıdag`ı jazılg`an ta`rtipte a`melge asırıladı, yag`nıy eki rukoyatkanıda «po`dem» jag`dayına qosqannan keyin, u`skene-nin` drosselinin` rukoyatkasın tawlaw arqalı u`skenenin` ha`m tsilindrdin` qısıwshı liniyasında aspa mashinalardı ko`teriwge jetkilikli basım payda etiledi. Aspa mashina ko`terile baslag`annan, drossel rukoyatkasın, mashi-na en` joqarı ko`teriw jag`dayına ko`terilgenge shekem uslap turıw kerek, sebeb zolotniktin` avtomatı mashinanı ko`teriw waqtında basımnın` birden ko`teriliwi na`tiyjesinde islep ketpewi ushın. Zolotnik avtomatının` klapanların iske qosatug`ın basımdı tekseriwdin` ekinshi usılı, u`skeneni zolotniklerdin` ha`r birine joqarıda ko`rsetilgen ta`rtipte jalg`anadı. Biraq tekseriw ushın ko`p waqıttı talap etedi. Zolotniklerdin` avtomatlarının` iske qosılıw basımı 100-110 kg/sm
bolıwı kerek. Eger bul shama 125 kg/sm
den ko`p yamasa 100 kg/sm 2 den kishi bolsa, onda avtomat busterinin` prujinasın regulirovkalaw kerek. Avtomattın` iske qosılıwına kerek bolg`an basımdı tekseriwge maydın` temperaturası 30…60 0 C bolg`anda a`melge asırıladı. Predoxranitel`li klapannın` iske qosılıw basımın tekseriw. May o`tkizgishke jalg`ang`an u`skenedegi predoxranitel` klapanın regulirov-kalawdı tekseriw ushın, zolotnik rukoyatkasın «pod`em» jag`dayına qoyıp ha`m onı usı jag`dayda uslap turıw u`skenedegi maydın` ag`ıwın a`ste aqırınlıq penen drossel` rukoyatkası arqalı bekitedi. Zolotnik rukoyatkasın «pod`em» jag`dayında ha`m drossel`di jabıq halatında uslag`anda, qısıp beriwshi kanaldag`ı basım ko`teriledi, sonın` menen predoxranitelli klapan ashıladı, al qısıp shıg`arıwshı kanaldag`ı bo`listirgishtin` predoxranitel` klapanındag`ı regulirovkalang`an basımdı u`skene monometri ko`rsetedi. Predoxranitel` klapannın` ashılıwı ushın kerek bolg`an basım 130-135 kg/sm
bolıwı kerek. Egerde ol 140 kg/sm
den joqarı, 125 kg/sm 2 den kishi bolsa, onda klapandı regulirovkalaw kerek. Qa`wipsizlik texnikası boyınsha ko`rsetpeler. Usı jumıslardı orınlawda to`mendegi qa`wipsizlik texnikalarının` tiykar-ların orınlaw kerek: 1. Tapsırmanın` ha`r bir punktlerin orınlaw, oqıw ustası ha`m oqıtıwshının` qatnasıwında a`melge asırıladı. 2. Jumıstı baslamastan aldın islew za`ru`r: - berilislerdi o`zgertiw rıchagin neytral` jag`dayg`a qoyıw; -toqtap turg`anda tormozdı stoporlaw. 3. May shlangalarının`, truboprovodlardın` ha`m shtutserlerdin` jalg`anıwındag`ı muxıyat- lılıg`ın ha`m nıg`ızlıg`ın tekseriw. 4. May shlangalarının` sırtqı ko`rinisinen olarda tesik, jırtıq ha`m may shıg`ıp tur-g`an orınlardın` bar joqlıg`ına isenim bolıw kerek. 5. Nasostın` o`nimdarlıg`ın tekserip ko`rip atırg`anda sistemadag`ı basımdı 135 kg/sm 2 ko`teriwge qadag`an etiledi 6. Dvigatel` iske qosılıp turg`anda ha`m nasos islep turg`anda, ıssı dizel` mayına ku`yip 23 qalmaw ushın jalg`anıp turg`an shlangalardın` jalg`ang`an jerin klyuch penen ashıp ko`riwge bolmaydı 7. Gidrosistemanın` germetikalıq jag`dayın tekserip ko`riwde, studentlerge, mashina-lardı ko`teriw ha`m tu`siriw protsessin eskertiw kerek. Traktorlardın` gidrosistemalarının` texnikalıq jag`dayın tekseriwge o`tkerilgen jumıstın` E S A B A T I Traktor _________ «___» _____________ 200__ j. I. Gidrosistemanın` germetikalıq jag`dayın tekseriw -May ag`ıp turg`an orın qay jerinen anıqlanadı ? -Qalay saplastırılg`an ? 1.___________________________________________________________________ 2. ___________________________________________________________________ 3. ___________________________________________________________________ II. Nasostı tekseriw Tekseriwdin` mag`lıwmatları: - may temperaturası
- VOMnın` aylanıs sanı ________ ayl/min. - basım, R maks
________ kg/sm 2 -o`nimdarlıq ________ Juwmaq _____________________________________________________________
Tekseriwdin` mag`lıwmatları: - may temperaturası ________
- VOMnın` aylanıs sanı, ________ ayl/min. - basım, R maks
________ kg/sm 2 Predoxranitelli klapannın` iske qosılıwın regulirovkalag`ang`a shekemgi ____, regulirovkalawdan keyin _____ ta`miyinleytug`ın basım, kg/sm 2 . Zolotnik avtomatı klapanlarının` iske qosılıw basımı, kg/sm 2 1-ta`jriybe; 2- ta`jriybe; 3- ta`jriybe; ortasha. shep jaqtag`ı …… on` jaqtag`ı …… ortasındag`ı …… Juwmaq______________________________________________________________ Jumıstı orınlawshılardın` F.I.Sh. 1._____________________ 3.____________________ 2._____________________ 4.____________________ Qabıllag`an:_________________________ Tekseriw ushın sorawlar. 1. Gidrosistema agregatlarının` texnikalıq jag`dayı qalay anıqlanadı? 2. DR-70 drossel rasxodometrin isletiw jolların ko`rsetip berin`? 3. KI-1097-I drossel rasxodometrdin` traktor gidrosistemasına jalg`aw sxemasın tu`sin- dirin`? 4. Bo`listirgishtin` texnikalıq jag`dayın anıqlaw jolın tu`sindirip berin`? 5. Zolotnikler avtomatının` islewin ta`miynleytug`ın basımdı tekseriw jolın ko`rsetip berin`? 6. Predoxraniteli klapannın` iske qosılıw basımın tekseriw jolın tusindirip berin`? 7. Jumıstı orınlawdag`ı qa`wipsizlik texnikası qag`ıydaların aytıp berin`? Document Outline
Download 0.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|