1-laboratoriya mashg’uloti mavzu: oqava suvlar loyqaliq darajasini aníqlash

1-LABORATORIYA MASHG’ULOTI

MAVZU: OQAVA SUVLAR LOYQALIQ DARAJASINI ANÍQLASH.

Jumıstıń maqseti: Aqaba suvning loyqaliq darajasini anıqlashni úrganish.
Jumıstı ótkeriw ushın kerekli ásbap -úskeneler, úskeneler hám kórgezbeli qurallar :
1. Snyollen ásbapı.
2. Probirkalar.
3. Menzurkalar.
4. Analitik tárezi.
6. Kyuvet (5-10 sm).
7. Sıyımlılıqı 500, 1000 sm3 li cilindr ólshewshi.
8. Sıyımlılıqı 1,, 10 sm3 li dúzilgen pipetka.
9. Sıyımlılıqı 25, 10 sm3 li bólindiz pipetka.
10. Distillangan suw.
11. FEK jasıl reńli filtrler.
12. Farforli stupka.
13. Ipakli elek (tesikleriniń diametri 0, 1 mm).
14. Membranalı filtr №4.
Teoriyalıq maǵlıwmatlar
Suwdiń tınıqlıǵı onıń joqarı sapalılıǵınıń tiykarǵı belgisi esaplanadı. Tınıqlılıq suwdaǵı mexanik muallaq elementlardıń muǵdarına, ximiyalıq qospalarǵa, temir duzlarınıń muǵdarına baylanıslı boladı. Suw háwizleriniń kógeriwi de suwdiń tınıqlıǵınıń tómenlewine alıp keledi. Ishimlik suwı tınıq bolıwı shárt. Hámme waqıt ılaylı, tınıqmas suw epidemiq kózqarastan, shubhalı esaplanadı, ılaylı suwda miqroorganizmlarning kóbeyiwi ushın maqul túsetuǵın sharayat jaratıladı.
Suwdiń ılaylılıǵı odaǵı qattı bólekshelerdiń ólshemine (disperslik dárejesine) hám qısıqlıǵına baylanıslı. Arximed nızamına tiykarınan, bólekshediń zicgligi suwdiń qısıqlıǵına jaqın yamasa odan kishi bolsa, suwda muallaq jaǵdayda turadı. Mámleket standartı 2874-82 ge tiykarınan, suwdiń ılaylılıǵı 1, 5 mg/dm3 dan aspawı kerek.Ishni bajarish tartibi
Suwdiń tınıqlıǵı úlgi suwı alınatuǵın orınnıń ózinde anıqlanadı. Úlgi suw alınǵanınan keyin, 24 saattan aspay onıń ılaylılıǵı anıqlanadı.
Jumıstı orınlaw ushın Snyollen ásbapınan paydalanıp, “Xoch” usılında suwdiń jasalma ılaylılıǵın tabıw múmkin.
Snyollen ásbapı bálentligi 30 sm, diametri 2, 5-3, 0 sm keletuǵın hám bálentligi boyınsha santımetrlarga bolıp shıǵılǵan shıyshe cilindrdan ibarat bolıp, onıń tubida noqatlar forması túsirilgen xoch hám suwdı tógiw ushın qısqıshlı o'simta rezina naycha bar.
1. Tekseriletuǵın suw jaqsılap shayqatılıp, Snyollen cilindri toldırıladı, bunda quyilgan suwdiń bálentligi cilindr astındaǵı xochni kórinbeytuǵın dárejede bolıwı kerek.
2. Cilindrdagi suw onıń tagidagi noqatlar ayqın kórińunga shekem aste oqizib túsiriledi.
3. Noqatlar ayqın kóringen waqıtta cilindrda qalǵan suw ústininiń santımetrlar esabında alınǵan belgisi suwdiń tınıqlıǵın kórsetedi. Sol santımetrlarda o'lshańan bahadan paydalanıp, suwdiń ılaylılıǵın mg/l esabında tapsa boladı.
Santımetrlarda kórsetilgen suw ústininiń bálentligi suwdiń tınıqlıq dárejesin ańlatadı. Snyollen cilindri kórsetkishi boyınsha, 30 sm den tómen bolǵan ishimlik suwınıń tınıqlıǵı tómendegishe bahalanadı : 20 sm den 30 sm ge shekem bolǵanda suw kúshsiz ılaylılanǵan, 10 smdan 20 sm ge shekem bolǵanda, suw ılaylı, 10 sm ge shekem bolǵanda bolsa júdá ılaylı esaplanadı.
Tájiriybe jumısı atqarılayotganda tómendegi keste toldırıladı. Keste degi nátiyjelerden paydalanıp, suw ılayıqaligining cilindrdagi suw ústininiń bálentligine baylanıslılıq grafigi M=f (h) sızıladı.

Konsentrasiya, mg/l

Optik zichlikning konsentrasiyaga bog’liqligi

Jadval.

Suv ustuni balandligi, sm	Suv loyqa- ligi , mg/l	Suv ustuni balandligi, sm	Suv loyqa- ligi , mg/l	Suv ustuni balandligi, sm	Suv loyqa- ligi, mg/l
5 5.5 6 6.5 7 7.5 8 8.5 9 9.5 10 10.5 11 11.5 12 12.5 13	185 170 155 142 130 122 114 108 102 97 92 87 83 79 76 73 70	13.5 14 14.5 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28	67.5 65 63 61 56.4 53.1 50.4 48 45.5 43.3 41.4 39.4 38 36.5 35.1 33.8 32.6	29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45	31.6 30.5 29.5 28.6 27.7 26.9 26.1 25.4 24.8 24.2 23.6 23 22.4 21.8 21.2 20.7 20.2