1-Laboratotiya. Chiziqli dasturlar tuzish odatda, chiziqli algoritmlarning dastur shaklida yozilishi chiziqli dastur

2- misol. Tomonlari mos ravishda
a, b, с bo`lgan ixtiyoriy 
uchburchakning yuzini Geron formulasi orqali hisoblash dasturini tuzing va 
a=3,
b= 4, c=5 qiymatlarda hisoblang. 
I usul 
II usul 
Program Uchburchak_yuzi; 
Var a,b,c:Integer; {uchburchak 
tomonlari} 
yp,s:Real; {yp-yarim perimetr, 
s-yuza}
Begin 
a:=3; 
b:=4; 
c:=5; 
yp:=(a+b+c)/2; 
s:=sqrt(yp*(yp-a)*(yp-b)*(yp-
c));
Program Uchburchak_yuzi; 
Var 
a,b,c:Integer; 
{uchburchaktomonlari} 
yp,s:Real; {yp-yarim perimetr, s-yuza}
Begin 
Write(`a,b,c ning qiymatlari kiritilsin `);
ReadLn(a,b,c); yp:=(a+b+c)/2;
s:=sqrt(yp*(yp-a)*(yp-b)*(yp-c));
WriteLn(`S=`,s:2:2,` kvadrat birlik`);
readln;

---

4 
WriteLn(`S= 
`,s,` 
kvadrat 
birlik`); 
Readln;
End. 
End. 
S = 6.0000000000E+00 kvadrat 
birlik 
a,b,c ning qiymatlari kiritilsin 3 4 5 S = 
6.00 kvadrat birlik 
3-misol. Tomonlari
R bo`lgan teng tomonli uchburchak, kvadrat va 
radiusi R ga teng doiraning yuzini hisoblash dasturini tuzing va R= 4 da 
hisoblang. 
Dasturi 
Ekrandagi natija 
Program Yuzalar_hisoblash;
var r: Integer; sl,s2,s3:Real;
begin
Write(`R 
ning 
qiymatini 
kiriting 
:`);ReadLn(r);
sl:=sqr(r)*sqrt(3)/4; 
s2:=sqr(r); 
s3:=pi*sqr(r); 
Write Ln(`Uchburchakyuzi = `,sl);
WriteLn(`Kvadrat yuzi = `,s2);
WriteLn(`Doira yuzi = `,s3); readln; end. 
R 
ning 
qiymati 
kiritilsin 4
Uchburchakyuzi =
6.9282032303E+00
Kvadrat yuzi =
1.6000000000E+01
Doira yuzi =
5.0265482457EH 01 
Ushbu dasturni o`zlashtirish operatori yordamida o`zgartirib natija 
olishni mustaqil ish sifatida qoldiriladi. 
Savol va topshiriqlar 
1. Chiziqli dastur deganda nimani tushunasiz? 
2. 
Qanday operatorlardan foydalanib muloqat dasturlari tuzish 
mumkin? 
3. 
Nima uchun dasturda π soniga qiymat berish shart emas? 

---

5 
4. 
Chiqarish formati haqida so`zlab bering. 
5. 
Ekrandagi natijani ko`rish uchun qaysi klavishlar juftligi bosiladi? 
Mashqlar 
1. 
Quyidagi chiziqli dasturlarning ishini izohlang va natijasini 
aniqlang. 
a) Var a,b: String;
b) 
Var a,b: Integer; s:Real; 
Begin 
Begin a:=4; 
a:= `O`zbekiston `; 
a:=sqr(a); b:=b-a; 
b:= `Davlat`;
s:=2*a+3*b; 
WriteLn(a, `Mustaqil`, b);
WriteLn(`S= `,s); 
End.
End. 
2. 
Quyida trapetsiya yuzini hisoblash dasturi tartibsiz yozilgan. 
Operatorlarni mantiqan to`g`ri ketma-ketlikda joylashtiring. 
p:= (a+b) /2; s := p * h; Program trapesiya_yuzi; End. WriteLn(`S =`, 
s,`kvadrat 
birlik`);ReadLn(a,b,h); 
Begin 
Write(`A,B,H 
qiymatlarni 
kiriting:`); Var a,b,h: Integer; p,s:Real; 
3. Uchburchakning a, b tomonlari va ular orasidagiα burchak berilgan. 
Uchburchakning yuzini hisoblash dasturini tuzing.