1. Ma'lumotlar bazasi turlari Ma’lumotlar bazasining asosiy atamalari

Ma'lumotlar bazasi - har qanday korxonaning dasturiy ta'minot tizimlari tomonidan ishlatiladigan doimiy (doimiy saqlanadigan) ma'lumotlar to'plami.
Ma'lumotlar bazasi - tashkilotning axborotga bo'lgan ehtiyojini qondirish uchun ishlab chiqilgan, mantiqan bog'liq bo'lgan ma'lumotlarning umumiy to'plami (va ushbu ma'lumotlarning tavsifi).


Ma'lumotlar bazasi turlari
Har xil mezonlarga ko'ra farq qiladigan ma'lumotlar bazalarining ko'p turlari mavjud. Masalan, "Ma'lumotlar bazasi texnologiyalari entsiklopediyasi" da ma'lumotlar bazalarining 50 dan ortiq turlari ko'rsatilgan.
Asosiy tasniflar quyida keltirilgan.


Ma'lumotlar modeli bo'yicha tasniflash
Misollar: Ierarxik, Ob'ektli va ob'ektga yo'naltirilgan, Ob'ektli-relyatsion, Relyatsion, Tarmoqlik, Funktsional.


Doimiy saqlash muhiti bo'yicha tasnifi

• Ikkilamchi xotirada yoki odatdagi turda (conventional database): doimiy saqlash vositasi periferik xotira (ikkilamchi xotira) - odatda qattiq disk.

  
  

• Operativ xotiraga: MBBT faqat joriy qayta ishlash uchun ma'lumotlarni keshga joylashtiradi.

  
  

• Operativ xotira ichida (in-memory database, memory-resident database, main memory database): bajarish bosqichidagi barcha ma'lumotlar operativ xotirada joylashtiradi.

  
  

• Uchinchi darajali xotirada (tertiary database): bu odatda magnit lentalar yoki optik disklarga asoslangan serverdan ajraladigan ommaviy saqlash qurilmasi.

  
  

Tarkibni bo'yicha tasnifi
Misollar: Geografik, Tarixiy, Ilmiy, Multimediali, Mijozlar uchun.


Tarqatish darajasi bo'yicha tasniflash

• Markazlashtirilgan ma'lumotlar bazasi (centralized database):: bitta kompyuterda to'liq qo'llab-quvvatlanadigan ma'lumotlar bazasi.

  
  

• Tarqatilgan ma'lumotlar bazasi (distributed database) - uning tarkibiy qismlari ba'zi bir mezonlarga muvofiq kompyuter tarmog'ining turli tugunlarida joylashgan.

  
  

• Bir hil emas (heterogeneous distributed database): turli tarmoq tugunlarida tarqatilgan ma'lumotlar bazasining qismlari bir nechta MBBT yordamida qo'llab-quvvatlanadi.

  
  

• Bir hil (homogeneous distributed database): turli xil tarmoq tugunlarida tarqatilgan ma'lumotlar bazasining fragmentlari bir xil MBBT yordamida qo'llab-quvvatlanadi.

  
  

• Parchalangan yoki bo'lingan (partitioned database): ma'lumotlarni tarqatish usuli vertikal yoki gorizontal ravishda parchalanadi.

  
  

• Replikatsiya qilingan ma'lumotlar bazasi (replicated database): ma'lumotlarni tarqatish usuli replikatsiya (tirajlash) hisoblanadi.