1. Marmarmartoshlar qazib olinishi va qo’llanilishi. Marmarning turlari. Mayda donador marmar

Mustaqil ish
Mavzu:Mayda donador devorbop materiallarni ishlab chiqrish uchun texnologig jixozlar
Reja:
1.Marmarmartoshlar qazib olinishi va qo’llanilishi.
2.Marmarning turlari.Mayda donador marmar
3.Polimerlar. Donador xomashyo tahlili

Marmar (lotincha: marmor, qadimgi yunoncha: [marmaros] —
yaltiroq tosh soʻzidan) — kristalli togʻ jinsi. Ohaktosh yoki dolomitning toʻla qayta kristallanishidan hosil boʻlgan. Mineral donachalarining oʻlchamiga qarab (0,05 — 2,25 mm) mayda, oʻrtacha va yirik donachali Marmarlar farq qilinadi. Mayda donachali Marmar sifatli hisoblanadi, chunki unda gʻovak va darzlik kam. Marmarningtarkibi, asosan, kalsit (SaSO3)dan iborat, ozroq MgO, GʻeO, Gʻe2O3. MpO, A1O2 va A12°z bOʻladi. Tarkibida MgO koʻp boʻlgan turi dolomitli Marmar deb ataladi. Marmarga kvars qoʻshilgan boʻlsa uning mustahkamligi ortadi, binobarin ishlov berish ham qiyinlashadi. Marmarning fizik xossalari: zichligi 1900– 2800 kg/m3, siqishga mustahkamlik chegarasi 10,0— 25,0 MPa, sinishga chidamlilik chegarasi 10—30 MPa, suv shimuvchanligi 0,15—0,50%, gʻovakligi 1%gacha. Qattiqligi 3—4. Oʻzbekistonning qad. Samarqand, Buxoro, Xiva, Qoʻqon va boshqa shaharlaridagi meʼmoriy obidalarida Marmarning katta harsang toshlaridan tortib, to mayda Marmar oniksi plastinkalarigacha ishlatilgan. Toshkent shahridagi koʻpgina teatr, maʼ-muriy binolar va metropoliten st-yalarida Oʻzbekiston Marmar ishlatilgan. Marmar karyerlarda, kam hollarda yer ostidan qazib olinadi. Yaxlit katta boʻlaklar tosh qirquvchi mashinalar, maxsus arralar yordamida qirqib olinadi. Oʻzbekistondasanoat ahamiyatiga ega boʻlgan Marmar konlari: Gʻozgʻon (yiliga 12 ming m3), Nurota (0,8 ming m3), Zarband (7 ming m3), Tomchiota (1,4 ming m3), Koʻchat (2 ming m3), Makrid
(0,4 ming m3), Qaxralisoy
(Qoraqalpogʻistonda) (1 ming m3) va boshqa Marmarning sanoat zaxiralari 50 mln. m3dan ziyod (2000). Marmar qazib oluvchi va ishlov beruvchi yirik korxonalar: "Oʻzsanoatqurilishmateriallari" AJ, "Qizilqumnodirmetalloltin" va "Oʻzavtoyoʻl" davlat aksiyadorlik kompaniyalari. Marmar qazib olish

Marmar metamorfik kristalli karbonat jinsidir. Karbonat va karbonat-silikat choʻkindi jinslarning (ohaktosh, dolomit, mergel va boshqalar) metamorfizmi natijasida hosil boʻladi. Marmarlar (>90% karbonatlar) va silikat marmarlar (50-90% karbonatlar) tarkibidagi karbonatlar (kaltsit va dolomit) miqdori bilan ajralib turadi. Sof marmarlar odatda ochiq bir xil ranglarga ega - oq, kulrang, sarg'ish. Silikatlar aralashmalari (vollastonit, diopsid, forsterit, flogopit, skapolit, montsellit, klinogumit, andradit-grossulyar granatalar, xlorit, serpantin), oksidlar (gematit, limonit, marganets oksidlari, periklaza, brusitlar, shuningdek, ko'katlar organik birikmalar beradi), , qizil, qora va boshqa nodir ranglar. Bitum va grafit mavimsi, kulrang tonlarni beradi. Temir oksidi toshni qizil ranglarda yoki pushti, jigarrang rangda bo'yadi. Xlorit va epidot (temir o'z ichiga olgan silikatlar) materialni yashil rangga bo'yaydi. Temir sulfid ko'k-qora rang beradi. Temir gidroksidlari (limonit) materialga sariq, jigarrang tonlarni beradi. Mineral aralashmalarning notekis taqsimlanishi, notekis qayta kristallanish yoki o'simlik va organizmlarning toshlangan qoldiqlari tufayli marmarlar ko'pincha naqshga ega (rang-rang, dog'li, moir, tishli va boshqalar). Ikkilamchi o'zgarishlar: Regressiv metamorfizm jarayonida marmarning kaltsit-forsterit navlari diopsid-dolomitga o'tadi.Naqshning boyligi, ishlov berish va sayqallanishi qulayligi tufayli marmar qadimdan qurilish va pardozlash materiali sifatida ishlatilgan. Qadim zamonlardan beri tosh haykallar, kosalar, vazalar, shuningdek, qoplama va qurilish materiali sifatida ishlatilgan. Ko'pgina diniy binolar marmar bilan bezatilgan. Marmar haykallar va barelyeflar butun dunyo bo'ylab parklar va saroy majmualarini bezab turibdi. Qadimgi Yunoniston va Rim haykallari va meʼmoriy yodgorliklarining aksariyati marmardan yasalgan. Miloddan avvalgi 10-asrdan boshlab, erta antik davrdagi marmar haykallar bizga etib kelgan. Marmarning nisbatan shaffofligi haykal yuzasida yorug'lik va soyaning eng yaxshi o'yinini keltirib chiqaradi. Ushbu material qoplama uchun ham ishlatiladi, u suvga chidamli, undan favvoralar ishlab chiqariladi. U maqbara va qabr toshlarini yasashda ham keng qoʻllaniladi. Marmar maydalangan mozaikaga, bosilgan qoplamali plitalarga qo'llaniladi.Marmar - buklangan joylarda va platformalarda joylashgan keng tarqalgan metamorfik jins. Marmar ta'minoti amalda cheksizdir. Rossiyada zaxiralari 1 milliard kub metrdan ortiq bo'lgan 400 dan ortiq marmar konlari o'rganilgan. Rangli va rang-barang marmarning eng yirik konlari sobiq SSSR respublikalarida (Oʻzbekistonda Gazgan; Gruziyadagi Moliti, Solieti, Shrosha) joylashgan. Chet elda eng katta marmar konlari Italiya, Gretsiya, Ispaniya, Frantsiya, Norvegiya, Kanada, AQSh va boshqa mamlakatlarda joylashgan. Hozirda bu konlar qonun bilan himoyalangan va ulardan marmar faqat restavratsiya ishlari uchun qazib olinmoqda. Marmar konlarini o'zlashtirish karer usulida amalga oshiriladi. Monolit bloklarni olish uchun tosh kesish dastgohlari, simli arralar, burg'ulash ishlari, zarba kesgichlar ishlatiladi. Tosh xususiyatlari Rok turi: metamorfik jins Rang: Oq, kulrang, sarg'ish, yashil, qizil, qora. Quruvchilar marmarni har qanday bardoshli, sayqallanadigan ohaktosh deb atashadi. manzarali marmar Landshaft marmar, shuningdek, vayronagarchilik marmar sifatida ham tanilgan landshaft marmar, nozik taneli ohaktoshdir. Marmar tosh konlari O'zbekiston Litva Burkina-Faso Nigeriya Deyarli hamma marmar nima ekanligini biladi. Bu xonalarni bezashda va uylarda stol usti, pollarni yaratishda ishlatiladigan tosh. Ma'lumki, u ma'lum konchilar: ohaktosh va dolomit jinslarining kristallanish jarayonida hosil bo'ladi.
Dastlab, u Qadimgi Yunonistonda topilgan va hatto o'sha paytda ham odamlar ushbu materialga qoyil qolishgan: u bardoshli, ishlov berish oson va chiroyli edi. Ushbu toshdan uylar qurilgan va bu faktlar qazishmalar paytida tasdiqlangan. Qayta ishlashdan so'ng, saroylar, ibodatxonalar va xonalarning devorlari material bilan bezatilgan va bu ikki tomondan - tashqi va ichki tomondan qilingan. Jismoniy xususiyatlar Ushbu tosh qisman ishlov berish qulayligi tufayli mashhur bo'ldi. Uni kesish va parlatish oson, shuning uchun u turli sohalarda, jumladan, me'moriy yodgorliklarni ishlab chiqarishda, san'at va qurilishda qo'llaniladi. Xususan, do'konlarda siz ko'pincha erga yoki devorlarga joylashtirilgan marmar plitkalarni topishingiz mumkin. Ammo bunday mahsulotlar odatda kvartiralarda emas, balki binolarda taxta uchun ishlatiladi. Biroq, u hali ham yodgorliklarni yaratish sohasida eng katta taqsimotni oldi. Bunday holda, maxsus quyma marmar ishlatiladi. Noyob naqsh marmar qazib olinadigan maydonga bog'liq bo'lib, u millionlab yillar davomida butun toshni tashkil etuvchi jarayonlar bilan belgilanadi. Toshning naqsh va rangining xarakteristikalari shu qadar eksklyuziv bo'lishi mumkinki, hatto bitta geografik hududda ham bitta turdagi toshni faqat bitta marmar kareridan olish mumkin. Eng yaxshi misol - Dark Imperador tosh. U jigarrang rangga va kaltsit tomir naqshiga ega va bu marmar Ispaniyada qazib olinadi. Mahsulotlardagi birinchi sezilarli o'zgarishlar faqat 150-200 yildan keyin o'zini namoyon qiladi. Bundan tashqari, material haroratning haddan tashqari ta'siriga juda chidamli. Toshning navlari va qazib olinishi Tabiiy muhitda rangi, geografiyasi, tuzilishi va donalarining yopishishi bilan farq qiluvchi yuzlab tosh turlari mavjud. Shu bilan birga, rang muhim, ammo marmar turini aniqlash uchun asosiy omil emas. Eng qimmatli va mashhur navlar olingan joy nomi bilan ataladi: Carrara marmar. U buyuk haykaltarosh Mikelanjeloning sevimli materiali sifatida mashhur bo'ldi. Undan boshqa ko'plab taniqli ustalarning asarlari ham yaratilgan. Bugungi kunda bu noyob va eng qimmatli nav sutli oq rang, ba'zan yumshoq ko'k rang bilan ajralib turadi. Apuan Alp tog'larida joylashgan Karrara shahri ostidagi Toskana mintaqasida tarixiy qazib olingan. Sayan marmar. To'lqin naqshli oq, pushti va krem ​​naqshlari bilan tavsiflanadi. Bu nav Rossiyaning eng qadimgi marmar konlaridan biri - Sayan tog 'tizmasida qazib olinadi. Boshqa navlarga qaraganda qiyinroq va ko'pincha kichik shakllar va o'lchamlarni ishlab chiqarishda qo'llaniladi. Ufaley marmar. Bu tur Sharqiy Uraldagi Ufaley konidan ham rus kelib chiqishi hisoblanadi. Oq chiziqlar bilan kulrang soyalar bilan ajralib turadi, ko'pincha ko'k rang mavjud. Toshning naqshlari chiziqli, shuning uchun u qimmatbaho qoplama materiali sifatida ishlatiladi. Mineralogiyada yura marmarining yana bir turi ajralib turadi. Uni ishlab chiqarishning dunyodagi yagona joyi - Bavariyada joylashgan Altmühltal bog'i. Tarkibi va xususiyatlariga ko'ra, bu tosh marmar emas, balki zich marmar ohaktosh bo'lib, uning tarkibida biologik qo'shimchalarning yuqori foizi mavjud - fotoalbomlar (marjonlar, suv o'tlari, poliplar). Ularning yordami bilan toshning naqshlari nafaqat o'ziga xos bo'lib qoladi, balki tirik go'zallikka ega bo'ladi. Tosh konlari nafaqat Italiya va Rossiya erlarida boy. MDHning sharqiy mamlakatlari - Gruziya, Armaniston, O'zbekiston va Ukrainaning ayrim viloyatlari konlari mashhur.shuningdek, marmar ishlab chiqarish Frantsiya, Norvegiya, Janubiy Afrika, AQSh va Kubada amalga oshirilmoqda. Har doim tosh olish oson emas edi. Qadimgi kunlarda odamlar birinchi navbatda toshdagi tabiiy yoriqni topishlari kerak edi, keyin ular u erga metall chiziq qo'yib, bloklar uzilib qolguncha urishdi. 18-asrda portlovchi moddalar ixtiro qilinishi bilan jarayon soddalashtirildi va 19-asr bir vaqtning o'zida bir nechta bloklarni kesish mumkin bo'lgan texnik takomillashtirish davri edi. Va shunga qaramay, bugungi kunda marmar qazib olinishi bilan solishtirganda, bu juda ko'p vaqt talab qiladigan jarayon. Marmar karerlarida haqiqiy inqilob faqat 30 yil oldin, olmos arra ixtiro qilingan va olmos bilan qoplangan po'lat sim ishlatilganda sodir bo'ldi. Ular qudratli zamonaviy “aqlli” texnologiya bilan boshqariladi va maxsus dastur bilan belgilangan istalgan burchak ostida toshni kesib tashlaydi. Talaffuzning ruscha versiyasida "marmor" buyuk olim Mixail Lomonosov tufayli "marmar" ga aylandi. U shunchaki harflarni almashtirdi. Va V. I. Dahl lug'atida "marmar" ham, "marmor" ham teng asosda mavjud. Toshning nomi geografik xaritada ham yozilgan: Turkiyada Marmaris shahri va Marmara dengizida joylashgan Marmara oroli mavjud. Bu toshning dunyodagi eng yirik konlari Uralsda joylashgan - bu erda oq, kulrang, sariq, qora va pushti toshlar qazib olinadi. Eng zo'r navlari italyancha: Karraradan marmardan tashqari, Veronadan qizil marmar, Liguriyadan Portoro, Pugliadan Pietra di Trani, Sitsiliyadan Kustonaci ham qadrlanadi. Qadim zamonlardan beri marmar shifobaxsh xususiyatlarga ega. Va bugungi kunda litoterapevtlar u oshqozon kasalliklari va ruhiy kasalliklar bilan bog'liq kasalliklarni engish mumkinligini da'vo qilmoqda. Marmarning sehrli tosh sifatida tavsifi ham qadim zamonlardan kelgan. Hindistonda har qanday, hatto eng qashshoq oilaning uyida marmar buyum bo'lishi kerak, degan e'tiqod saqlanib qolgan - u erdagi dunyo va yuksak ruhiy mavjudotlar dunyosi o'rtasida vositachi bo'lib xizmat qiladi. Marmar turlari Materiallar bir nechta ko'rsatkichlar bo'yicha tasniflanadi: don hajmi, rangi, qazib olish joyi. Agar don hajmini hisobga oladigan bo'lsak, unda nozik taneli tosh, o'rta va qo'pol tanelilarni ta'kidlash kerak. Hozirgi kunda marmarning juda ko'p soyalari mavjud, tabiat qanday qilib bunday g'ayrioddiy go'zallikni yaratishga muvaffaq bo'lganini tushuntirish qiyin, chunki marmar chindan ham durdona asardir. asarlari orasida. Ilova Naqshning boyligi, ishlov berish va sayqallanishi qulayligi tufayli marmar qadimdan qurilish va pardozlash materiali sifatida ishlatilgan. Miloddan avvalgi 10-asrdan boshlab, erta antik davrdagi marmar haykallar bizga etib kelgan. Ushbu material qoplama uchun ham ishlatiladi, u suvga chidamli, undan favvoralar ishlab chiqariladi. Marmardan maqbara va qabr toshlarini yasashda ham keng foydalaniladi.
Qizig'i shundaki, Turkiya dunyodagi eng qadimgi marmar qazib oluvchi hisoblanadi. 4000 yildan ortiq vaqt davomida uning hududida shunga o'xshash ishlar amalga oshirildi. manzarali marmar Landshaft marmar, shuningdek, vayronagarchilik marmar sifatida ham tanilgan landshaft marmar, nozik taneli ohaktoshdir. Quyoshli marmarni qazib olish va qayta ishlash Quyoshli marmardan tayyorlangan mahsulotlar orasida sun'iy qarish kabi mexanik ishlov berish turi alohida talabga ega. Bunday marmar antiqa deb ataladi va relyef yuzasiga ega. Qurilishda marmardan foydalanish Shunday qilib, siz uyingizni qurish va bezashda marmardan foydalanishga qaror qildingiz. Keling, qaerdan foydalanish mumkinligi haqida gapiraylik. Ushbu tabiiy toshni qo'llash doirasi juda keng, shuning uchun biz tashqi bezatish va mulkingizni loyihalashda marmardan foydalanishdan boshlaymiz. Marmar asosan qurilish va pardozlash materiali sifatida ishlatiladi. Ushbu tosh Artemida va Zevs kabi ulug'vor ibodatxonalarni qurish va loyihalashda ishlatilgan. Tug'ilgan joyi Ushbu toshlarning turli guruhlari mavjud bo'lib, ular minerallarni qazib olish joyiga qarab ajratiladi: Karrara. Alp tog'larida joylashgan. Ekstraktsiya qilingan joy Carrara deb ataladi, u erdan marmar nomi kelib chiqqan. Mikelanjeloning mashhur asarlari Karrara toshidan qilingan.Ushbu material Sayan tog'larida qazib olinadi. Odatda bu toshdan pushti, oq va krem ​​rangli kichik tuvallar tayyorlanadi. Materialning yuqori mustahkamligi uning tarkibida toshga aylangan biologik minerallarning mavjudligi tufayli erishiladi: suv o'tlari, mercan qoldiqlari va boshqalar. Ufaleyskiy - Uraldagi konlar. Ural konining toshlari o'ziga xos kulrang-ko'k rangda yasalgan chiziqli naqshga ega. Bu zot ko'pincha qoplama materiallari yoki bezak buyumlarini yaratish uchun ishlatiladi. Eng keng tarqalgan oq marmar. Ushbu toshning hajmi juda katta va AQSh, Afrika, Frantsiya, Kuba, Gretsiya, Norvegiyada yirik konlar mavjud. Bugungi kunga qadar barcha konlardan uzoqda topilgan, shuning uchun hozirgi vaqtda toshning barcha naqshlari va tuzilmalari ma'lum deb aytish mumkin emas. Noyob toshlar Ukrainaning Qrim, O'zbekiston, Donbass va Transkarpatiyada uchraydi. Turlari Ushbu tosh mineral shakllanishlarni va hatto organik elementlarni o'z ichiga oladi. Rangiga qarab guruhlarga bo'linadi. Mahsulotlar palitrasi bu zotni tashkil etuvchi aralashmalarga bog'liq. Oq Oq marmar unda hech qanday aralashmalar yo'qligi sababli bunday rangga ega. Ko'pincha undan haykaltarosh figuralar va haykalchalar yasaladi.E'tibor bering, sof oq marmar juda kam uchraydi. Ko'pincha u nozik rangli chiziqlarga ega. Qora Vulkanik shakllanish bo'lgan juda kam uchraydigan tosh. Ushbu mahsulot tarkibida aralashmalar - grafit va bitum mavjud. Oltin qo'shilgan toshlar qora marmarning juda qimmatli namunalari hisoblanadi. Bunday mahsulot juda qimmat va ichki bezatish yoki har qanday elementlar uchun ishlatilishi mumkin. Qora marmar va granit bir-biriga o'xshash, garchi aslida ular bir oz boshqacha jinslardir. Marmar cho'kindi jinslarga, granit - vulqonlarga tegishli. Yashil Bu oddiy tosh bo'lib, tarkibida temir mavjud. Bu unga o'sha rang beradi. Shuningdek, yashil namunalarda oq yoki jigarrang tomirlar bo'lishi mumkin - ular toshning butun yuzasini to'lqinlar shaklida kesib, asl naqsh hosil qiladi. Qizil Ushbu rangdagi marmar ham kam emas. Tarkibida temir oksidi mavjudligi tufayli uning rangini oladi. U qadim zamonlardan beri qo'llanilgan - uning hunarmandlari uni devor va ustunlarni bezash uchun ishlatishgan. Qizil marmar bugungi kungacha tantanali binolarni bezash uchun ishlatiladi. Pushti Tosh bu rangni uning tarkibida pushti ohangga ega bo'lgan jinslar mavjudligi tufayli oladi. Noyob naqsh yaratadigan yashil tomirlar bo'lishi mumkin. Bu ichki bezatish uchun juda oqlangan yechim. Moviy yoki moviy Ushbu ranglar faqat mahsulot tarkibidagi diopsid aralashmalaridan yaratilishi mumkin. Nopoklik miqdoriga qarab, rang ochiq ko'k bo'lishi mumkin yoki u quyuq va deyarli binafsha rangga ega bo'lishi mumkin. Bunday toshlar juda kam uchraydi va ularning palitrasining to'yinganligi juda jozibali. Sariq U yorqin, oltin chiziqlar naqshlari va bej dog'lari bor. Ko'pincha pardozlash plitkalari stol usti va deraza tokchalarini bezatadigan sariq marmardan yasalgan. Bu zot dizaynerlik ichki buyumlari va dekorativ elementlarni yaratish uchun ideal. jigarrang sun'iy marmar Sun'iy tosh mineralning arzonroq analogidir. Undan hammom, zinapoyalar, stol usti va deraza tokchalari yasalgan. U hozirgi bilan bir xil ko'rinadi, chizilgan rasmni to'liq takrorlaydi. Sun'iy marmarning har xil turlari mavjud: Oselkovy - gips massasini bo'yash orqali yaratilgan. U turli zotlarga taqlid qila oladi. Bu juda bardoshli va chiroyli. Ko'pincha marmar plitkalar osselkovy sun'iy tosh yordamida yaratiladi. Tuproq - oq marmarni maydalash natijasida yaratilgan. Keyinchalik tozalovchi mahsulotlar, plastmassalar ishlab chiqarishda ishlatiladigan komponentlarni tayyorlash uchun foydalaniladi. Suyuqlik nisbatan yangi turdagi sun'iy tosh bo'lib, moslashuvchan tarmoq hosil qiladi. Ular devorlarni qoplashi mumkin, buning natijasida silliq va choksiz sirt hosil bo'ladi. Bunday sirt, masalan, sun'iy tosh yordamida yaratilgan marmar plitkalarga qaraganda ancha ajoyib ko'rinadi. Sun'iy tosh bir qator afzalliklarga ega: Chidamlilik. Kimyoviy qarshilik. Suyuqliklarni itarish. Naqsh, rang va naqsh bo'yicha sirt bir xilligi. Ushbu sun'iy marmar tabiiydan farq qiladi. Ikkinchisi heterojen naqsh va naqshga ega bo'lishi mumkin. marmar uzoq vaqt davomida tashqi ko'rinishini saqlab qolish uchun unga g'amxo'rlik qilish kerak. Salfetka va yumshoq mahsulotlar yordamida marmarning yuzasi osongina tozalanadi. Suede teri o'zini mukammal ko'rsatadi, bu toshni samarali jilolaydi. Marmar mahsulotlarini himoya qilish uchun apparat do'konlarida sotiladigan maxsus lak ishlatiladi. U changni qaytaradi, sirtda sezilmaydigan himoya qatlamini yaratadi. Toshni muntazam tozalash kerak
E'tibor bering, agar marmar ochiq havoda ishlatilsa, unda mog'or paydo bo'lishi mumkin. U xlor eritmasi bilan tozalanadi. E'tibor bering, marmarga o'xshash boshqa material mavjud - granit. Bu vulqon magmasining qotib qolishi natijasidir. Marmardan farqli o'laroq, u nozik taneli naqshga ega va bu ikki jinsni tashqi ko'rinishdan ajratish imkonini beruvchi yagona xususiyatdir. Aytgancha, granit ham o'zining sun'iy versiyasiga ega - chinni toshdan yasalgan buyumlar - yuqori bosimda kukunni bosish va keyinchalik 1200-1300 daraja haroratda pishirish natijasida olingan pardozlash materiali. Chinni tosh buyumlar va marmar (shu jumladan sun'iy tosh) bugungi kunda binolarni va hatto binolarning jabhalarini ta'mirlashda faol foydalaniladigan mashhur dekorativ elementlardir. Ko'pgina minerallar va organik moddalarni o'z ichiga olgan kuchli karbonat konglomerati kesish va parlatish oson. Bu uni ko'plab sanoat sohalarida - qurilish, san'at, hunarmandchilik va me'morchilikda qo'llash imkonini beradi. Tabiiy marmar rangi va kelib chiqishiga qarab ko'p navlarga ega. Toshning rang xususiyatlariga toshning asosiy tarkibiga kiruvchi aralashmalar ta'sir qiladi. Marmarning kristalli tuzilishi naqshlarning o'zgarishini ta'minlaydi, bu monolitning kesish yo'nalishiga ham ta'sir qiladi. Marmar tarixi qadimgi asrlarga borib taqaladi. Qadimgi Yunoniston va Rim xalqlari o'zining go'zal ko'rinishidan tashqari, mustahkamlik, chidamlilik va shu bilan birga osonlik bilan qayta ishlangan noyob materialni kashf etdilar. Undan xudolarga ibodatxonalar, ziyoratgohlar va saroylar qurilgan. Marmar turlari va uning ranglari Tabiiy marmar - bu ajoyib xususiyatlarga ega bo'lgan tosh va soyalarning keng palitrasi. Uning rangi va tuzilishi bevosita minerallar va organik moddalarning aralashmalariga bog'liq. Shuningdek, marmar nafaqat rangi, balki uni qazib olish joyi bo'yicha ham bo'linadi. Eng mashhur va qimmatbaho oq marmar Karrara yaqinidagi Toskanada qazib olinadi. Sariq soyali Parian toshining konlari Gretsiyada joylashgan. Kon qazish Kuba, Norvegiya va Fransiyada amalga oshiriladi. Qo'shma Shtatlarda katta marmar konlari Appalachida, Janubiy Afrikada - Natalda topilgan. Ajablanarlisi toshni mayda qazib olish Rossiyada ishlab chiqariladi. Bular Sharqiy Ural mintaqalarida joylashgan Kibik Kordon, Pershinskoye va Koelga konlari. Marmar Janubiy Yakutiyada, Irkutsk o'lkasida va Kola yarim oroli hududida ham topilgan, ammo uning rivojlanishi deyarli o'zlashtirilmagan. MDHning sharqiy mamlakatlari – Gruziya, Armaniston va Oʻzbekiston marmar konlariga boy. Qora, jigarrang va pushti namunalar Armaniston hududida joylashgan Ijevan, Xorvirab va Agrevan konlarida boy. Kulrang va qizil rangli jinslar Gruziyaning Salieti va Molitskoye konlarida qazib olinadi. O‘zbekistonda noyob marmar rangdagi ko‘plab konlar mavjud. Gazgan koni pushti va krem ​​rangli marmar, Aman-Kutan koni kulrang va pushti rangdagi yirik kristall ishlab chiqarish bilan mashhur. Malguzar konida gemologlar Carrara tepasida joylashgan nozik taneli oq marmarning noyob namunalari qazib olinadi. Ukrainada Qrim, Transkarpatiya va Donetsk viloyati marmar konlari bilan mashhur. sun'iy marmar Sun'iy marmar o'xshash xususiyatlarga ega bo'lgan va toshning naqshini va rangini to'liq taqlid qiladigan tog 'tabiiy toshiga muqobil bo'ldi.Ko'pgina mahsulotlar sun'iy toshdan, stol usti, deraza tokchalari, zinapoyalar, zinapoyalar va vannalardan haykaltaroshlik va turli xil bezak elementlariga qadar ishlab chiqariladi. Sun'iy marmarning bir nechta turlari mavjud: Sun'iy marmar tabiiy toshga nisbatan ba'zi afzalliklarga ega. Uni qayta ishlash oson, kimyoviy moddalar va axloqsizlikka chidamli, bardoshli, namlikni yutmaydi. Bu sun'iy toshni tabiiy marmardan ajratib turadigan oxirgi xususiyat bo'lib, uning naqshini juda "to'g'ri" qiladi. Qadimgi Rimliklar uylarini qurish uchun marmardan foydalanishga harakat qilishdi. Buning sababi nafaqat uning ishonchliligi va chiroyli ko'rinishi, balki toshning uyni yovuz kuchlar va baxtsizliklardan himoya qilishiga ishonish edi. Marmar plitalar binolarning tashqi va ichki bezaklari uchun ishlatiladi, undan zinapoyalar, panjaralar, zinapoyalar, stol usti, deraza tokchalari, lavabolar, lavabolar va vannalar tayyorlanadi. Marmar kaminlari ichki dizaynda klassik bo'lib kelgan va shunday bo'lib qoladi. Peyzaj dizaynida marmar plitkalardan yo'llar yotqizilgan, chekkalar qilingan. Marmar mozaikasi tez sur'atlar bilan mashhur bo'lib, devorlar va zamin yuzalarini bir turdagi toshdan ham, turli xil soyalar bo'laklaridan bezash uchun g'ayrioddiy kompozitsiyani ifodalaydi. Marmar mahsulotlari dekorativ ko'rinishga ega, ekologik toza, haroratning haddan tashqari ta'siriga chidamli, bardoshli, ishonchli va gigiyenikdir.
Marmar ko'pincha mineral aralashmalarning notekis taqsimlanishi, notekis qayta kristallanish yoki o'simlik va organizmlarning toshlangan qoldiqlari tufayli naqshga ega (rang-barang, dog'li, moir, tishli va boshqalar). Ikkilamchi o'zgarishlar: regressiv metamorfizm jarayonida bu jinsning kaltsit-forsterit navlari diopsid-dolomit marmarlariga o'tadi.