№1 Ma`ruza: Boshqarish ob`ekti, boshqarish tizimi

X=X(t), E=E(t),

Y=F0(X, E).

Y=F(X)

Ob’yekt haqida xabarlar

• 
  Identifikatsiya protsedurasini boshlashdan avval ob’yekt xakidagi xamma xabarlar 2ta turga bulinadi: oprior A va oposterior V. Demak kuyidagi ikkilik ob’yekt xakidagi xamma axborotni xarakterlaydi (ifoda) (1)
  

Oprior axborot

• 
  Oprior axborot ob’yektni kirish va chiqish kanallarini kuzatishdan oldin ma’lum bo`lishi zarur va quyidagi savolga javob berishi lozim: indentifikatsiya qilinayotgan ob’yektni strukturasi nimadan iborat? Ob’yektni strukturasini to`rtta asosiy qiymatlari bilan xarakterlaymiz:
  

Ob’yektni strukturasini to`rtta asosiy qiymatlari

• 
  Dinamiklik α ob’yekt dinamik (α=1) deyiladi
  
• 
  Staxastiklik β ob’yekt staxastik deyiladi (β=1)
  
• 
  Nochiziklik γ ob’yekt nochiziklik deyiladi (γ=1)
  
• 
  Diskretlilik δ Ob’yekt diskret deyiladi (δ=1)
  

Shunday qilib, juftlik ob’yektni identifikatsiyalash maqsadlari uchun to`la va yetarli xarakterlaydi. Shuning uchun bu juftlik identifikatsiyalash g`oyalari, usullari va yondoshishlarida foydalaniladi.

Nazorat savollari.

Nazorat savollari.

1.Modellashtiriladigan ob’yektni ko’p qutibli ko’rinishda to’la tasvirlash.

2.Modellashtirilayotgan ob’yekt haqidagi oprior va opposterior axborot nima?

3.Modellashtirilayotgan ob’yektlar qanday asoslar bo`yicha sinflarga bulinadi?

Model va modellashtirish. Model turlari

Model (lat. modulus – o`lchov, me`yor) - biror ob`ekt yoki ob`ektlar tizimining obrazi yoki namunasidir.

Masalan, yerning modeli - globus, osmon va undagi yulduzlar modeli - planetariy ekrani, pasportdagi suratni shu pasport egasining modeli deyish mumkin.
Insoniyatni farovon hayot shartsharoitlarini yaratish, tabiiy ofatlarni oldindan aniqlash muammolari qadimdan qiziqtirib kelgan. Shuning uchun ham insoniyat tashqi dunyoning turli hodisalarini o`rganishi tabiiy holdir.
Aniq fan sohasi mutaxassislari u yoki bu jarayonning faqat ularni qiziqtirgan xossalarinigina o`rganadi. Masalan, geologlar yerning rivojlanish tarixini, ya`ni qachon, qaerda va qanday hayvonlar yashaganligi, o`simliklar o`sganligi, iqlim qanday o`zgarganligini o`rganadi. Bu ularga foydali qazilma konlarini topishlarida yordam beradi. Lekin ular yerda kishilik jamiyatining rivojlanish tarixini o`rganishmaydi bu bilan tarixchilar shug`ullanadi.
Atrofimizdagi dunyoni o`rganish natijasida noaniq, va to`liq bo`lmagan ma`lumotlar olinishi mumkin. Lekin bu koinotga uchish, atom yadrosining sirini aniqlash, jamiyatning rivojlanish qonunlarini egallash va boshqalarga xalaqit etmaydi. Ular asosida o`rganilayotgan hodisa va jarayonning modeli yaratiladi. Model ularning xususiyatlarini mumkin qadar to`laroq akslantirishi zarur.
Modelning taqribiylik xarakteri turli ko`rinishda namoyon bo`lishi mumkin. Masalan, tajriba o`tkazish mobaynida foydalaniladigan asboblarning aniqdigi olinayotgan natijaning aniqligiga ta`sir etadi.