1. маъруза матни 8-мавзу: Молия назариялари

 
Кейнс 
назарияси 
(Ж.Кейнс)

---

21 
 
 
Самарали талабга эришишнинг усу-
ли сифатида “дефицитли молиялашти-
риш” ғояси илгари сурилган, давлат қарз-
ларининг ўсишини инобатга олмаган 
(давлат қарзларини ўсиши билан ҳисоб-
лашмаган) ҳолда давлат катта харажатла-
рининг зарурлиги исботлаб берилган. 
“Бюджетни циклик баланслаш-
тириш”, яъни бюджет даромадлари ва ха-
ражатларини иқтисодий циклга мослаш-
тириш назарияси таклиф этилган. Унга 
мувофиқ иқтисодий таназзул пайтида 
вужудга келган бюджет дефицити давлат
иқтисодий ўсиш (кўтарилиш) давридаги 
ортиқчалар ҳисобидан қопланиши керак. 
“Тизилган бюджет стабилизатор-
лари” назариясининг асосида “солиқ 
стабилизаторлари” тўғрисидаги кейнсча 
қарашлар ётган
Неокейнс- 
чилар 
назариялари
Иқтисодиётга давлатнинг аралаш-
маслиги асосий принципини ҳимоя қилиб, 
бир вақтнинг ўзида маориф ва фанга сарф 
қилинадиган харажатлар салмоғини оши-
риш орқали уларнинг таркибий тузилма-
сини ўзгартириб, давлат харажатлари 
умумий ҳажмининг қисқартирилиши ёқ-
лаб чиқилган. Шунингдек, “инсон капита-
лига инвестициялар”га алоҳида эътибор 
қаратилган. Бир вақтнинг ўзида, солиқ-
ларнинг даражасини пасайтириш таклиф 
этилган ва дефицитсиз бюджетга эриши-
лиши талаб қилинган
 
Янги 
мумтоз 
назариялар 
(Р.Слоу, 
Ж.Кенрик, 
А.Роббинс, 
Ж.Мид)
 

---

22 
 
 
 
Бу йўналишнинг молиявий концеп-
цияси иқтисодий ўсишнинг жамғарма-
лар ва жамғарма билан белгиланишига 
асосланган. Давлат солиқ тизими орқали 
мамлакатда инвестицияларнинг етарли-
лигини таъминлаш учун жамғармаларни 
шакллантиришда етарли шарт-шароит-
ларни яратиши кераклиги, давлат ва 
унинг молия тизимига илмий-техника 
тараққиётини рағбатлантириш вазифаси 
юклатилганлиги, молияга иқтисодий 
ўсишни узоқ муддатли рағбатланти-
ришни таъминлаш бириктирилганлиги, 
умумий тарзда, бу жараёнларда давлат-
нинг роли минималлаштирилганлиги 
билан характерланади.