1-ma`ruza mavzu: Biotexnologiyaning asosiy tushunchalari va ta’rifi
Download 1.55 Mb. Pdf ko'rish
|
biotexnologiya ma\'ruza
Yagona hujayralar kulturasi
Genetik va fiziologik izlanishlar xdmda xujayroa seleksiyasi amaliyotida ishlatish uchun alohida hujayralar juda katta ahamiyat kasb etadi. Klonni olinishi yagona hujayra avlodini olinishi kallusli hujayralarni genetik bir xil emasligini sabablarini aniqlashga yordam beradi, chunki bu holatda kuzatishlar geterogen eksplat olingan to’qimalarda emas, balki alohida olingan hujayralarda olib boriladi. Proplastlardan ajratilgan alohida (yagona) gibrid hujayra keyingi bulinishlarida gibrid hujayradan tashkil topgan klon yaratish imkonini beradi. Bu esa izlanuvchilarni ishlarini yengillashtiradi, chunki ajratilgan proplast kulturalarda gibrid bulmagan hujayralardan paydo bo’ladigan yangi hujayralarni alohida ajratish kabi mashakdatli ishdan ozod kiladi. Bundan tashkdri alohida ajratib olingan hujayralarni protoplastlarini urganilganda somatik gibridizatsiya jarayonini o’zini kuzatish ham yaxshiroq bo’ladi. Alohida (yagona) hujayralar hujayra suspenziyalaridan, o’simlik to’qimalaridan, masalan barg mezofillidan uni fermentlar yordamida matseratsiya qilingandan keyin, alohida ajratib olingan proplastlardan ularda hujayra qobigi paydo bo’lganidan keyin ajratib olinadi. Bir hujayrali fraksiya olish uchun ba’zida suspenzion kulturani kolbada 15-30 min tindirib kuyish kifoya bo’ladi. Bunda yirik agregatlar chukmaga tushadilar. qoldiq ustki suyuklikda esa faqat bir hujayrali kultura yoki kichik agregatlar bo’ladilar. Agar bu yo’l bilan bir hujayrali fraksiya olish imkoniyati bulmasa, fyordamida matseratsiya qilish, saharoza gradiyetida sentrifuga qilish yoki xdr xil elaklardan utkazish usullaridan foydalaniladi. Yagona hujayralarni o’stirishda biroz kiyinchiliklar seziladi, chunki aloxida hujayra kallusli to’qima usgan sharoitda yaxshi bulinmaydi. Yagona hujayralarni bo’linishiga majbur kiladigan maxsus usullar yaratilgan. 1960 yilda Djonson «enaga» usulini tadbiq qilgan edi. Bu usulda «enaga» funksiyasini bir kiyem kallusli to’qima bajaradi va ualoxida hujayrani bo’linishiga majbur kiladi va uni aloxida hujayradan filtr qogozi yordamida ajratib olinadi. Bunday sharoitda («enaga» xuzurida) aloxida hujayra bulinib, hujayrani individual koloniyasi - klon xosil kiladi. rasm.Makkajo’xorining yagona щujayralari va ajratilgan protoplastlarini o’stirishda «enaga» sifatida suspenzion hujayralar kulturasini ishlatilishi: 1-hujayra koloniyalari; 2-filtr = OFCO ; 3-alyumin elak 4-penopoliuretan; 5-hujayra suspenziyasi (Z.B. Shamina,1985). Hujayrani bo’linishii muhitni konditsirlash xam tezlatadi, buning uchun unga (muhitga) tez bulinadigan hujayra kulturasini Oziqa muhiti qushilaDi- Konditsiya qiluvchi faktor hujayra suspenziyasini o’sishni eksponensial fazasida bakterial filtrdan utkazish davrida paydo bo’ladi (olinadi). Moxiyati bo’yicha yukorida zikr etilgan barcha usullar xam bulinadigan hujayralardan chiqadigan konditsiya kiluvchi faktordan foydalanishga asoslangan. Хrzircha bu faktorni ta’sir mexanizmi va uni kimyoviy tabiati aniq emas. Ammo, bu faktor issikda chidamli, suvda eruvchan, past molekulali modda xamda fitogormonlar bilan almashib bulmasligini aytish mumkin. Shuningdeq bu modda taxminan 700 Dalton molekulyar og’irligiga ega bo’lgan pH 4-11 da mutadil modda ekanligi xam aniqdangan. Shunday kilib, bu modda toza kimyoviy modda bulmasdan, hujayradan ajraladigan faktorlar yigindisi bulsa xam ajab emas. Download 1.55 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling