1-ma’ruza mavzu: farmatsevtik yordam fani va uning mazmuni. Retseptsiz dori moddalari bilan davolanadigan asosiy kasallik va patologik xolatlarda qayd etiladigan simptom va sindromlar haqida tushuncha dori va oziq-ovqat moddalarining o‘zaro

Qabziyatlarni davolash
Qabziyatlarni davolashga kirishishdan avval ularning kelib chiqish sabablarini aniqlash lozim. Kupincha ubu sabablarni bartaraf etilishi ichakni normal yurishuviga olib keladi. Bemorga avval surgi vositalaridan va klizmadan minimal foydalangan xolda nomedikamentoz usullar taklif etiladi
Ichak faoliyatini me’yorlashtiruvchi  medikamentsiz usullar
- klechatka va pektinga boy bulgan ovqat moddalarini (mevalardan olma, lavlagi, olcha, sabzavotlar karam va b. butqalar) qabul qilish;
- xayvon yog‘larini ist’emol qilishni cheklash;
- bir kunda 8 stakandan kam bulmagan suyuqlik qabul qilish;
- zarur bulmasa temir va kalsiy saqlovchi preparatlarni qabul qilmaslik, vitamin-minerallar komplekslarini qabul qilish;
- jismoniy xarakatlarni ko‘paytirish;
- orqa chiqaruv soxasi yoriqlari va gemorroylarni davolash;
- alkogol qabul qilishdan saqlanish
Ushbu tadbirlar yordam bermaganda medikamentoz usullarga o‘tiladi.
To‘g‘ri ichak faoliyati buzilishi gipertonik (ichak silliq mushaklari tonusi oshishi) va atonik (ichak silliq mushaklari tonusi yuqolishi) tiplarda bulib, davolash tadbirlari xam farq qiladi.
Tug‘ri ichak motor faoliyati buzilishlarini differensirlangan davolash

Davolash tadbirlari	Spastik qabziyatlar	Atonik qabziyatlar
Dieta	Ichni yurituvchi dieta, ovqatni iliqroq xolda qabul qilish	Menee щadyaщaya dieta, sabzavot va mevalar, ovqatlarni sovuq xolda qabul qilish
Mineral suvlar	1-1,5 stakan gazsiz suv kuniga 2-3 marta ovqatlanishdan 1 soat avval	1 stakan sovuq gazlangan suvni kuniga 2-4 maxal ovqatlanishdan 1-1,5 soat avval qabul qilish
Motor faoliyatni mutadillashtirish	Spazmolitiklar — galidor, drotaverin, papaverin, fenikaberan Xolinolitiklar — pirenzepin Dofaminolitiklar — sulpirid (dogmatil, eglonil) va metoklopramid (reglan, serukal) Kichik dozada nifedipin Fitoterapiya: lipa, moychechak, tirnoqgul, buymadaron gullari damlamasi, tog‘rayxon, limono‘t, yalpiz o‘tlari, fenxel, karam	Antixolinesterazlar — prozerin, galantamin Rezerpin, b- i v-adrenoblokator-larning kichik dozalari Fitoterapiya: adaptogenlar — jenshenya, rodiola, limonnik, levzeya, eleuterokokk va b. damlamalari
Davolash fizkulturasi	Bushashtiruvchi mashqlar	Qorin va chanoq mushaklari uchun mashqlar
Fizioterapiya	Papaverin dibazol, drotaverin, magniy tuzlari bilan elektroforez; issiq muolajalar (diatermiya, parafin applikatsiyalari, issiq vanna va b.)	Elektroforez kalsiy tuzlari bilan, «Amplipuls» apparati yordamida ichakni elektrostimulyasiya qilish va b.

Korni dam bulgan disbakteriozli kasallarga kuprok ozik tolalari- non maxsulotlari, sabzavotli salatlar, grechkali butka, katik, xom sabzavot va sharbatlar, nordon mevalar, mineral suvlar berish tavsiya kilinadi.
O’tkir korinda dam bulishlarda dukkaklilar, karamlar, tarkibida glyukozasi kup bulgan maxsulotlar – asal, murabbo, shirinliklar, uzumlarni berish mann etiladi. Ovqat ratsionida kaynatilgan Surgi vositalari
Surgi vositalari ichak shilliq qavatlarini retseptorlarini mexanik yoki kimyoviy ta’sirlaydi. Ta’sir yunalishiga kura ular kuyidagilarga ajratiladi:
- ichak xarakatini stimullovchi;
- axlatni yumshatuvchi;
- ichakdagi massaning xajmini oshiruvchi.