1-ma’ruza mavzu: farmatsevtik yordam fani va uning mazmuni. Retseptsiz dori moddalari bilan davolanadigan asosiy kasallik va patologik xolatlarda qayd etiladigan simptom va sindromlar haqida tushuncha dori va oziq-ovqat moddalarining o‘zaro

7)Kup ta’sirli preparatlar.Bu gurux preparatlariga burushtiruvchilar, adsorbsiyalovchilar, regidrantlar va antiseptiklar kiradi. Bu preparatlarga: bepasal ( salol antiseptigi va papaverin ogrik koldiruvchisi va belladonna ekstrakti), tannakomp ( burishtiruvchi va yalliglanishga karshi ta’sir uchun tanin albuminat va etakridin laktat- antibakterial va antiseptik vosita sivatida), enterosedativ ( kaolin, pektin va natriy sitrat).

- Diareya vaktida organizmda kup miqdorda suyuklik va elektrolitlar yukotiladi, shuning uchun peroral regidratatsiya uchun preparatlarni berish zarur,

- Peroral regidratatsiya uchun ishlatiladigan tuzli preparatlarni nazoratsiz kullash suv- elektrolit muvozanatining buzilishiga olib keladi,
- Peroral regidratatsiya uchun ishlatiladigan preparat eritmalariga shakar kushib bulmaydi ( eritmaning osmotikligi ortadi, natijada diareya kuchayadi).
- Sorbent guruxining adsorbsion xususiyati tufayli bir vaktning uzida berilayotgan boshka peroral preparatlarni samaradorligini kamaytiradi.
- Adsorbentlar va boshka preparatlarni ichish orasida intervalni saklash lozim,
- Adsorbentlarni uzok kullash sababli organizmda vitaminlar, oksillar, yoglar va b.lar etishmasligi kuzatiladi,
- Uzok muddatli kullaniladigan adsorbentlar ta’siri tufayli ( yoki katta dozalarda kullanilsa) qabziyatga olib kelishi mumkin,
- Attapulgitni tananing Yuqori xaroratida kullash mumkin emas,
- Attapulgitni xomiladorlikni birinchi 3 oyligi va emizikli paytida kullash mumkin emas,
- Tabletka shaklidagi annapulgitni 6 yoshdan sung, suspenziya xoldagisini 3 yoshdan sung berish mumkin,
- Diosmektinni yangi tugilgan chakaloklorga va chala tugilgan chakaloklarga berish mumkin,
- Xolestiramin ichak yulidagi ut kislotasini yuk kilib, yog va yogda eriydigan vitaminlar surilishini buzadi,
- Fermentli preparatlarni ovqat paytida yoki ovqatdan sung kabul kilish lozim,
- Tabletka xolidagi fermentli preparatlarni chaynash ruxsat etilmaydi,
- Loperamidni jigar kasalligi bulgan bemorlarga kullashda extiyot chorasini kurish lozim,
- Antiperistaltik vositalarni kullash natijasida korinning pastki soxasida ogrik bulishi, xolsizlik, apatiya, bosh ogriklari kuzatilishi mumkin,
- Sandostatin vrach kursatmasi bilan beriladi,
- Antimikrobli davolashda probiotiklar va lineks yoki bifi- shakl preparatlarni berish mumkin, chunki ular tarkibida ichak florasining antibiotikorezistent shtammlari mavjud,
- Xilak va xilak forte preparatlarini sut va sut maxsulotlari bilan kabul kilish tavsiya etilmaydi,
- Xilak va xilak forte preparatlarini antatsid preparatlari bilan bir vaktning uzida kabul kilish mumkin,
- Laktobekterin va laktobatsilus atsidofilus preparatlarini sut bilan ichish tavsiya etiladi.

Disbakterioz- ichak mikroflorasining ( foydali mikrofloraning kamayishi va patogen mikrofloraning ortishi) va sifatining ( ichak florasining biologik xususiyatlarining uzgarishi, foydali funksiyalarini bajarilishining susayishi va zaxarliligining ortishi) uzgarishi.

Zamonaviy epidemiologik taxlillap natijasiga kura, er yuzining 90% axolisi ichak disbakteriozining u yoki bu turlari Bilan kasallangan. Bu avvalambor noratsional ovqatlanish, stress, organizmning immunologik reaktivligining susayishi, tashki muxitning ekologik va fiz- ximiyaviy omillari, organizm mikroflorasiga ta’sir kiladigan dori vositalarini nazoratsiz kabul kilish bilan boglikdir.
SHu narsa aniklanganki, o’tkir ichak infeksiyasini boshdan utkazib davolanmasa ichakdagi disbiotik uzgarishlar 2- 3 yilgacha saklanib turadi.
Ichak disbakteriozi ayniksa 1 yoshgacha bulgan bolalarda ( 70- 80% ) va yangi tug‘ilgan chakaloklarda ( 80- 100% ) kup kuzatiladi. 1 yoshdan utganda disbakterioz 60- 70 % bolalarda, 3 yoshdan katta soglom bolalarda 30- 50% uchraydi. Lekin kup bolalarda bu kasallikning Biron bir klinik belgilari kurinmaydi.
Normal ichak mikroflorasining tarkibi va funksiyasi.
Odam organizmining xazm kilish trakti kup miqdordagi mikroorganizmlaring xayotiy faoliyati uchun muxit bulib xisoblanadi, tarkibi va miqdori jixatidan oshkozon- ichak traktining turli joylarida fark kiladi. Mikroorganizmlarning eng kup miqdori yugon ichakda buladi, normada 3 xil gurux mikroorganizmlari uchraydi: bifidobakteriyalar va bakteroidlar ( asosiy gurux); sut kislotali bakteriyalar va ichak tayokchasining shtammlari ( yordamchi gurux); stafilokokklar, zamburuglar, protey ( koldik gurux). Katta odam organizmida normada mikroflora tarkibi uzgarmas va uzaro muvozanatda buladi.