1-ma’ruza mavzu: farmatsevtik yordam fani va uning mazmuni. Retseptsiz dori moddalari bilan davolanadigan asosiy kasallik va patologik xolatlarda qayd etiladigan simptom va sindromlar haqida tushuncha dori va oziq-ovqat moddalarining o‘zaro

Qo‘rquv-xavotirli xolatning simptomlari
Qo‘rquv-xavotirli xolat ya’ni murakkab xayotiy situatsiyalar yuzaga kelganda, bu xolatga jiddiy e’tibor berish kerak.
Bu qo‘rquv-xavotirli xolatda kuyidagi belgilar bo‘lishi mumkin:
Belgilari:
1) Ko‘krak qafasidagi og‘riqlar, bu qo‘llarga bo‘yin soxasigacha tomondagi a’zolarga chap jagga og‘riq berishi mumkin.
2) YUrakning tez-tez urishi Taxikardiya
3)Xavo etishmasligi nafas olish qiyinlashishi
4)Qon bosimining yuqori bo‘lishi
5) Ko‘ngil aynishi qusish ich buzilishi ozib ketish
6) Terlash isib ketish og‘iz qurishi
7) Qandli diabet
8) Qaysidir dori vositasini kabul kilishni to‘xtatganda
9) kayfiyati tushib qo‘rquv-xavotirli vaziyatga tushganda
qo‘rquv-xavotirli xolatga tushgan bemorlarni davolash
doimiy qo‘rquv xavotirli xolatga tushish, inson salomatligiga jiddiy tasir kiladi. Birinchi galda bemorlar situatsiyani va xavotirni ildizini topish kerak. Eng birinchi galda, situatsiyadan chikish uchun, chukur–xolatdan nafas olish kerak. O‘z vaqtida, rejim bilan ovqatlanish uyqu to‘lakonli tinch, 7-8 soat davom etishi kerak. Ko‘pchilik xolatda retseptsiz beriladigan dorilar bilan sedativ ta’sirga ega bo‘lgan dorilarni berish kifoya qiladi. Murakkab, qiyin vaziyatlarda vrachga murojaat qilish kerak.
Qo‘rquv-xavotirli xolatda qo‘llaniladigan dorivor preparatlar
Qo‘rquv –xavotirli xolatni davolashda dorivor o‘simliklardan tayyorlanadigan preparatlar keng qo‘llaniladi.Bu preparatlarning nojo‘ya ta’siri kamrok. Xar bir o‘simlikda biologik aktiv moddalar mavjuddir. SHuning uchun xar bir inson o‘zi uchun tog‘ri keladigan dorivor o‘simligini topa bilishi kerak. Ular jumlasiga valeriana, pustirnik va boshkalar kiradi.
Dorivor Valeriana
Valeriana- nastoykasi, ekstrakti miksturalari Markaziy Nerv sistemasini qo‘zg‘alishini kamaytiradi. SHuning uchun sedativ dori sifatida qabul qilinadi. Nerv qo‘zg‘alishida tinglantiruvchi dori sifatida ishlatiladi.
Pustirnыk
Pustirnыk preparatlari-nastoykalarekstraktlar, damlamalar yuqori qo‘zg‘aluvchanlik nevrozda kattalar va bolalarga tavsiya etiladi. Pustirnыk Markaziy Nerv sistemasini tinchlantiruvchi sifatida qon bosimini pasaytiradi, yurak kisqarishini sekinlashtiruvchi ta’sirga ega. Sedativ xolati, valeriana o‘simligiga nisbatan 2-3 marta kuchli tasirga ega. Pustirnыk preparatlarning sedativ xususiyati, mushak tonuslarining qisqarishiga kamayishiga olib kelmaydi. YAni miorelaksatsiyaga olib kelmaydi.
Passiflora
Passiflora preparatlari tinglantiruvchi xususiyatga ega. Lekin tinglantiruvchi xususiyati bromidlarga nisbatan kuchlirok.
Passiflora preparatlari stenokardiya va atoreskleroz kassaligida qo‘llanilmaydi.
Pion
Pion o‘simligining preparatlari M.N.S. (SNS) tinglantiruvchi sifatida qo‘rquv-xavotirli xolatda, stressga qarshi qo‘llaniladi. Nevrologik xarakterdagi uyqusizlikda klimakterik nevrozda qo‘llaniladi.


Yalpiz
YAlpiz o‘simligi- o‘zida mentol saqlaydi, mentol-yurak qon tomirlarini va bosh miya tomirlarini kengaytirish xususiyatiga ega. Nevrozda uykusizlikda o‘t xaydash xusuiyatiga va spazmolitik xisoblanadi. YAlpiz-volidolva Zelenina tomchilari tarkibiga kiradi.
Do‘lana
Do‘lana -preparatlari M.N.S. qo‘zg‘alishni kamaytiradi. YUrak va bosh miyada qon aylanishini yaxshilaydi. Taxikardiya va aritmiyaga qarshi qo‘llaniladi. YUqori qon bosimi kassaliklarida uykusizlikda aterosklerozda va klimokterik o‘zgarishlarda ishlatiladi.
Oddiy xmel
Xmel-Neyrotropik xususiyatga ega.M.N.S. sistemasini tinchlantiruvchi sifatida ishlatiladi. Xmel yog‘i-Valokardin Krvaldin Valeson preparatlari tarkibiga kiradi.
Bromidlar
Brom tuzlari-Natriy Brom, Kaliy brom ko‘pgina tinchlantiruvchi preparatlarning tarkibiga kiradi. Adonis-brom, Brom-kamfora Valokardin va boshkalar.