1-ma’ruza: uml tiliga kirish. Uml unifitsirlangan modellashtirish tili

ulanishlar, tekislikda turli xil chiziqlar bilan ifodalangan; 
▪ 
matn individual geometrik shakllar chegaralarida joylashgan; 
▪ 
grafik belgilar diagrammalarning vizuallari yaqinida chizilgan. 
Diagrammalarni grafik ko'rsatishda quyidagi qoidalarga rioya qilish tavsiya etiladi: 
▪ 
har bir diagramma simulyatsiya qilingan domenning ba'zi bir qismining to'liq 
tasviri bo'lishi kerak; 
▪ 
diagrammada ko'rsatilgan model ob'ektlari bir xil kontseptual darajada bo'lishi 
kerak; 
▪ 
ob'ektlar haqidagi barcha ma'lumotlar diagrammada aniq ko'rsatilishi kerak; 
▪ 
diagrammalar qarama-qarshi ma'lumotlarni o'z ichiga olmaydi; 
▪ 
diagrammalar matnli ma'lumotlar bilan ortiqcha yuklanmasligi kerak; 
▪ 
uning barcha elementlarini to'g'ri talqin qilish uchun har bir diagramma o'zini 
o'zi etarli bo'lishi kerak; 
▪ 
muayyan tizimni tavsiflash uchun zarur bo'lgan diagramma turlarining soni 
qat'iy belgilanmagan va ishlab chiquvchi tomonidan belgilanadi; 

---

▪ 
tizim modellari faqat UML yozuvida belgilangan elementlarni o'z ichiga olishi 
kerak. 
UMLdagi ob'ektlar 
UML to'rt turdagi ob'ektlarni belgilaydi: strukturaviy, xulq-atvor, 
guruhlash va izohlash... Ob'ektlar tilning asosiy ob'ektga yo'naltirilgan elementlari 
bo'lib, ular yordamida modellar yaratiladi. 
Strukturaviy tuzilmalar UML modellaridagi otlar. Odatda, ular tizimning 
kontseptual yoki jismoniy elementlariga mos keladigan modelning statik qismlarini 
ifodalaydi. Strukturaviy ob'ektlarga sinf, interfeys, hamkorlik, foydalanish holati, 
komponent, tugun, aktyor misol bo'ladi. 
Xulq-atvor ob'ektlari UML modelining dinamik komponentlaridir. Bu modelning 
vaqt va makondagi xatti-harakatlarini tavsiflovchi fe'llardir. Xulq-atvorning ikkita 
asosiy turi mavjud: 
▪ 
o'zaro ta'sir - bu xulq-atvor bo'lib, uning mohiyati aniq maqsadga erishish uchun 
muayyan kontekstdagi ob'ektlar o'rtasida xabarlar almashinuvidir; 
▪ 
avtomat - turli hodisalarga javoban ob'ekt yoki o'zaro ta'sir o'tadigan holatlar 
ketma-ketligini aniqlaydigan xatti-harakatlar algoritmi.