1-Мавзу: Фаннинг мавзуи, максади ва вазифалари

7. Ishlab chiqarishni operativ boshqarish

7. 1. Ishlab chiqarishni boshqarish miqyoslari.
Ishlab chiqarishni boshqarish juda murakkab va kup kirrali jarayon bulib, u turli darajalarda boshqarilishni talab etadi.

Ishlab chiqarish dasturini tuzish va uni bulinmalarga taksimlash bir yilda bir marta amalga oshiriladi. Birok, uni bajarish jarayonida ishlar xajmi, nomenklaturasi, mikdori va boshka jixatlarga uzgartirish kiritish zarurati tugiladi, shu sababli korxonaning xar bir boshkaruv darajasida ishlab chiqarishni boshqarishni amalga oshirish zarur.

Ishlab chiqarishni boshqarish darajalarini quyidagi jadvalda kursatish mumkin:

3- jadval

Ishlab chiqarishni boshqarish darajalari
Strategik rejalashtirish.	Bozor konьyukturasi va mahsulot sotilishini urganish. Mahsulot ishlab chiqarishning perspektiv rejasini tuzish.
Ishlab chiqarish dasturini boshqarish.	Ishlab chiqarish dasturini shakllantirish. Mahsulot ishlab chiqarish dasturini yilning reja davrlari bo’yicha tsexlarga taksimlash. Ishlab chiqarish xarakatining kalendar-reja normativlarini xisoblash. TSexlarda ishlab chiqarish dasturlarini chorak va oyga tuzish xamda ularni uchastka, brigadalar bo’yicha taksimlash.
Ishlab chiqarishni operativ boshqarish.	Kiska reja davrlari uchun mahsulot ishlab chiqarishning operativ-kalendar reja-grafik- larini tuzish va bajarish. Smena-sutkalik topshiriklarni tuzish va ularni amalga oshirish.

Ushbu dasturlar ruyxati shartli bulib, boshqarishning avtomatlashtirish darajasiga karab, kengrok yoki kiskarok bulishi mumkin.

Ishlab chiqarishni operativ boshqarish korxona ishlab chiqarish faoliyatini boshqarishning muxim tarkibiy qismi xisoblanadi. Ishlab chiqarishni, sifatni, moddiy texnika zaxiralarini va texnik xizmat kursatishni operativ boshqarish tizimlari bir xil asosiy prinsiplarga asosan tashkil etilgan. Bu tizimning maksadi — tashkilot maksadlarini iqtisodiy samarali yul bilan amalga oshirishni ta’minlash. Korxonani operativ boshqarishning xar kanday tizimi quyidagi asosiy elementlarni uz ichiga oladi:

1. Mukammal tashkil etilgan boshqariluvchi jarayon yoki parametr.

2. Qayta bog’lanish. Jarayonning xakikiy unumdorligini ulchash usulini ishlab chikish.

3. Takkoslash. Jarayonning xakikiy unumdorligi kursatkichini xisoblangan me’yorlar yoki jarayonning xisob-kitob kilingan unumdorligi bilan takkoslash.

4.Uzgarish kirituvchi omil. Ishlab chiqarish jarayoning kechishi yul kuyilgan chetga ogishlar doirasidan chikkanligi xakida ma’lumot kelganda o’zgarish kirituvchi xarakatlarni amalga oshiruvchi strukturaga ega bulish.

5.Inson ishtirok etuvchi rejalashtirish tizimi. Nazorat kilinuvchi jarayonning unumdorligi yoki samaradroligining xisoblangan me’yorini aniklash.

Resurslar	Boshqarish ob’ekti Jarayon	Ishlab chiqarilgan max-t
Uzgarish kirituvchi omil		Qayta bog’lanish axboroti
	Takkoslash
	Inson ishtirokidagi rejalashtirish tizimi

9- chizma. Ishlab chiqarishni operativ boshqarishning umumiy jarayoni.