1-Мавзу: Фаннинг мавзуи, максади ва вазифалари

Menejmentda chizikli dasturlash modellari

CHizikli dasturlash modellarini ishlab chiqarishni boshqarishda kullashning quyidagi variantlari mavjud:

• 
  ishlab chiqarishni yiriklashtirilgan xolda rejalashtirish;
  
• 
  mahsulotlar assortimentini rejalashtirish;
  
• 
  mahsulot ishlab chiqarishni marshrutlashtirish;
  
• 
  texnologik jarayonni boshqarish;
  
• 
  zaxiralarni tartibga solish;
  
• 
  ishlab chiqarishni kalendar rejalashtirish;
  
• 
  mahsulotni taksimlashni rejalashtirish;
  
• 
  yangi korxonalarning optimal joylashuvini aniklash;
  
• 
  transportni kalendar rejalashtirish;
  
• 
  ishchilarni taksimlash;
  
• 
  materiallarni topish.
  

CHizikli dasturlash modeli turli raqobatlashuvchi extiyojlar mavjudligida kamyob resurslarni taksimlashning optimal usulini aniklashda foydalaniladi. Tadqiqotlar natijalariga kura, chizikli dasturlash va zaxiralarni boshqarish modellari sanoatda kuprok tarkalgan.

Quyidagi misol chizikli dasturlash modelidan foydalanish zarur bulgan oddiy vaziyatni kursatadi.

Ishlab chiqarishni boshkaruvchisi eng kup foyda olish uchun xar bir turdagi buyokdan kancha banka ishlab chiqarish kerakligi to’g’risida karor kabul kilishi zarur.

Karorga bir necha cheklashlar kuyiladi:

1. 
   Omborda fakat 40 tonna birlamchi reagentlar mavjud—10 tonna A reagenti, 18 tonna V reagenti va 12 tonna S reagenti.
   
2. 
   Uskunalarning umumiy ishlash vakti 30000 soat;
   
3. 
   Birinchi turdagi bir banka buyok uchun A reagentidan 1kg.,V reagentidan 0,75 kg. va S reagentidan 1,5 kg. va 7,5 min. uskunalarning ish vakti sarflanadi. Ikkinchi turdagi bir banka buyok uchun A reagentidan 1kg.,V reagentidan 0,5 kg., S reagentidan 0,75 kg va 15 min. uskunalarning ishlash vakti sarflanadi. 3-turdagi bir banka buyok uchun A reagentidan 1,25 kg., V reagentidan 1,25 kg., S reagentidan 1,5 kg. va 10 min. uskunalarning ish vakti sarflanadi;
   

4. 
   Xar bir turdagi bir banka buyokni sotishdan olinayotgan sof foyda mos xolda 240 sum, 195 sum va 375 sumni tashkil etadi.
   

Masalaning kuyilishi 13.1. - rasmda kursatilgan. CHizikli dasturlash modeli yordamida boshkaruvchi reagentlarning zaxiralari va uskunalarning ishlash vakti fondi bilan xamda xar bir turdagi buyokning foydaga kushgan xissasini xisobga olgan xolda xar bir turdagi buyokdan kancha mikdorda ishlab chiqarish kerakligini aniklashi mumkin.

Bunday modelga ega bulmasdan xatto nisbatan oddiy vaziyatda xam optimal karor kabul kilishi kiyin.

6-jadval

	1 banka buyok			Resurslarning Umumiy mikdori
	1 - tur	2 – tur	3 – tur
Reagentlar	A 0, 75 V 1, 5 S	1 A 0,5 V 0, 75 S	1, 25 A 1,25 V 1, 5 S	10000 A 18000 V 12000 S
Uskunalarning ish vakti, soat	1 g’ 8	1 g’ 4	1 g’ 6	30000
Foyda , sum	240	195	375

Ushbu masalaning matemati kuyilishi kuyida keltirilgan:

_n